Όταν κάποτε από μια μηλιά έπεσε ένα μήλο στο κεφάλι του Νεύτωνα, εκείνος ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας. Μην περιμένετε όμως να… πέσουν μήλα στο δικό σας το κεφάλι για να ανακαλύψετε πόσο εξαιρετικά φρούτα είναι: διαβάστε τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε και μάθετε τί είναι αυτό που κάνει το μήλο ένα τόσο ιδιαίτερο και ωφέλιμο φρούτο…Η μηλιά
Το μήλο είναι ο στρογγυλός, εδώδιμος, χυμώδης καρπός της μηλιάς, (επιστ.: Μηλέα η ήμερος, Malus domestica) της οικογένειας των Ροδοειδών και είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα και ευρύτατα καλλιεργούμενα φρούτα. Το δέντρο της μηλιάς είναι φυλλοβόλο και φτάνει τα 5-12 μέτρα ύψος με φύλλα που έχουν ελλειψοειδές σχήμα και μυτερή άκρη. Ανθίζει την άνοιξη με άσπρα άνθη (ελαφρά ροζ στην αρχή), 2.5-3.5 cm σε διάμετρο, με πέντε πέταλα.
Το μήλο
Το μήλο ωριμάζει το φθινόπωρο και συνήθως έχουν διάμετρο 5-9 cm, και σπάνια μέχρι και 15 cm. Έχει λευκή και τραγανή σάρκα και φλούδα κόκκινη ή, σε ορισμένες ποικιλίες, πράσινη ή κίτρινη.
Ένα μήλο την ημέρα λοιπόν…
- είναι πολύ πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και με λίγες θερμίδες (ένα μέτριο μήλο περιέχει 50 με 60 θερμίδες), γεγονός που το καθιστά ιδανική επιλογή για μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή.
- περιέχει φυτικές ίνες, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, κάλιο, βιταμίνη C, βιταμίνη A, φολικό οξύ, βιοτίνη, μηλικό οξύ, βήτα-καροτίνη κλπ. Η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη C ίσως να μην είναι όση ενός πορτοκαλιού, αλλά το μήλο είναι πολύ πιο πλούσιο σε μέταλλα που είναι ωφέλιμα για το πεπτικό μας σύστημα.
- Tονώνει, τόσο το μυϊκό όσο και το νευρικό σύστημα και λόγω των εξαιρετικών ιδιοτήτων του, ενδείκνυται για την αντιμετώπιση πολλών παθήσεων όπως: οστεοπόρωση, αναιμία, δυσλειτουργία των εντέρων, καρδιοπάθεια, προβλήματα της όρασης και πονοκεφάλου.
- παρέχει αντικαρκινική, αντιγηραντική, αγχολυτική, ηρεμιστική και αντιπυρετική προστασία.
- είναι ίσως μία από τις καλύτερες διατροφικές επιλογές για την πρόληψη της νόσου Aλτσχάιμερ. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο Cornell της Nέας Yόρκης βρήκαν ότι η χημική ουσία quercetin που είναι άφθονη στα μήλα έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση σε κύτταρα του εγκεφάλου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση φρέσκων μήλων με τη φλούδα τους μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου.
- δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις, γι’ αυτό και συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων τροφών που μπορούν να λαμβάνουν τα βρέφη.
Η ιστορία του μήλου
- Η βίβλος περιγρφάφει το μήλο ως τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης, τον οποίο δοκίμασαν οι πρωτόπλαστοι με αποτέλεσμα να εξοριστούν από τον Παράδεισο.
- Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει σε προϊστορικές λίμνες της Ελβετίας απολιθώματα μήλου που χρονολογούνται από την εποχή του Σιδήρου, όπως επίσης και αποδείξεις ότι το μήλο καταναλωνόταν ωμό ως τροφή από την Λίθινη εποχή. Πιστεύεται ότι η μηλιά είναι από τα πρώτα δέντρα που καλλιεργήθηκαν, χωρίς να είναι γνωστή η ακριβής προέλευσή της, αφού κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι οι μηλιές πρωτοκαλλιεργήθηκαν από τους αρχαίους Ρωμαίους, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι τα μήλα προέρχονται από την Κεντρική και Νότια Ασία.
- Τον 13ο αιώνα προ Χριστού, ο Αιγύπτιος Φαραώ Ραμσής ο 2ος διέταξε να καλλιεργηθούν μηλιές στην περιοχή του Δέλτα του Νείλου. Κατόπιν, η καλλιέργεια του μήλου εξαπλώθηκε μέχρι τις κοιλάδες του Ρήνου, και μέχρι τα τέλη του 1ου αι. μ.Χ. καλλιεργούνταν 35 διαφορετικές ποικιλίες μήλου.
- Στην ελληνική μυθολογία, έχουμε τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων στον ενδέκατο άθλο του Ηρακλή, αλλά και το μήλο της Έριδος που έγινε η αφορμή για τον πόλεμο της Τροίας (διαβάστε παρακάτω αναλυτικά τις ιστορίες…).
