Κείμενο: Κυριακή Βασσάλου, Φωτογραφίες: Αννα Χρυσοστομίδου
Τελικά, είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς για τον τόπο του. Κι ακόμα πιο δύσκολο να εκφραστεί γι' αυτόν μέσα σε λίγες μοναχά γραμμές ή ακόμα και σελίδες...
Κάθε φορά που το καράβι πλησιάζει στο λιμάνι της Σούδας στα Χανιά, μια ευχάριστη αγωνία με κατακλύζει και μια βεβαιότητα ότι για άλλη μια φορά τούτο το ταξίδι θα είναι όμορφο και συνάμα ξεχωριστό. Τα Χανιά άλλωστε, μαζί με την ενδοχώρα του νομού, προσφέρουν τόσες επιλογές και δυνατότητες, άλλες το χειμώνα, άλλες το καλοκαίρι, που πραγματικά εντυπωσιάζουν. Λες και είναι ανεξάντλητα… Για να μην αναφερθούμε στους υπόλοιπους τρεις νομούς της Κρήτης και να χρειαστεί να παρουσιάσουμε τις επιλογές αυτές στο πολλαπλάσιο!
Το ζήτημα για τον επισκέπτη της Κρήτης, και εν προκειμένω του δυτικότερου και ίσως πιο κοσμοπολίτικου νομού της, είναι ο αριθμός των ημερών που έχει στη διάθεσή του, η όρεξη και οι αντοχές για μικρές και μεγαλύτερες βόλτες ή απλώς για ξεκούραση και φαγητό στο βουνό ή τη θάλασσα. Κι αν κάτι δεν κατάφερε αυτή τη φορά να δει ή να κάνει, μικρό το κακό πια. Τα τελευταία χρόνια η απόσταση μεταξύ του Πειραιά και της Σούδας, με τα γρήγορα πλοία που έχουν μπει στη γραμμή, έχει μειωθεί αρκετά. Αυτή δε την περίοδο πραγματοποιούν καθημερινά το ίδιο δρομολόγιο όχι ένα, άλλα δύο υπερσύγχρονα πλοία σε έξι μονάχα ώρες, φέρνοντας τα Χανιά ακόμα και το χειμώνα, πολύ πολύ κοντά.
Στα Χανιά, σε αντίθεση με αρκετά άλλα τουριστικά μέρη της χώρας και δεδομένου ότι τόσο στην πόλη όσο και στα χωριά ζουν και εργάζονται (και αυτή την εποχή μαζεύουν ελιές) πολλές χιλιάδες μόνιμοι κάτοικοι, η ζωή κυλά κανονικά όλες τις εποχές του χρόνου. Οσο για το χειμώνα, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να γνωρίσετε τον τόπο και κυρίως την πόλη στην αυθεντική της μορφή, έχοντας αφαιρέσει από πάνω της εκείνο το τουριστικό προσωπείο που το καλοκαίρι ενίοτε κουράζει.
Η πρώτη επαφή με τη Σούδα δεν πρέπει να σας τρομάξει ούτε να σας απογοητεύσει. Εντάξει, δεν είναι το πιο γραφικό λιμάνι του κόσμου, αλλά σκεφθείτε ότι είναι ένα κεντρικό λιμάνι ενός μεγάλου νησιού που εξυπηρετεί αρκετές από τις ανάγκες του και προσπεράστε το. Εκτός και αν προτιμήσετε να γευτείτε δυο τρεις ή και περισσότερες μπουκιές από την περίφημη μπουγάτσα (με μυζήθρα) του Ιορδάνη, που τα τελευταία χρόνια τον βρίσκετε εκτός από τα Χανιά και στο λιμάνι της Σούδας.
