Η Αθηνά
κατά την Ελληνική μυθολογία ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του
πολέμου. Παλαιότεροι τύποι του ονόματος της θεάς ήταν οι τύποι Αθάνα (δωρικός)
και Αθήνη, το δε όνομα Αθηνά, που τελικά επικράτησε, προέκυψε από το επίθετο
Αθαναία, που συναιρέθηκε σε Αθηνάα > Αθηνά. Στον πλατωνικό Κρατύλο το όνομα
Αθηνά ετυμολογείται από το Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή η νόηση του Θεού (Κρατυλ.
407b), αλλά η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική.
Η
επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου.
Συνδύαζε τη δύναμη και τη γενναιότητα με τη σύνεση και την εξυπνάδα. Αγαπημένα
της σύμβολα ήταν η αιγίδα, το δόρυ, η κουκουβάγια και η ελιά. Η Θεά Αθηνά δεν
είχε μαντεία.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ : ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΝΑΣΒΙΛ ΤΩΝ ΗΠΑ Αθηνά του Παρθενώνα
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η Αθηνά ήταν η αγαπημένη κόρη του Δία. Μητέρα της ήταν η Μήτις, πρώτη σύζυγος του Δία. Ο Δίας, φοβούμενος ότι η Μήτις θα γεννούσε ένα γιο ισχυρότερο από τον ίδιο, ζήτησε ένα βοτάνι από τη γιαγιά του που όποιος το έτρωγε γινόταν μικρός σαν το δάχτυλο. Η Γαία του έκανε τη χάρη και αυτός έτρεξε στη Μήτιδα και της το έδωσε να το καταπιεί, λέγοντας πως θα έκανε γερά παιδιά. Έτσι κι έγινε μα σε λίγο η Μήτιδα άρχισε να μικραίνει. Τότε ο Δίας άνοιξε το τεράστιο στόμα του και την κατάπιε. Κατέφυγε δηλαδή στο κόλπο του πατέρα του, αλλά ο ίδιος εξαφάνισε και τη σύζυγό του μαζί με το παιδί που είχε στην κοιλιά της. Ο Δίας από τη στιγμή που κατάπιε τη Μήτιδα κατέκτησε ολόκληρη τη σοφία του κόσμου. Μετά από μερικές μέρες άρχισε να υποφέρει από πονοκεφάλους. Ο Δίας βογκούσε από τους πόνους! όλες οι θεές προσπαθούσαν να τον καταπραΰνουν με μαγικά βότανα, αλλά τίποτε. Ούρλιαζε και χτυπιόταν καταγής, έτσι που ολόκληρος ο Όλυμπος αντιλαλούσε και σειόταν από τις σπαρακτικές του φωνές. Μια νύχτα που δεν άντεχε άλλο, κάλεσε τον Ήφαιστο να έρθει στο παλάτι του.
Η ΕΛΙΑ
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΑΘΗΝΑΣ 2004
Μόλις τον είδε ο Δίας του είπε: - Γρήγορα Ήφαιστε, δώσε μια με το σφυρί σου στο κεφάλι μου για να με γλιτώσεις μια και καλή απ' αυτό το μαρτύριο. Ο νεαρός θεός σήκωσε το τεράστιο σφυρί και το κατέβασε μ' όλη του τη δύναμη στο κεφάλι του πατέρα του. Τότε μπροστά στα κατάπληκτα μάτια των Ολυμπίων ξεπετάχτηκε από το κεφάλι του Δία μια γαλανομάτα κόρη πάνοπλη. Κρατούσε ασπίδα, φορούσε περικεφαλαία και κουνούσε απειλητικά το δόρυ της. Ήταν η Αθηνά, πολεμική θεά μα και προστάτιδα της σοφίας κληρονόμησε την παντοδυναμία του πατέρα της και τη σύνεση της Μήτιδας. Την ώρα της γέννησής της έβγαλε μια πολεμική κραυγή που έκανε τον Όλυμπο να σειστεί ολόκληρος και έφτασε ως τα πέρατα του κόσμου. Η γη τραντάχτηκε και η θάλασσα αναταράχτη,. πελώρια κύματα σηκώθηκαν απειλητικά και τη σκέπασαν. Ο Ήλιος σταμάτησε το ολόχρυσο άρμα του και παρακολουθούσε τη θεά μέχρι να βγάλει την πανοπλία της από το αδύναμο ακόμη κορμί της. Σε λίγο σταμάτησε η κοσμοχαλασιά που προκάλεσε η γέννηση της θεάς. Η φύση ολόκληρη γαλήνεψε. Βλέποντας τον Δία, τα πέταξε στα πόδια του, δείγμα αναγνώρισής του ως υπέρτατου θεού.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γέννηση της Αθηνάς.