- Στην αρχαία Ελλάδα τα μήλα καλλιεργούνται ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ. Τα προτιμούσαν ιδιαίτερα στις αθηναϊκές γαμήλιες τελετές: το να ρίξει κανείς ένα μήλο προς τη μεριά μια γυναίκας ισοδυναμούσε με πρόταση γάμου: αν αυτή το έπιανε σήμαινε ότι αποδεχόταν την πρόταση. Παρά τη γαμήλια σημασία τους, ωστόσο, σπάνιζαν και ήταν ακριβά, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό ώστε ο νομοθέτης Σόλων όρισε ότι το νεόνυμφο ζεύγος μπορούσε να φάει από κοινού μόνο ένα μήλο πριν πάει στο κρεβάτι.
Ποικιλίες μήλου
Φερίκια, Μανιές, Λαδόμηλα, Φακηλάτα, Χαϊβάνια, Μαρκέικα, Καραουλάνια… Μερικές ποικιλίες μήλων από τις εκατοντάδες που υπήρχαν κάποτε στη χώρα μας. Μόνο στο Πήλιο καταγράφηκαν το 1889 τριάντα δύο είδη. Σήμερα τέσσερις, το πολύ πέντε ποικιλίες στοιβάζονται στους πάγκους των μανάβικων, από τις οποίες οι περισσότερες προέρχονται από την Αμερική. Μπορούμε να βρούμε παντού τα Golden Delicious, τα Starkin και τα Granny Smiths. Οι γνωστότερη ντόπια ποικιλία είναι τα φιρίκια, που ενδημεί στο Πήλιο.
Το μήλο… στην κουζίνα
Το μήλο καταναλώνεται ωμό, μόνο του ή σε φρουτοσαλάτες, ή χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους στην ζαχαροπλαστική, για μαρμελάδες, κομπόστες, μηλόπιτες, κέικ, τάρτες, τηγανίτες, στρούντελ, γεμιστά, ψητά στον φούρνο, κλπ. Από το μήλο παράγεται πολύ υγιεινός χυμός, όπως επίσης και ο μηλίτης που γίνεται απ’ το χυμό των μήλων, αφού αυτός υποστεί ζύμωση. Το κρασί αυτό δεν έχει μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, έχει όμως κάπως ξινή γεύση και χρησιμοποιείται και στη μαγειρική.
Ωμό, συνιστάται να το καταναλώνετε ολόκληρο, μαζί με τη φλούδα του -αφού προηγουμένως έχει πλυθεί πολύ καλά- καθώς η φλούδα περιέχει πολλές βιταμίνες και αδιάλυτες ίνες, οι οποίες βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Τρώγοντας το μήλο με την φλούδα, βοηθά να διατηρήσουμε και τα δοντια μας λευκά!
Kαλό είναι να μην αγοράζουμε μεγάλες ποσότητες, ώστε να καταναλώνονται άμεσα. Όταν επιλέγετε μήλα, προτιμήστε τα σκληρά, σφιχτά με καλό χρώμα και χωρίς χτυπήματα. Προτιμήστε τα κόκκινα μήλα καθώς είναι πλουσιότερα σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Μπορείτε να τα διατηρήσετε στο ψυγείο ή σε ένα δροσερό μέρος.
Tα καθαρισμένα μήλα ύστερα από λίγα λεπτά παίρνουν ένα καφετί χρώμα. Για να διατηρήσουν το φυσικό τους χρώμα μπορείτε να τα ραντίσετε με σταγόνες χυμό λεμονιού. Aν πρόκειται να τα μαγειρέψετε, κόψτε τα σε χοντρά κομμάτια γιατί διαλύονται εύκολα.
Παροιμίες με μήλα
“Ένα μήλο την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα”
Από τα προαναφερόμενα για τη θρεπτική αξία του μήλου, είναι προφανής η σημασία της παροιμίας αυτής!
“Το μήλο κάτω από την μηλιά…”
Το χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δείξουμε την ομοιότητα ενός παιδιού με τον γονιό του.
“Στη μηλιά τη φορτωμένη”
Στη μηλιά τη φορτωμένη
η Ρηνούλα ανεβασμένη,
κόβει, κόβει μηλαράκια
με τα δυο της τα χεράκια.
Μπαμ! Και σπάει το κλωνάρι
πέφτει η Ρήνα στο χορτάρι,
τρέχει, τρέχει στη μαμά της
με σκισμένη την ποδιά της.
Αχ! Μαμά μου πως πονάω,
αλλά δεν θα ξαναπάω,
θα ακούσω την καλή σου
τη χρυσή τη συμβουλή σου!
.
Τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων
"Ο Ηρακλής κλέβει τα μήλα των Εσπερίδων" Μοσαϊκό των αρχών του 3ου αι. μΧ - Ισπανία
Σύμφωνα με το Φερεκύδη, η Γαία είχε κάνει γαμήλιο δώρο στον Δία και την Ήρα μηλιές που έκαναν χρυσά μήλα. Η Ήρα φύτεψε τα δέντρα στον κήπο των θεών, ο οποίος βρισκόταν στη χώρα του Άτλαντα. Ο Άτλαντας βρισκόταν έξω από τον κήπο και σήκωνε στους ώμους του τον ουρανό, τιμωρία που του είχε επιβληθεί από το Δία. Οι κόρες του Άτλαντα έκλεβαν όμως τα μήλα, γι’αυτό και η Ήρα ανάθεσε τη φύλαξή τους στις νύμφες Εσπερίδες και στο Λάδωνα, δράκοντα με εκατό κεφάλια και γιο του Τυφώνα και της Έχιδνας.