Η συνέχεια προβλέπει να τακτοποιηθείτε στη μονάδα που θα μείνετε και φυσικά να οργανώσετε το χρόνο σας. Μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, ακόμα και τριήμερο, είναι βέβαιο ότι δεν θα προλάβετε να κάνετε πολλά πράγματα. Σε τούτο το αφιέρωμα, λοιπόν, αποφασίσαμε να κινηθούμε μέσα στην πόλη, στο κοντινό Θέρισο και σε κάποια χωριά της επαρχίας Αποκορώνου, ολοκληρώνοντας μια πρώτη μεγάλη βόλτα στα χειμωνιάτικα Χανιά, και δίνοντας την υπόσχεση να επανέλθουμε με περισσότερες εναλλακτικές προτάσεις…
Γνωριμία με την πόλη
Τα Χανιά βρίσκονται στη βορειοδυτική Κρήτη, είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της νήσου, κτισμένη στα ερείπια της αρχαίας Kυδωνίας. Στο ιστορικό κέντρο της πόλης, όπου και να περπατήσετε θα δείτε μνημεία αλλοτινών και πλέον μακρινών εποχών. Στην Παλιά Πόλη και στο Λιμάνι της σώζονται πολλά κτίρια και συνοικίες που θυμίζουν το πέρασμα των διαφόρων λαών από την περιοχή. Η Xαλέπα και τα Tαμπακαριά στο απόκεντρο της πόλης, ο Tοπανάς και η Oβραϊκή (Εβραϊκή), τα Βενετσιάνικα νεώρια και η ιστορική πλατεία της Σπλάντζιας στην Παλιά Πόλη είναι τα μέρη όπου θα δείτε τις αλληλεπιδράσεις των λαών και των χρόνων.
Αξίζει να δείτε
• Τη Δημοτική Αγορά που εγκαινιάστηκε το 1913 και είναι χτισμένη πάνω στον ισοπεδωμένο βενετσιάνικο προμαχώνα Piatta Forma. Πρόκειται για ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα σε σχήμα σταυρού, που στεγάζει φούρνους, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, οπωροπωλεία αλλά και μαγαζιά με σουβενίρ και είδη λαϊκής τέχνης. Η Δημοτική Αγορά βρίσκεται στην καρδιά της σύγχρονης πόλης των Χανίων και περιδιαβάζοντάς την θα περάσετε από το Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας των Λαών, το Δημοτικό Ρολόι, τα Δικαστήρια και τον Δημοτικό Κήπο, τον μικρό πράσινο παράδεισο της πόλης.
• Την Παλιά Πόλη και το Παλιό Ενετικό Λιμάνι. Το λιμάνι προστατεύεται από τον βενετικό κυματοθραύστη, στο κέντρο του οποίου βρίσκονται τα ερείπια φρουρίου. Σήμα κατατεθέν του λιμανιού αποτελεί ο περίφημος βενετσιάνικος Φάρος, όπου μπορείτε να φτάσετε πεζή κάνοντας μια μεγάλη βόλτα και με βασική προϋπόθεση ότι ο καιρός είναι καλός και δεν θα σας καταβρέξει το κύμα! Στην ανατολική και νότια πλευρά του λιμανιού σώζονται τα Νεώρια (ναυπηγεία) χτισμένα από τους Βενετούς στα τέλη του 15ου αιώνα. Εδώ ξεχωρίζει το Μεγάλο Αρσενάλι, το οποίο αναστηλωμένο σήμερα φιλοξενεί το εκθεσιακό και συνεδριακό χώρο του Κέντρου Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου. Στη δε βορειοδυτική πλευρά θα συναντήσετε αξιόλογα κτίσματα της βενετσιάνικης αλλά και της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.
• Το Ναυτικό Μουσείο και την Ιστορική Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης στο φρούριο του Φιρκά που βρίσκεται στο δυτικό άκρο του Παλιού Λιμανιού. Εδώ δίπλα βρίσκεται και η «Γωνιά των Αγγέλων», ένα πολύ γουστόζικο καφέ-μπαρ, με θέα τη θάλασσα και τον Φάρο, στο γύρισμα που κάνει και αγκαλιάζει το Παλιό Λιμάνι.
• Τη συνοικία Τοπχανά ή Tοπανά, όπως ονομάστηκε από την ενετική πυριτιδαποθήκη που υπήρχε εδώ (τοπ χανέ στα Τουρκικά). Στην οδό Θεοτοκοπούλου μπορείτε να δείτε πολλά βενετσιάνικα μέγαρα με έντονη την επιρροή των ανατολίτικων αρχιτεκτονικών στοιχείων, με τις προσθήκες που έγιναν από τους Τούρκους. Στην οδό Μόσχων ξεχωρίζει το Παλάτσο της οικογένειας Ρενιέ, κτισμένο τον 15ο αι. με το μικρό οικογενειακό παρεκκλήσι του Αγ. Νικολάου και την εντυπωσιακή είσοδο με τη λατινική επιγραφή και το οικόσημο της οικογένειας. Στον Τοπανά θα δείτε, επίσης, τον ναό του Σαν Σαλβατόρε (15ος - 17ος αι.) που φιλοξενεί τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Συλλογή Χανίων.