Η Αθηνά, ως θεά (και) του πολέμου, ήταν περιβεβλημένη με Αιγίδα, διαφορετική από αυτήν του Διός. Κατά μία εκδοχή, η Αθηνά κατασκεύασε την αιγίδα της από το δέρμα της Χίμαιρας ή, κατ' άλλη εκδοχή, από το δέρμα του τέρατος Αιγίδος ή Αιγήεντος, το οποίο είχε εξολοθρεύσει τα πάντα στην Λιβύη, την Αίγυπτο, την Φρυγία και την Φοινίκη και το οποίο η Αθηνά εξολόθρευσε.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΗΣ ΘΕΑΣ
Παλλάδιο
Ήταν ένα ξύλινο αγαλματάκι στην Αιγίδα της Αθηνάς που το είχε φτιάξει προς τιμή της νύμφης Παλλάδος , αυτή ήταν η αρχική σημασία του Παλλάδιου. Τώρα Παλλάδια υπήρχαν σε διάφορα μέρη περίφημο είναι το ΠΑΛΛΑΔΙΟ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ που είχε τρία μέτρα ύψος (δώρο του Δία προς τον Δάνδανο βασιλιά των Τρώων).
Πολεμική θεά
Η θεά Αθηνά συμπαραστάθηκε σε πολλούς ήρωες της αρχαιότητας:
Ο Ηρακλής: Με τις πολύτιμες συμβουλές της κατόρθωσε να εξοντώσει τον Αλκυονέα. Όμως και αργότερα, όταν ο Ευρυσθέας τον υπέβαλε στη δοκιμασία των δώδεκα άθλων, τον βοήθησε. Του χάρισε τα κύμβαλα που ήταν έργο του Ήφαιστου. Χτυπώντάς τα ο ήρωας τρόμαξε τις Στυμφαλίδες όρνιθες που πέταξαν από τις κρυμμένες φωλιές τους και έτσι τις σκότωσε με τα βέλη του. Για να την ευχαριστήσει της αφιέρωσε τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων.
Μόλις τον είδε ο Δίας του είπε: - Γρήγορα Ήφαιστε, δώσε μια με το σφυρί σου στο κεφάλι μου για να με γλιτώσεις μια και καλή απ' αυτό το μαρτύριο. Ο νεαρός θεός σήκωσε το τεράστιο σφυρί και το κατέβασε μ' όλη του τη δύναμη στο κεφάλι του πατέρα του. Τότε μπροστά στα κατάπληκτα μάτια των Ολυμπίων ξεπετάχτηκε από το κεφάλι του Δία μια γαλανομάτα κόρη πάνοπλη. Κρατούσε ασπίδα, φορούσε περικεφαλαία και κουνούσε απειλητικά το δόρυ της. Ήταν η Αθηνά, πολεμική θεά μα και προστάτιδα της σοφίας κληρονόμησε την παντοδυναμία του πατέρα της και τη σύνεση της Μήτιδας. Την ώρα της γέννησής της έβγαλε μια πολεμική κραυγή που έκανε τον Όλυμπο να σειστεί ολόκληρος και έφτασε ως τα πέρατα του κόσμου. Η γη τραντάχτηκε και η θάλασσα αναταράχτη,. πελώρια κύματα σηκώθηκαν απειλητικά και τη σκέπασαν. Ο Ήλιος σταμάτησε το ολόχρυσο άρμα του και παρακολουθούσε τη θεά μέχρι να βγάλει την πανοπλία της από το αδύναμο ακόμη κορμί της. Σε λίγο σταμάτησε η κοσμοχαλασιά που προκάλεσε η γέννηση της θεάς. Η φύση ολόκληρη γαλήνεψε. Βλέποντας τον Δία, τα πέταξε στα πόδια του, δείγμα αναγνώρισής του ως υπέρτατου θεού.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γέννηση της Αθηνάς.
Η Αθηνά, ως θεά (και) του πολέμου, ήταν περιβεβλημένη με Αιγίδα, διαφορετική από αυτήν του Διός. Κατά μία εκδοχή, η Αθηνά κατασκεύασε την αιγίδα της από το δέρμα της Χίμαιρας ή, κατ' άλλη εκδοχή, από το δέρμα του τέρατος Αιγίδος ή Αιγήεντος, το οποίο είχε εξολοθρεύσει τα πάντα στην Λιβύη, την Αίγυπτο, την Φρυγία και την Φοινίκη και το οποίο η Αθηνά εξολόθρευσε.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΗΣ ΘΕΑΣ
Παλλάδιο
Ήταν ένα ξύλινο αγαλματάκι στην Αιγίδα της Αθηνάς που το είχε φτιάξει προς τιμή της νύμφης Παλλάδος , αυτή ήταν η αρχική σημασία του Παλλάδιου. Τώρα Παλλάδια υπήρχαν σε διάφορα μέρη περίφημο είναι το ΠΑΛΛΑΔΙΟ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ που είχε τρία μέτρα ύψος (δώρο του Δία προς τον Δάνδανο βασιλιά των Τρώων).
