Το δίσεκτο έτος

Δίσεκτο ονομάζουμε το έτος που έχει 366 ημέρες αντί για 365 που έχουν τα άλλα έτη. Αυτό συμβαίνει κάθε 4 χρόνια όταν προσθέτουμε στο Φεβρουάριο μία επιπλέον ημέρα.

Ας δούμε όμως γιατί συμβαίνει αυτό…

Οι πρώτοι που υπολόγισαν με μεγάλη ακρίβεια τη διάρκεια του έτους (365,25 μέρες) ήταν οι Αιγύπτιοι. Ήταν επίσης οι πρώτοι που παρέλειψαν τις επιπλέον 6 ώρες που προέκυπταν από τον υπολογισμό και υιοθέτησαν το έτος με ακέραιο αριθμό ημερών.

Οι 6 αυτές ώρες που παρέλειψαν οι Αιγύπτιοι συσσωρεύτηκαν και έτσι το 44 π.Χ. είχαν «χαθεί» 90 μέρες! Έτσι ο Ιούλιος Καίσαρας ζήτησε από τον αστρονόμο Σωσιγένη να δημιουργήσει ένα νέο ημερολόγιο που ονομάστηκε Ιουλιανό.

Ο Σωσιγένης όρισε στο Ιουλιανό ημερολόγιο το έτος να έχει 365 ημέρες. Σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεσε μία ακόμη ημέρα που ονομάστηκε «δις έκτη» (bis sextus), επειδή μετριόταν δύο φορές. Τα έτη που είχαν αυτήν την ημέρα ονομάστηκαν «δίσεκτα». Άρα, η λέξη δίσεκτο δεν περιλαμβάνει το μόριο «δυς» (δυστυχία, δυσκολία) αλλά το μόριο «δις» (δύο).

Όμως ούτε ο Σωσιγένης κατάφερε να λύσει οριστικά το πρόβλημα του επιπλέον χρόνου, αφού με τους υπολογισμούς του μεγάλωσε το έτος κατά 11 λεπτά. Αυτό δημιούργησε αργότερα προβλήματα στις εκκλησιαστικές γιορτές.

Η λύση δόθηκε το 1582 από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄ που δημιούργησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο που αντιστοιχεί σε 365,24217 ημέρες. Συμφωνήθηκε όμως η διάρκεια του έτους να υπολογίζεται σε ακέραιο αριθμό ημερών (365). Για να συμπληρωθεί όμως το ¼ της ημέρας που χάνεται ανά τέσσερα χρόνια, αποφασίστηκε κάθε τέσσερα να προστίθεται μια ημέρα στον Φεβρουάριο.

Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ όρισε τα εξής:

α) Ως επόμενη ημέρα της 4^ης Οκτωβρίου 1582 ορίστηκε η 15^η Οκτωβρίου 1582. Εξαφάνισε δηλαδή 10 ημέρες από τη χρονιά αυτή.

β) Όρισε να είναι δίσεκτα τα χρόνια που διαιρούνται ακριβώς με το 4.

Προσοχή όμως: όσα έτη αρχίζουν αιώνα (π.χ. 1700, 1800, 2000 κ.λπ.) και διαιρούνται ακριβώς με το 4 αλλά όχι με το 400 δεν θα είναι δίσεκτα.
Έτσι για παράδειγμα το έτος 1900 αν και διαιρείται ακριβώς με το 4 δεν ήταν δίσεκτο γιατί δεν διαιρείται ακριβώς με το 400. Αντίθετα το έτος 2000 ήταν δίσεκτο γιατί διαιρείται τόσο με το 4 όσο και με το 400.

Κάντε κλικ εδώ για να ελέγξετε ποια έτη είναι δίσεκτα.

Δίσεκτο έτος - "γρουσούζικο" έτος

«κι εμπήκε χρόνος δίσεκτος και μήνες οργισμένοι

κι' έπεσε το θανατικό, κι οι εννιά αδερφοί πεθάναν»

«Του νεκρού αδελφού», Δημοτικό Τραγούδι

Για το δίσεκτο χρόνο επικρατούν πλήθος προλήψεων. Θεωρείται «γρουσούζικο» έτος. Αυτό οφείλεται στους Ρωμαίους που θεωρούσαν τον Φεβρουάριο ως μήνα των νεκρών και πίστευαν ότι άφηναν τον Άδη και κυκλοφορούσαν για λίγες μέρες ανάμεσα στους ζωντανούς. Έτσι το δίσεκτο έτος δεν γινόταν η έναρξη εργασίας με μακροχρόνια διάρκεια, όπως φύτευση αμπέλων, θεμελίωση οικιών και σύναψη γάμου. Η πίστη για το δίσεκτο έτος μεταδόθηκε και στους Έλληνες, ύστερα από τη ρωμαϊκή κατάκτηση.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το πρόβλημα πρωτοεμφανίσθηκε τον 1ο π.Χ. αιώνα όταν διαπίστωσαν ότι υπήρχε ήδη μεγάλη

απόκλιση μεταξύ των εποχών και των ημερομηνιών. Ο Αλεξανδρινός αστρονόμος Σωσιγένης, που

είχε κληθεί το 46 π.Χ. από τον Ιούλιο Καίσαρα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διαφορά είχε

δημιουργηθεί από το ότι μέχρι τότε πίστευαν ότι ο χρόνος περιφοράς της Γης γύρω από τον Ηλιο,

το έτος δηλαδή, διαρκεί ακριβώς 365 ημέρες.