• Την ιστορική συνοικία της Χαλέπας με τα αρχοντικά του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Στην πλατεία Ελ. Βενιζέλου θα δείτε το σπίτι του Ελευθέριου Βενιζέλου, που σήμερα φιλοξενεί το ομώνυμο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, το παλάτι του πρίγκιπα Γεωργίου, τη Γαλλική Σχολή, τη ρώσικη εκκλησία της Αγ. Μαγδαληνής και την εκκλησία της Ευαγγελίστριας.
• Τα Tαμπάκικα ή Ταμπακαριά, όπως ονομάστηκε η περιοχή από τα βυρσοδεψεία που λειτουργούσαν στην παραλία κάτω από τη Χαλέπα. O χώρος είχε επιλεγεί τον 19ο αιώνα για τα πολλά υπόγεια ύδατα που υπήρχαν.
• Το Κουμ Καπή είναι η παραλιακή περιοχή που εκτείνεται ανατολικά του Παλιού Λιμανιού και θα την ανακαλύψετε περπατώντας κάμποσο και προσπαθώντας να μη χάσετε τη θάλασσα από τα μάτια σας, ακόμα και όταν ο δρόμος θα σας την κρύψει για λίγο. Στο μέσο της διαδρομής μπορείτε να κάνετε μια στάση είτε σε κάποια από τις ψαροταβέρνες είτε σε κάποιο από τα εξαιρετικά γουστόζικα μπαράκια και καφέ (Ιπποπόταμος, 2 Λουξ κ.λπ.) που θα συναντήσετε αμέσως μετά, πριν συνεχίσετε πάντοτε ανατολικά (κοιτώντας δηλαδή προς τη θάλασσα δεξιά) για το Κουμ Καπή με τα καφέ, τα μπαράκια και τα μεζεδοπωλεία. Πρώτος πρώτος στη σειρά (τώρα το χειμώνα που ορισμένα μαγαζιά έχουν κλείσει) είναι ο «Ασωτος Υιός». Κάντε μια στάση, πιείτε μια τσικουδιά (το μαγαζί φημίζεται κυρίως για τη φιλική του ατμόσφαιρα) και συνεχίστε για καφέ ή ποτό στα υπόλοιπα μαγαζιά της παραλίας, ανάλογα πάντοτε με το γούστο σας. Στο Κουμ Καπή συχνάζουν σχεδόν όλοι, επομένως οι επιλογές, ακόμα και το χειμώνα είναι πολλές!
• Το Ακρωτήρι, όπου βρίσκονται οι τάφοι των Βενιζέλων, σε μία από τις ωραιότερες τοποθεσίες των Χανίων με υπέροχη θέα, την οποία μπορείτε να θαυμάσετε είτε κάνοντας έναν περίπατο στο άλσος που βρίσκονται οι τάφοι, είτε απολαμβάνοντας τον καφέ και το γλυκό σας στην παρακείμενη ονομαστή καφετέρια «Κουκουβάγια». Στο Ακρωτήρι βρίσκονται επίσης τα μοναστήρια Αγίας Τριάδας και Γκουβερνέτου, καθώς και το αεροδρόμιο.