Πολεμική θεά
Η θεά Αθηνά συμπαραστάθηκε σε πολλούς ήρωες της αρχαιότητας:
Ο Ηρακλής: Με τις πολύτιμες συμβουλές της κατόρθωσε να εξοντώσει τον Αλκυονέα. Όμως και αργότερα, όταν ο Ευρυσθέας τον υπέβαλε στη δοκιμασία των δώδεκα άθλων, τον βοήθησε. Του χάρισε τα κύμβαλα που ήταν έργο του Ήφαιστου. Χτυπώντάς τα ο ήρωας τρόμαξε τις Στυμφαλίδες όρνιθες που πέταξαν από τις κρυμμένες φωλιές τους και έτσι τις σκότωσε με τα βέλη του. Για να την ευχαριστήσει της αφιέρωσε τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων.
ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΗΣ
ΑΘΗΝΑΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΓΛΥΠΤΟ ΤΟΥ ΚΡΗΣΙΛΑ
Ο Περσέας κατάφερε να εξοντώσει τη Γοργόνα. Αυτή ήταν ένα τέρας που αντί για μαλλιά είχε φίδια και τα μάτια της σ' όποιον τα αντίκριζε τον απολίθωναν. Ο ήρωας, όταν πήγε ν' αντιμετωπίσει το φριχτό τέρας, είχε μαζί του τη γυαλιστερή ασπίδα που του έδωσε η Αθηνά. Έτσι, ενώ είχε αλλού στραμμένο το βλέμμα του, παρακολουθούσε τη Γοργόνα που καθρεφτιζόταν πάνω στην ασπίδα και την αποκεφάλισε. Πρόσφερε το φοβερό κεφάλι της, στην Αθηνά. Η θεά τοποθέτησε το λεγόμενο "γοργώνειο" πάνω στην αιγίδα που της είχε κάνει δώρο ο πατέρας της και υπήρχε το κεφάλι στην ασπίδα της . Μάζεψε το αίμα που πετάχτηκε από τις φλέβες του τέρατος και το έδωσε στον Ασκληπιό, ο οποίος το χρησιμοποίησε σαν γιατρικό. Άλλοι πάλι λένε πως έδωσε δυο σταγόνες αίματος στον Εριχθόνιο. Η μια προκαλούσε το θάνατο και η άλλη είχε θεραπευτικές ιδιότητες.
Οι αδερφές της γοργόνας , η Σθενώ και η Ευρυάλη, που ήταν αθάνατες, τη θρήνησαν γοερά. Ο θρήνος προερχόταν από τα φίδια που είχαν στα μαλλιά τους. Η Αθηνά για να τις μιμηθεί. Πήρε λοιπόν το κόκαλο ή το κέρατο ενός ελαφιού, άνοιξε κάποιες τρύπες και φυσούσε έτσι παρουσιάστηκε ένα μουσικό όργανο η φλογέρα.
Η Ήρα και η Αφροδίτη όμως ξέσπασαν σε ειρωνικά γέλια. Η Αθηνά δεν μπορούσε να εξηγήσει τη συμπεριφορά τους και θύμωσε πάρα πολύ. Τότε της εξήγησαν πως καθώς έπαιζε τη φλογέρα φούσκωναν τα κόκκινα μάγουλά της, παραμορφωνόταν το πρόσωπό της και ήταν πολύ αστεία. Η θεά έτρεξε πεισμωμένη σ' ένα ρυάκι και καθρεφτίστηκε στα νερά του παίζοντας φλογέρα. Κατάλαβε πως οι θεές είχαν δίκιο που την ειρωνεύονταν και οργισμένη πέταξε το μουσικό όργανο.
Ανάγλυφο της "Σκεπτόμενης Αθηνάς" γύρω στο 460π.Χ.
Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως
Η Αθηνά με το δωρικό πέπλο, γυμνοπόδαρη, με κράνος και το δόρυ της καρφωμένο με τη λόγχη στη γη, κοιτάζει συλλογισμένη μια στήλη που βρίσκεται μπροστά της.
Ο Περσέας κατάφερε να εξοντώσει τη Γοργόνα. Αυτή ήταν ένα τέρας που αντί για μαλλιά είχε φίδια και τα μάτια της σ' όποιον τα αντίκριζε τον απολίθωναν. Ο ήρωας, όταν πήγε ν' αντιμετωπίσει το φριχτό τέρας, είχε μαζί του τη γυαλιστερή ασπίδα που του έδωσε η Αθηνά. Έτσι, ενώ είχε αλλού στραμμένο το βλέμμα του, παρακολουθούσε τη Γοργόνα που καθρεφτιζόταν πάνω στην ασπίδα και την αποκεφάλισε. Πρόσφερε το φοβερό κεφάλι της, στην Αθηνά. Η θεά τοποθέτησε το λεγόμενο "γοργώνειο" πάνω στην αιγίδα που της είχε κάνει δώρο ο πατέρας της και υπήρχε το κεφάλι στην ασπίδα της . Μάζεψε το αίμα που πετάχτηκε από τις φλέβες του τέρατος και το έδωσε στον Ασκληπιό, ο οποίος το χρησιμοποίησε σαν γιατρικό. Άλλοι πάλι λένε πως έδωσε δυο σταγόνες αίματος στον Εριχθόνιο. Η μια προκαλούσε το θάνατο και η άλλη είχε θεραπευτικές ιδιότητες.