Ο Σωσιγένης τον χρόνο αυτό τον βρήκε ίσο με 365,25 ημέρες. Από τη διαφορά των 0,25 ημερών ανά

έτος, είχε ήδη δημιουργηθεί μια απόκλιση 90 ημερών! Το 45 π.Χ . αποφασίσθηκε η εισαγωγή αυτών

των 90 ημερών και η τάξη αποκαταστάθηκε. Για να μη συμβεί δε κάτι παρόμοιο στο μέλλον,

καθιερώθηκαν τα δίσεκτα έτη, δηλαδή αυτά που θα διαρκούν 366 ημέρες. Ενα ανά τετραετία. Η

ημέρα αυτή προστέθηκε στον Φεβρουάριο των ετών των οποίων η χρονολογία διαιρείται ακριβώς

με το 4. Ετσι το 2008 είναι δίσεκτο αφού το 2008 διά 4 δίνει ακριβώς 502.

Αυτό είναι το Ιουλιανό Ημερολόγιο.

Υστερα από 1.500 χρόνια περίπου, διαπίστωσαν ότι είχε πάλι δημιουργηθεί μία διαφορά, αντίθετη

όμως τώρα. Οι ημερομηνίες δεν έτρεχαν, αλλά αντιθέτως καθυστερούσαν. Και αυτό διότι το έτος

υπολείπετο κατάτι των 365,25 ημερών. Με μεγάλες προσπάθειες και ακριβέστερες μετρήσεις,

βρήκαν ότι ο ακριβής χρόνος ήταν 365,2422 ημέρες. Αυτό έγινε αντιληπτό το 1545, 1.500 δηλαδή

χρόνια μετά την καθιέρωση του Ιουλιανού Ημερολογίου. Αυτή η μικρή διαφορά των 0,078 ημερών,

είχε δημιουργήσει μέσα στα 1.500 χρόνια, μια διαφορά 10 περίπου ημερών.

Το 1582 προστέθηκαν οι 10 αυτές ημέρες και για να μην επαναληφθεί αυτή η καθυστέρηση, που

περίπου αντιστοιχούσε σε 3 ημέρες ανά 400 χρόνια, αποφάσισαν να αφαιρούν 3 δίσεκτα έτη από τα

99 των 400 ετών.

Αυτά θα ήταν, για την τετρακοσαετία π.χ. 2000 έως 2400, τα 2100, 2200 και 2300. Αυτά δηλαδή

που ναι μεν διαιρούνται με το 4, αλλά όχι και ο αιώνας τους, το 21, το 22 και το 23 δηλαδή. Αυτό

είναι το Γρηγοριανό Ημερολόγιο που ακολουθούμε και εμείς από το 1923, με απόφαση της τότε

επαναστατικής κυβερνήσεως του Στυλιανού Γόνατα.

Μόνο που επειδή εν τω μεταξύ, είχαν περάσει και άλλα 400 χρόνια, θα έπρεπε να προστεθούν 3

ημέρες περισσότερο, 13 δηλαδή αντί για 10.

Η αλλαγή έγινε την 16η Φεβρουαρίου του 1923. Η ημέρα αυτή ονομάσθηκε 1η Μαρτίου. Η λεπτή

διαφορά που εμφανίσθηκε στη συνέχεια είναι το κατά πόσον αυτές οι 3 ημέρες ανά 400 χρόνια

εξαλείφουν τελείως την διαφορά. Δυστυχώς όχι. Δημιουργείται πάλι διαφορά μιας ημέρας μέσα σε

2000 χρόνια.

Για να αρθεί και αυτή η μικρή διαφορά, ο Σέρβος αστρονόμος Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς πρότεινε έναν

άλλο τρόπο καθορισμού των μη δίσεκτων επαιωνίων ετών. Πρότεινε να μην είναι δίσεκτα τα

επαιώνια έτη που ο αιώνας τους διαιρούμενος με το 9 δίνει υπόλοιπο διάφορο του 2 και του 6. Ετσι

το 2800, που θα ήταν δίσεκτο, αφού το 28 διαιρείται ακριβώς με το 4, δεν θα είναι δίσεκτο διότι 28

διά 9 ίσον 3 και υπόλοιπο 1. Αντιθέτως θα είναι το 2900 διότι 29 διά 9 ίσον 3 και υπόλοιπο 2.

Γενικότερα, ενώ με το Γρηγοριανό από το 2000 έως το 4000, δίσεκτα θα ήσαν τα 2000, 2400, 2800,

3200, 3600 και 4000, με το «Νέο Διορθωμένο Γρηγοριανό Ημερολόγιο», δίσεκτα θα είναι τα 2000,

2400, 2900, 3300 και 3800. Αρα 5 αντί 6. Η διαφορά της μιας ημέρας δεν θα υπάρχει πλέον. Αρκεί

βέβαια να υπάρχουν μέχρι τότε οι απόγονοι μας!

Πηγή
http://paidio.blogspot.com/2010/09/blog-post_2286.html

http://timi.gr/files/Pws_prohlthan_ta_disekta_eth.pdf