Στο Θέρισο
Αν θελήσετε να βγείτε λίγο από την πόλη, μια κοντινή διαδρομή που αγαπούν ιδιαίτερα οι Χανιώτες τις Κυριακές του χειμώνα είναι αυτή που καταλήγει στο ιστορικό χωριό Θέρισο. Για να φτάσετε ώς εδώ θα κινηθείτε μέσω του χωριού Περιβόλια (η σήμανση, όπως σε όλη την Ελλάδα, δεν είναι πάντοτε ικανοποιητική, οπότε μη διστάζετε να συμβουλεύεστε τους ντόπιους). Ο δρόμος που συνεχίζει προς το Θέρισο διασχίζει το θερισιανό φαράγγι, μια εντυπωσιακή διαδρομή που θα σας προσφέρει μια δυνατή γεύση της άγριας και καταπράσινης σε τούτο το σημείο ομορφιάς της κρητικής Φύσης.Φτάνοντας στο Θέρισο, πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό το ορεινό χωριό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη ιστορία του νησιού, αφού από εδώ το 1905 ο νεαρός τότε Ελευθέριος Βενιζέλος κήρυξε την ένωση της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας με την Ελλάδα, ξεκινώντας την επανάσταση ενάντια στο βασιλικό καθεστώς. Στο Θέρισο θα επισκεφθείτε το Στρατηγείο του Βενιζέλου, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, ενώ αν δεν βαριέστε να οδηγήσετε λίγο ακόμα μπορείτε να συνεχίσετε έξω από το χωριό σε μια ορεινή διαδρομή με όμορφη θέα. Στο χωριό λειτουργούν κάμποσες ταβέρνες με νόστιμη κρητική παραδοσιακή κουζίνα, εξαιρετικά δημοφιλείς όλες τους, όπως είπαμε, τις Κυριακές! Να θυμάστε, λοιπόν, ότι μπορεί να συναντήσετε κίνηση…
Στον Αποκόρωνα
Εναλλακτικά, φεύγοντας από την πόλη των Χανίων, μπορείτε να κάνετε μια βόλτα στην επαρχία Αποκορώνου, για μια γνωριμία με κοντινά παραδοσιακά χωριά. Βγαίνοντας στην εθνική οδό με κατεύθυνση προς Ρέθυμνο και Ηράκλειο, μπορείτε να στρίψετε προς Μεγάλα Χωράφια απ' όπου θα έχετε την ευκαιρία να φτάσετε στην αρχαία Απτερα και το ενετικό φρούριο που αιώνες τώρα δεσπόζει εκεί ψηλά προσφέροντας εξαιρετική θέα στη θάλασσα και τον κάμπο των χωριών του δυτικού Αποκορώνου. Από εδώ, επίσης, μπορείτε να κατευθυνθείτε σε σειρά άλλων κοντινών και πιο μακρινών χωριών, άλλα με λίγους και άλλα με περισσότερους κατοίκους, όπως ο Στύλος με τις πηγές, όπου εμφιαλώνεται το νερό «Σαμαριά», οι γραφικοί Μαχαιροί, το Πρόβαρμα, τα Κυριακοσέλλια, ο Σαμωνάς με την υπέροχη θέα και το σπήλαιο που μόλις πριν από λίγα χρόνια ανακαλύφθηκε, και η πιο ορεινή Ραμνή στην αγκαλιά των Λευκών Ορέων.
Αλλα χωριά που αξίζει να περάσετε και να κάνετε μια στάση είναι στρίβοντας από την Εθνική προς Καλάμι (σημειώστε το καφενείο που θα συναντήσετε πάνω στο δρόμο) και Καλύβες (παραλιακό κεφαλοχώρι της περιοχής και σημαντικό τουριστικό θέρετρο), οι Αρμένοι με τις φυσικές πηγές και τα πλατάνια. Ενας καφές στον «Τζίτζικα», σε μία από τις ωραιότερες τοποθεσίες της επαρχίας, ή στις γραφικές «Διαδρομές», που θα συναντήσετε ακολουθώντας μονοπάτι πίσω από το «Τζίτζικα», επιβάλλεται, για να συνεχίσετε ακολουθώντας μια πολύ όμορφη καταπράσινη διαδρομή και περνώντας από το Νιο Χωριό, τους Αγίους Πάντες και την Κάινα και να φτάσετε στο γνωστό και μη εξαιρετέο Βάμο. Εδώ, θα βρείτε το παραδοσιακό μουσικό καφενείο «Λιακωτό» που ανακαινίστηκε τόσο πρόσφατα, ώστε αν δεν έχει ήδη ξεκινήσει να λειτουργεί, τότε θα λειτουργήσει μέσα στις επόμενες μέρες.