Οι αδερφές της γοργόνας , η Σθενώ και η Ευρυάλη, που ήταν αθάνατες, τη θρήνησαν γοερά. Ο θρήνος προερχόταν από τα φίδια που είχαν στα μαλλιά τους. Η Αθηνά για να τις μιμηθεί. Πήρε λοιπόν το κόκαλο ή το κέρατο ενός ελαφιού, άνοιξε κάποιες τρύπες και φυσούσε έτσι παρουσιάστηκε ένα μουσικό όργανο η φλογέρα.
Η Ήρα και η Αφροδίτη όμως ξέσπασαν σε ειρωνικά γέλια. Η Αθηνά δεν μπορούσε να εξηγήσει τη συμπεριφορά τους και θύμωσε πάρα πολύ. Τότε της εξήγησαν πως καθώς έπαιζε τη φλογέρα φούσκωναν τα κόκκινα μάγουλά της, παραμορφωνόταν το πρόσωπό της και ήταν πολύ αστεία. Η θεά έτρεξε πεισμωμένη σ' ένα ρυάκι και καθρεφτίστηκε στα νερά του παίζοντας φλογέρα. Κατάλαβε πως οι θεές είχαν δίκιο που την ειρωνεύονταν και οργισμένη πέταξε το μουσικό όργανο.
Ανάγλυφο της "Σκεπτόμενης Αθηνάς" γύρω στο 460π.Χ.
Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως
Η Αθηνά με το δωρικό πέπλο, γυμνοπόδαρη, με κράνος και το δόρυ της καρφωμένο με τη λόγχη στη γη, κοιτάζει συλλογισμένη μια στήλη που βρίσκεται μπροστά της.
Η ΑΘΗΝΑ
ΒΟΗΘΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ « ΑΡΓΟΥΣ»
Ο Περσέας όταν σκότωσε την Μέδουσα ξεπήδησε από το σώμα της ο Πήγασος και κάλπασε , στην πλάτη του αυτό το άλογο είχε φτερά , πήγε λοιπόν να πιει νερό στην πηγή Ειρήνη στην Κόρινθο , ο ήρωας Βελλερεφόντης τον έπιασε, αλλά ο πήγασος δεν δαμαζόταν , ο Βελλερεφόντης ζήτησε την βοήθεια του μάντη Πολύδωρου, ο οποίος τον παρέπεμψε στην Αθηνά, η Αθηνά του έδωσε χαλινάρι και μ αυτό ο Βελλερεφόντης το τιθάσεψε, το άλογο αυτό είναι το άλογο των ποιητών.
Στον Τρωικό πόλεμο, όπου και προστάτευε την παράταξη των Ελλήνων. Αγαπημένοι της πολεμιστές ήταν ο Διομήδης, ο Αχιλλέας και ο Οδυσσέας. δεν άφησε τον Αχιλλέα να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα, μεταμορφωνόταν η ίδια σε Τρώα πολεμιστή και πήγαινε στις συγκεντρώσεις των αντίπαλων στρατηγών, δίνοντάς τους λανθασμένες συμβουλές. Βοήθησε Οδυσσέα και κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και κατά το ταξίδι της επιστροφής του.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μόλις περνούσε ο αρχαίος επισκέπτης τα Προπύλαια, αντίκρυζε το τεραστίων διαστάσεων άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου, ύψους περίπου έντεκα μέτρων, από ορείχαλκο, έργο του Φειδία. Το βλέπουμε σε σχεδιαστική αναπαράσταση.
ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ
Η Αθηνά και ο Ποσειδώνας διεκδικούσαν την ίδια πόλη. Ανέβηκαν λοιπόν στο βράχο της Ακρόπολης και ενώπιον των Αθηναίων αποφάσισαν ότι όποιος προσέφερε το ωραιότερο δώρο θα την αποκτούσε. Ο Ποσειδώνας χτύπησε σε μια πλευρά του λόφου με την τρίαινά του και αμέσως ανάβλυσε ένα πηγάδι. Ο λαός θαύμασε, αλλά το νερό ήταν αλμυρό σαν το νερό της θάλασσας, που κυρίευε ο Ποσειδώνας κι έτσι δεν ήταν πολύ χρήσιμο. Το δώρο της Αθηνάς ήταν ένα δέντρο ελιάς, κάτι που ήταν καλύτερο, μιας και παρείχε στην πόλη τροφή, λάδι και ξυλεία. Έτσι, κέρδισε τη μονομαχία η Αθηνά και ονόμασε την πόλη της Αθήνα.
ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΕΡΙΧΘΟΝΙΟΣ
Η Αθηνά δεν είχε κανένα ερωτικό δεσμό και συμβόλιζε την αιώνια παρθενία. Μόνο μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε να την προσεγγίσει και χώθηκε στην αγκαλιά της. Η θεά απέκρουσε το πάθος του, ο Ήφαιστος όμως πρόλαβε να αφήσει το σπέρμα του πάνω στο μηρό της. Η Αθηνά γεμάτη αηδία σκούπισε το πόδι της με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στη γη. Από το κομμάτι αυτό, και τη βοήθεια της Γαίας, γεννήθηκε ο Εριχθόνιος.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναπαράσταση των αγαλμάτων της Αθηνάς και Ηφαίστου μέσα στο ναό,
κατασκευασμένα από τον Αλκαμένη, 421 - 415 π.Χ.