Όταν λοιπόν ο Ευρυσθέας ανέθεσε στον Ηρακλή να πάει στον κήπο των Εσπερίδων και να του φέρει τα χρυσά μήλα, ο Ηρακλής πήγε και απελευθέρωσε πρώτα τον Προμηθέασκοτώνοντας τον αετό που έτρωγε το συκώτι του, δίνοντας έτσι τέλος στο μαρτύριο του τιτάνα. Ο Προμηθέας για να του ανταποδώσει το καλό, τού έδειξε το δρόμο για τον κήπο των Εσπερίδων. Εκεί, ο Ηρακλής ακολούθησε τη συμβουλή του Προμηθέα να μην μπει ο ίδιος στον κήπο, και συμφώνησε με τον Άτλαντα να τού κρατήσει για λίγο το φορτίο, μέχρι ο Άτλας να του φέρει τα χρυσά μήλα. Ο Άτλας, επιστρέφοντας από τον κήπο, αρνήθηκε να παραδώσει τους καρπούς στον Ηρακλή, δηλώνοντάς του ότι θα πήγαινε ο ίδιος τα μήλα στον Ευρυσθέα και ότι θα άφηνε τον Ηρακλή στη θέση του για πάντα. Ο Ηρακλής επιστράτευσε τότε όλη του την ευστροφία για να μπορέσει να ξεφύγει από την αιώνια καταδίκη: άφησε τον Άτλαντα να πιστέψει ότι αποδέχτηκε τη μοίρα του, του ζήτησε όμως πρώτα να κρατήσει για λίγο τον ουρανό προκειμένου να φτιάξει ένα μαξιλάρι για το κεφάλι του. Ο Άτλας δέχτηκε, ο Ηρακλής όμως δραπέτευσε τελικά παίρνοντας μαζί του και τα μήλα.
Όταν ο Ηρακλής έφτασε στις Μυκήνες παρέδωσε τα μήλα στον Ευρυσθέα, αλλά εκείνος τα έδωσε πίσω στον ήρωα σαν δώρο. Ο Ηρακλής με τη σειρά του τα παρέδωσε στην Αθηνά, η οποία τα επέστρεψε στον κήπο των Εσπερίδων, καθώς εκεί ήταν η θέση στην οποία έπρεπε να βρίσκονται.
Το μήλο της Έριδος
Πίνακας του Ρούμπενς με τίτλο "Η κρίση του Πάρη"
Στον γάμο του Πηλέα και της Νηιρίδας Θέτιδας ήταν όλοι οι θεοί καλεσμένοι, εκτός από την Έριδα, την θεά της διχόνιας. Η Έριδα θύμωσε και για να εκδικηθεί επισκέφτηκε κρυφά το γιορτινό τραπέζι ρίχνοντας ένα μήλο με την επιγραφή “ΚΑΛΛΙΣΤΗ”, που σημαίνει ομορφότερη, με σκοπό να διχάσει τους παρευρισκόμενους και να τους βάλει να μαλώσουν μεταξύ τους. Πράγματι, όταν οι θεοί είδαν το μήλο, αναρωτήθηκαν σε ποια θεά αναφερόταν. Η πρώτη από τις θεές που θεώρησε πως το μήλο ήταν δικό της ήταν η Αφροδίτη, η θεά της ομορφιάς. Το ίδιο όμως πίστευε και η Ήρα, η γυναίκα του Δία, αλλά και η Αθηνά, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει ένας διαπληκτισμός ανάμεσα στις τρεις θεές. Ο Δίας βλέποντας την κατάσταση να έχει ξεφύγει, πήρε τον λόγο και πρότεινε στις τρεις θεές να βρούν κάποιον να επιλέξει για το ποια από τις τρεις είναι η ομορφότερη. Αυτός ο κάποιος έτυχε να είναι οΠάρις, ο γιος του βασιλιά της Τροίας Πρίαμου.Έτσι, οι θεές παρουσιάστηκαν μπροστά στον Πάρη και του ζήτησαν να επιλέξει την ομορφοτέρη από τις τρεις, δελεάζοντάς τον η καθεμιά με κάποιο πολύτιμο δώρο: η Ήρα του υποσχέθηκε ότι θα τον κάνει κυρίαρχο της Ασίας, η Αθηνά πως θα τον έκανε σοφό, γενναίο και επιδέξιο άνθρωπο και η Αφροδίτη πως θα του έδινε για σύζυγο την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου.
Ο Πάρις, αφού το σκέφτηκε αρκετά, αποφάσισε να δώσει το χρυσό μήλο στην Αφροδίτη με αποτέλεσμα οι άλλες δυο θεές να θυμώσουν και να ορκιστούν εκδίκηση…
Πηγή
http://www.kids0-12.gr/apples/