Κοντά στο Βάμο, τα Ντουλιανά, το Γαβαλοχώρι και από την άλλη μεριά ο Κεφαλάς είναι χωριά που αξίζει να επισκεφθείτε, όπως και τα Πεμόνια, ο Φρες, ο Τζιτζιφές και το Νίππος, ακολουθώντας αντίθετη κατεύθυνση (επιστρέφοντας στους Αγίους Πάντες). Ολα τους λιγότερο ή περισσότερο όμορφα έχουν κάτι να σας πουν: αρκεί να κάνετε μια στάση όπου σας αρέσει και να μπείτε χωρίς ντροπή στο εκάστοτε καφενείο. Οι τσικουδιές και τα κεράσματα θα δώσουν και θα πάρουν, γι' αυτό προσοχή όσοι εξ υμών οδηγείτε… Οσο για τους συνοδηγούς, αν μπερδευτήκατε από τα τόσα ονόματα των χωριών, ένας αναλυτικός χάρτης του νομού, αλλά και λίγη τύχη θα σας βοηθήσουν!
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Αεροπορικώς με την Olympic Air(T/801 801 0101) ή την Aegean (τηλ.: 801 11 20000). Η πτήση διαρκεί λιγότερο από μία ώρα, ενώ το κόστος του εισιτηρίου εξαρτάται από το πόσο έγκαιρα θα κάνετε την κράτησή σας. Απαραίτητη η καλή έρευνα αγοράς!
Ακτοπλοϊκώς με κάποιο από τα «γρήγορα» πλοία της ΑΝΕΚ (T/210-41.97.420) ή της Blue Star Ferries (T/210-8919800)
ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ
Οι καλές ταβέρνες αυτού του νησιού και εν προκειμένω αυτού του νομού είναι τόσο πολλές που δύσκολα μπορεί κανείς να τις αναφέρει όλες.
Τόσο μέσα στην πόλη, λοιπόν, όσο και σε περισσότερο ή λιγότερο κοντινά χωριά, θα έχετε την ευκαιρία να γευτείτε ωραιότατα πιάτα και συνταγές από τις Χανιώτισσες μαμάδες και γιαγιάδες. Και αν είστε καλοφαγάδες θα ενθουσιασθείτε!
Μέσα στα Χανιά, μερικές μόνο από τις ταβέρνες που μπορείτε να επισκεφθείτε είναι το Οινοποιείο, το Ταμάμ, το Κονάκι, το Ελα, το Μοναστήρι και η Μυροβόλος, όλες μέσα στην Παλιά Πόλη. Για ψάρια, θαλασσινά και όχι μόνο μέσα στα Χανιά προτιμήστε τον Αποστόλη, ενώ αν θέλετε να βγείτε παραέξω τόσο η Κυανή Ακτή (ομώνυμη τοποθεσία στις Καλύβες) όσο και ο Κούμανδρος (Καλύβες) θα σας ικανοποιήσουν τα μέγιστα. Στο Θέρισο, όπως είπαμε, όλες οι ταβέρνες είναι παραδοσιακές και εξαιρετικές. Το ίδιο θα διαπιστώσετε και αν επισκεφθείτε τα χωριά του Αποκόρωνα και μεταξύ άλλων, την Αετοφωλιά στο Σαμωνά, το Ριζίτικο μεταξύ Φρε και Τζιτζιφέ, το Ιπποκορώνειον στο Νίππος, τη Δροσοσταλιά και τον Τσούκο στους Αρμένους. Αν τέλος ο δρόμος σάς βγάλει δυτικά της πόλης των Χανίων, σημειώστε το Ημεροβίγλι στον Ανω Σταλό και σε περίπτωση που επιθυμείτε να γευτείτε πιο ευφάνταστα πιάτα, το Αηδονήσι στο χωριό Γεράνι (επίσης δυτικά).
ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
Kωδικός κλήσης..............28210
Λιμεναρχείο Σούδας........89.240
Aεροδρόμιο Xανίων........83.800
Nοσοκομείο Xανίων…......22.000
KTEΛ Xανίων.................93.052
Πηγή
http://trans.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_taxgreece_1_17/12/2007_215702
Η κατανάλωση φράουλας δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις έλκους, φλεγμονής των εντέρων και σπαστικής κολίτιδας, ενώ μπορεί να ευθύνεται για αλλεργικά εξανθήματα, εξαιτίας του χνουδιού που έχει στην επιφάνειά της. Προσοχή στην κατανάλωσή της πρέπει να δίνουν και όσοι πάσχουν από νεφρική νόσο, θυρεοειδή ή αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χοληδόχο κύστη και δεν παίρνουν φάρμακα.