Στην βάση τους απεικονίζετο η γέννηση του Εριχθόνιου. Η θεά Γη κρατούσε
τον μικρό Εριχθόνιο προς την Αθηνά, συμβολισμός ότι οι Αθηναίοι
ήταν αυτόχθονοι και η πόλη τους δεν είχε ποτέ καταληφθεί.
ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΑΡΑΧΝΗ
Μια γυναίκα, που ονομαζόταν Αράχνη, καυχήθηκε κάποτε πως ήταν ανώτερη κι από την ίδια την Αθηνά, η οποία και την προκάλεσε σε μονομαχία. Η Αθηνά στο υφαντό της απεικόνιζε τη διαμάχη με τον Ποσειδώνα για την Αθήνα, ενώ η Αράχνη περιγελούσε τα ερωτικά κατορθώματα των θεών του Ολύμπου. Οργισμένη η Αθηνά έσκισε το υφαντό της Αράχνης, ενώ η ίδια μην αντέχοντας την ντροπή, κρεμάστηκε. Η Αθηνά τη λυπήθηκε και χαλάρωσε τη θηλειά από το λαιμό της, την τιμώρησε όμως και τη μεταμόρφωσε στο έντομο αράχνη. Προστάτευε όλους γενικά τους τεχνίτες και τους βιοτέχνες.
ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ. Η ΑΘΗΝΑ
ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ο Περσέας όταν σκότωσε την Μέδουσα ξεπήδησε από το σώμα της ο Πήγασος και κάλπασε , στην πλάτη του αυτό το άλογο είχε φτερά , πήγε λοιπόν να πιει νερό στην πηγή Ειρήνη στην Κόρινθο , ο ήρωας Βελλερεφόντης τον έπιασε, αλλά ο πήγασος δεν δαμαζόταν , ο Βελλερεφόντης ζήτησε την βοήθεια του μάντη Πολύδωρου, ο οποίος τον παρέπεμψε στην Αθηνά, η Αθηνά του έδωσε χαλινάρι και μ αυτό ο Βελλερεφόντης το τιθάσεψε, το άλογο αυτό είναι το άλογο των ποιητών.
Στον Τρωικό πόλεμο, όπου και προστάτευε την παράταξη των Ελλήνων. Αγαπημένοι της πολεμιστές ήταν ο Διομήδης, ο Αχιλλέας και ο Οδυσσέας. δεν άφησε τον Αχιλλέα να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα, μεταμορφωνόταν η ίδια σε Τρώα πολεμιστή και πήγαινε στις συγκεντρώσεις των αντίπαλων στρατηγών, δίνοντάς τους λανθασμένες συμβουλές. Βοήθησε Οδυσσέα και κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και κατά το ταξίδι της επιστροφής του.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μόλις περνούσε ο αρχαίος επισκέπτης τα Προπύλαια, αντίκρυζε το τεραστίων διαστάσεων άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου, ύψους περίπου έντεκα μέτρων, από ορείχαλκο, έργο του Φειδία. Το βλέπουμε σε σχεδιαστική αναπαράσταση.
ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ
Η Αθηνά και ο Ποσειδώνας διεκδικούσαν την ίδια πόλη. Ανέβηκαν λοιπόν στο βράχο της Ακρόπολης και ενώπιον των Αθηναίων αποφάσισαν ότι όποιος προσέφερε το ωραιότερο δώρο θα την αποκτούσε. Ο Ποσειδώνας χτύπησε σε μια πλευρά του λόφου με την τρίαινά του και αμέσως ανάβλυσε ένα πηγάδι. Ο λαός θαύμασε, αλλά το νερό ήταν αλμυρό σαν το νερό της θάλασσας, που κυρίευε ο Ποσειδώνας κι έτσι δεν ήταν πολύ χρήσιμο. Το δώρο της Αθηνάς ήταν ένα δέντρο ελιάς, κάτι που ήταν καλύτερο, μιας και παρείχε στην πόλη τροφή, λάδι και ξυλεία. Έτσι, κέρδισε τη μονομαχία η Αθηνά και ονόμασε την πόλη της Αθήνα.
ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΕΡΙΧΘΟΝΙΟΣ
Η Αθηνά δεν είχε κανένα ερωτικό δεσμό και συμβόλιζε την αιώνια παρθενία. Μόνο μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε να την προσεγγίσει και χώθηκε στην αγκαλιά της. Η θεά απέκρουσε το πάθος του, ο Ήφαιστος όμως πρόλαβε να αφήσει το σπέρμα του πάνω στο μηρό της. Η Αθηνά γεμάτη αηδία σκούπισε το πόδι της με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στη γη. Από το κομμάτι αυτό, και τη βοήθεια της Γαίας, γεννήθηκε ο Εριχθόνιος.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναπαράσταση των αγαλμάτων της Αθηνάς και Ηφαίστου μέσα στο ναό,
κατασκευασμένα από τον Αλκαμένη, 421 - 415 π.Χ.
Στην βάση τους απεικονίζετο η γέννηση του Εριχθόνιου. Η θεά Γη κρατούσε
τον μικρό Εριχθόνιο προς την Αθηνά, συμβολισμός ότι οι Αθηναίοι
ήταν αυτόχθονοι και η πόλη τους δεν είχε ποτέ καταληφθεί.
ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΑΡΑΧΝΗ
Μια γυναίκα, που ονομαζόταν Αράχνη, καυχήθηκε κάποτε πως ήταν ανώτερη κι από την ίδια την Αθηνά, η οποία και την προκάλεσε σε μονομαχία. Η Αθηνά στο υφαντό της απεικόνιζε τη διαμάχη με τον Ποσειδώνα για την Αθήνα, ενώ η Αράχνη περιγελούσε τα ερωτικά κατορθώματα των θεών του Ολύμπου. Οργισμένη η Αθηνά έσκισε το υφαντό της Αράχνης, ενώ η ίδια μην αντέχοντας την ντροπή, κρεμάστηκε. Η Αθηνά τη λυπήθηκε και χαλάρωσε τη θηλειά από το λαιμό της, την τιμώρησε όμως και τη μεταμόρφωσε στο έντομο αράχνη. Προστάτευε όλους γενικά τους τεχνίτες και τους βιοτέχνες.
ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ. Η ΑΘΗΝΑ
ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
- Παλλάς
Το προσωνύμιο να προέρχεται από τον θάνατο της νύμφης Παλλάντα (κόρη του Τριτωνιδος), την οποία σκότωσε η Αθηνά (για να τιμήσει την φίλη της Παλλάδα έφτιαξε ένα ξύλινο αγαλματάκι , το Παλλάδιον που το κρέμασε στην αιγίδα). Κατά άλλη εκδοχή πήρε το προσωνύμιο αυτό, επειδή γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία πάλλοντας το δόρυ της. Η λέξη πάλλαξ σημαίνει νέος ή νέα (εξ ού και παλληκάρι).
- Γλαυκώπις
Χρησιμοποιείται συχνά από τον Όμηρο. Έχει την έννοια γαλανομάτα (γλαυκός+ ωψ, γλαύσσω= λάμπω). Ενδιαφέρον είναι το ότι η κουκουβάγια (αρχ. γλαυξ), το ιερό πουλί της Αθηνάς, προέρχεται από την ίδια ρίζα, ίσως λόγω και των δικών της μεγάλων και λαμπερών ματιών.
-
Ατρύωνη
Ακούραστη στην μάχη.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Θεά Αθηνά προσφέρει κρασί στον Ηρακλή. Ερυθρόμορφη κύλικα. Περίπου 470π.Χ. Μόναχο, Κρατικό Μουσείο Αρχαιοτήτων.
- Λαοσσός
Εμψυχώτρια των πολεμιστών.
- Ίππια
Προστάτρια των αλόγων, Ίππιος λεγόταν και Ποσειδώνας. Ο Πήγασος, το ποιητικό άλογο δικό της ήταν δημιούργημα
Ακούραστη στην μάχη.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Θεά Αθηνά προσφέρει κρασί στον Ηρακλή. Ερυθρόμορφη κύλικα. Περίπου 470π.Χ. Μόναχο, Κρατικό Μουσείο Αρχαιοτήτων.
- Λαοσσός
Εμψυχώτρια των πολεμιστών.
- Ίππια
Προστάτρια των αλόγων, Ίππιος λεγόταν και Ποσειδώνας. Ο Πήγασος, το ποιητικό άλογο δικό της ήταν δημιούργημα
- Πολιάς
Διότι προστατεύει την πόλη.
ΚΕΦΑΛΗ
ΑΘΗΝΑΣ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ
-
Βουλαία
Σαν θεά προϊστάμενη της Βουλής.
- Αγοραία
Προστάτευε τις Εκκλησίες του Δήμου.
- Μήτηρ (στην Ηλεία)
Προστάτευε την μητρότητα.
- Χαλινίτιδα
Επειδή με το χαλινάρι της τιθάσεψε τον Πήγασο.
- Παναχαιδα (στην Πάτρα)
- Παιονία (στον Ωροπό)
- Αλεξίκακο ( στον Ωροπό)
Διότι βάζει μόνο το καλό στο μυαλό της.
- Στάθμια
Διότι έδωσε το αλφάδι στους ξυλουργούς.
- Καμινία
Έδωσε την κάμινο στους σιδηρουργούς
- Βομβυλία
(Σουραύλω) επειδή με το κόκαλο του ελαφιού κορόιδευε τους θρήνους της Σθενώ και της Ευρυάλης.
Σαν θεά προϊστάμενη της Βουλής.
- Αγοραία
Προστάτευε τις Εκκλησίες του Δήμου.
- Μήτηρ (στην Ηλεία)
Προστάτευε την μητρότητα.
- Χαλινίτιδα
Επειδή με το χαλινάρι της τιθάσεψε τον Πήγασο.
- Παναχαιδα (στην Πάτρα)
- Παιονία (στον Ωροπό)
- Αλεξίκακο ( στον Ωροπό)
Διότι βάζει μόνο το καλό στο μυαλό της.
- Στάθμια
Διότι έδωσε το αλφάδι στους ξυλουργούς.
- Καμινία
Έδωσε την κάμινο στους σιδηρουργούς
- Βομβυλία
(Σουραύλω) επειδή με το κόκαλο του ελαφιού κορόιδευε τους θρήνους της Σθενώ και της Ευρυάλης.
-
Εργάνη
Προστάτευε τις οικιακές εργασίες.
- Βουδεία ή Βοαρμία
Έμαθε τους ανθρώπους να ζεύουν τα βόδια.
- Μηχανίτιδα
Διότι επινοούσε όλο νέες τέχνες. Βοήθησε στην ναυπήγηση της Αργούς.
- Πολύβουλο ( κατά τον Όμηρο)
Δηλαδή με πολύ φρόνηση.
- Αρεία
Το προσωνύμιο αυτό το απέκτησε η θεά Αθηνά κατά τη δίκη του Ορέστη στον Άρειο Πάγο για το φόνο της μητέρας του, Κλυταιμνήστρας.
- Εργάνη
Της αποδιδόταν το προσωνύμιο αυτό καθώς ήταν προστάτιδα των τεχνιτών και της χειροτεχνίας.
Προστάτευε τις οικιακές εργασίες.
- Βουδεία ή Βοαρμία
Έμαθε τους ανθρώπους να ζεύουν τα βόδια.
- Μηχανίτιδα
Διότι επινοούσε όλο νέες τέχνες. Βοήθησε στην ναυπήγηση της Αργούς.
- Πολύβουλο ( κατά τον Όμηρο)
Δηλαδή με πολύ φρόνηση.
- Αρεία
Το προσωνύμιο αυτό το απέκτησε η θεά Αθηνά κατά τη δίκη του Ορέστη στον Άρειο Πάγο για το φόνο της μητέρας του, Κλυταιμνήστρας.
- Εργάνη
Της αποδιδόταν το προσωνύμιο αυτό καθώς ήταν προστάτιδα των τεχνιτών και της χειροτεχνίας.
-
Παρθένος
Με το επίθετο αυτό λατρευόταν στον ναό του Παρθενώνα. Μόνο μια φορά λένε προσπάθησε να την ενοχλήσει ερωτικά ο Ήφαιστος, μα η θεά αντιστάθηκε.
Με το επίθετο αυτό λατρευόταν στον ναό του Παρθενώνα. Μόνο μια φορά λένε προσπάθησε να την ενοχλήσει ερωτικά ο Ήφαιστος, μα η θεά αντιστάθηκε.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η αγαπημένη μας θεά! Η θεά Αθηνά! η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Η προστάτιδα της Αθήνας, για την οποία χτίστηκε προς τιμήν της, ο πιο διάσημος ναός στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Το λαμπρότερο μνημείο όλων των εποχών, ο Παρθενώνας.
-
Πρόμαχος
Με αυτή την προσωνυμία αποκαλούσαν την Αθηνά όταν έμπαινε πάνοπλη στη μάχη.
- Πολιάς
Η προσωνυμία αυτή της αποδιδόταν ως προστάτις θεά της Αθήνας και της Ακρόπολης.
Ο Κατάλογος είναι μέγας και είναι δύσκολη η συμπλήρωσή του.
Με αυτή την προσωνυμία αποκαλούσαν την Αθηνά όταν έμπαινε πάνοπλη στη μάχη.
- Πολιάς
Η προσωνυμία αυτή της αποδιδόταν ως προστάτις θεά της Αθήνας και της Ακρόπολης.
Ο Κατάλογος είναι μέγας και είναι δύσκολη η συμπλήρωσή του.
ΓΙΟΡΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ
Οι γιορτές δεν γινόντουσαν «εις μνήμη» αλλά ο λόγος ήταν θετικός και είχε σκοπό.
- Παμβοιώτια
- Σκιροφόρια γινόταν το Καλοκαίρι προκειμένου να υπάρξει προστασία της συγκομιδής από τον πολύ ήλιο.
- Αρρηφόρια
- Οσχοφόρια γινόταν την εποχή του τρύγου
- Παναθήναια (για αυτή την γιορτή θα γίνει αλλού ιδιαίτερος λόγος)
- Χαλκεία (για την εύρεση του αρότρου).
- Τελετή της Αρώσεως που ο ιερέας λεγόταν Βουζύγης.
- Προχαριστήρια που γινόντουσαν τον Φεβρουάριο για καλή συγκομιδή.
- Πλυντήρια που γινόταν την Άνοιξη και πλένανε τον ναό της Θεάς.
- Καλλυντήρια κουβαλούσαν πανέρι με σύκα στην Αττική δώρο στην θεά και η γιορτή αυτή είχε να κάνει με την συγκομιδή.
Και πλήθος ακόμη εορτών, οι Έλληνες ήταν ένα ευσεβής λαός.
ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
«Δεν θα αρνηθεί ποτέ σε κανένα άμα σου ζητήσει νερό, ή όταν σου ζητήσει φωτιά……… Δεν θα παραπλανήσεις ποτέ τον οδοιπόρο δείχνοντάς ψεύτικο δρόμο. Δεν θ αφήσεις κανένα σώμα νεκρού άταφο………… Δεν θα σκοτώσεις ποτέ τον ταύρο που σέρνει το αλέτρι».
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Ας δούμε σε άλλες θρησκείες, ποιες θεότητες είχαν τις ιδιότητες της Αθηνάς:
Η ΘΕΑ Neith ΑΙΓΥΠΤΟΣ
Στην ΑΙΓΥΠΤΟ :
Η αντίστοιχη Θεά είναι η Νέεθ (αυτή που υφαίνει) , η Θεά της Σάιδος, έχει διάδημα κρατά τόξο έχει σύμβολο τον σταυρό και είναι Θεά του πολέμου και της υφαντικής και φυσικά της σοφίας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : (Μουσείο Ουφίτσι Φλωρεντία) Η Μινέρβα και ο Κένταυρος.
Στην
ΡΩΜΗ:
Η Θεά Αθηνά ταυτίστηκε με την Θεά μινέρβα.
Η Θεά Αθηνά ταυτίστηκε με την Θεά μινέρβα.
Στην ΙΝΔΙΑ :
Μέσα στο νερό αργοσαλεύει η αόρατη Θεά Αχάνα οι Ινδοί την έλεγαν αυγή ή εκείνη που καίει.
Στην ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ:
Υπάρχει η Θεά Τανίθ που είναι ίδια με την Νέιθ
Στην ΦΟΙΝΙΚΗ:
Η Θεά Αστάρτη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Κίττος:
Αρχαίος αγγειοπλάστης, γνωστός
σ' εμάς για το μόνο έργο που διασώθηκε από το εργαστήριό του, το οποίο είναι
ένας Παναθηναϊκός αμφορέας, που βρέθηκε στην Τεύχειρα της Κυρηναϊκής και τώρα
βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.
Αυτός ο αμφορέας αποτελεί τον συνηθισμένο τύπο Παναθηναϊκών αμφορέων. Στην κύρια όψη του παριστάνεται η θεά Αθηνά που κραδαίνει το δόρυ, στην κάθε πλευρά της υψώνεται από ένας κίονας, οι οποίοι έχουν επάνω τους τον Τριπτόλεμο καθισμένο σε άρμα. Στην άλλη όψη απεικονίζονται γυμνοί έφηβοι παγκρατιστές. Ο αμφορέας έχει επίσης επάνω του και την τυπική επιγραφή "ΤΩΝ ΑΘΗΝΗΘΕΝ ΑΘΛΩΝ", όπως και το όνομα του αγγειοπλάστη, δεν έχει όμως γραμμένο το όνομα του άρχοντα, για να οριστεί η ακριβής χρονολογία δράσης αυτού του τεχνίτη. \\Συγκρίνοντας όμως αυτόν τον αμφορέα με άλλα αγγεία παρόμοιας τεχνικής, τα οποία έχουν γραμμένο επάνω τους το όνομα του άρχοντα, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο αγγειοπλάστης Κίττος πρέπει να άκμασε γύρω στα έτη 365 - 350 π.α.χ.χ.
Αυτός ο αμφορέας αποτελεί τον συνηθισμένο τύπο Παναθηναϊκών αμφορέων. Στην κύρια όψη του παριστάνεται η θεά Αθηνά που κραδαίνει το δόρυ, στην κάθε πλευρά της υψώνεται από ένας κίονας, οι οποίοι έχουν επάνω τους τον Τριπτόλεμο καθισμένο σε άρμα. Στην άλλη όψη απεικονίζονται γυμνοί έφηβοι παγκρατιστές. Ο αμφορέας έχει επίσης επάνω του και την τυπική επιγραφή "ΤΩΝ ΑΘΗΝΗΘΕΝ ΑΘΛΩΝ", όπως και το όνομα του αγγειοπλάστη, δεν έχει όμως γραμμένο το όνομα του άρχοντα, για να οριστεί η ακριβής χρονολογία δράσης αυτού του τεχνίτη. \\Συγκρίνοντας όμως αυτόν τον αμφορέα με άλλα αγγεία παρόμοιας τεχνικής, τα οποία έχουν γραμμένο επάνω τους το όνομα του άρχοντα, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο αγγειοπλάστης Κίττος πρέπει να άκμασε γύρω στα έτη 365 - 350 π.α.χ.χ.
…………………………………………………………………………………………………………………
ΠΗΓΕΣ
ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ
ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ
ΕΘΝ.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΟΝΑΧΟΥ
ΕΘΝ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΒΡΙΤΑΝΙΚΑ
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ
ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ
ΜΠΛΕΣΣΕΝΤΒΙΟΥΚ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟ …………..2010μ.Χ
Πηγή