Αν και η τότε ρωμαική αυτοκρατορία δεν είχε τις παλαιότερες κτήσεις της εντούτοις συνέχιζε να καταλαμβάνει τεράστιες εκτάσεις που περιελάμβαναν τηνΒρετανία,Ισπανία,Γαλατία,Ρουμανία,Ελλάδα,ολόκληρη την πρώην Γιουγκοσλαβία,την σημερινή Ελβετία και Αυστρία,την Μικρά Ασία και την Παλαιστίνη καθώς και την ακτή της Β.Αφρικής απο την Αίγυπτο ως τον Ατλαντικό.
Αυτή όμως η τεράστια έκταση της ήταν ακριβώς και το μειονέκτημα της καθώς δυσκόλευε την ενιαία διακυβέρνηση.
Με το πέρασμα των χρόνων οι αυτοκράτορες άρχισαν να συνηδειτοποιούν πως με δυσκολία θα κρατούσαν υπο έλεγχο τις κτήσεις τους που περιελάμβαναν τόσες διαφορετικές εθνικότητες.
Ετσι όταν ο Διοκλητιανός είδε πως οι βάρβαροι στα βόρεια σύνορα αποτελούσαν συνεχή απειλή αναγόρευσε το 286 τον Μάξιμο ως συναυτοκράτορα και του παραχώρησε την διοίκηση του δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας.
Το 292 ακολούθησε μια νεα κατανομή εξουσιών με τους Κωνστάντιο Χλωρό και Γαλέριο να ονομάζονται Καίσαρες.
Ο Κωστάντιος στην Δύση και ο Γαλέριος στην Ανατολή.
Μετά το θάνατο του Κωνστάντιου και την ανακύρηξη του γιού του Κωνσταντίνου ο Γαλέριος που με την παραίτηση του Διοκλητιανού το 305 είχε πάρει τον τίτλο του αυτοκράτορα δέχτηκε να αναγνωρίσει τον νεαρό Κωνσταντίνο ως συναυτοκράτορα με εξουσία στις χώρες πέρα απο τις Αλπεις.
Αν και οι διεκδικητές για το αυτοκρατορικό αξίωμα ήταν περισσότεροι απο 5 εντούτοις ο Μαξέντιος γιος του Μαξιμιανού και αρχηγός της φρουράς των πραιτωριανών κατέλαβε την εξουσία στην Ρώμη έτσι η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη με τους Κωνσταντίνο και Μαξέντιο να συγκρουστούν στον Τίβερη τον Οκτώμβριο του 312.
Το πότε ο Κωνσταντίνος προσχώρησε στον χριστιανισμό δεν είναι βέβαιο αν και η μητέρα του Ελένη όντας χριστιανή είναι πολύ πιθανό να τον επηρέασε.
Ωστόσο ο Κωνσταντίνος είδε όπως λέγεται στο όνειρο του πριν την μάχη στον Τίβερη έναν φλεγόμενο σταυρό και τις λέξεις "in hoc signo vinces"....."Εν τούτω νίκα".
Οπως και να έχει ο Κωνσταντίνος ξύπνησε αποφασισμένος να παίξει την αυτοκρατορία του αλλά και την ζωή του σε μια μάχη.Διεταξε τους στρατιώτες του να τοποθετήσουν στις ασπίδες τους τα γράμματα Χ και Ρ ώστε να σχηματίζεται το μονόγραμμα του Χριστού.
Η μάχη που ακολούθησε ήταν ένας θρίαμβος του Κωνσταντίνου που όχι μόνο συνέτριψε τον αντίπαλο αλλά απαλάχτηκε και απο τον Μαξέντιο που σκοτώθηκε στην μάχη αφήνοντας τον κύριο του κράτους της Δύσης.
Απο εκείνη την στιγμή αρχίζει η αναγόρευση του χριστιανισμού απο μια μικρή θρησκεία σε αυτό που είναι σήμερα.
Μια απο τις πρώτες πράξεις του νέου αυτοκράτορα ήταν να προσθέσει το χριστιανικό μονόγραμμα σε όλα τα αυτοκρατορικά εμβλήματα και να ορίση με διάταγμα πως σε όλα τα εδάφη που βρισκόταν υπο την εξουσία του οι χριστιανοί ήταν ελευθεροι να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
Αν και μέχρι τοτε ο χριστινισμός είχε εξαπλωθεί μέσω των Αποστόλων και υπήρχαν πλήθος χριστιανικών κοινοτήτων παρόλο που μεταξύ 90 και 305 μ.Χ έγιναν 10 τουλάχιστον άγριοι διωγμοί των χριστιανών.Εντούτοις αυτές ήταν σκόρπιες και είχαν δημιουργήσει ένα αυτοδιοίκητο σύστημα.
Σε κάθε μικρή "εκκλησία" υπήρχε ως επίσκοπος ένας εκλεγμένος απο την κοινότητα που θεωρούνταν και διάδοχος των Αποστόλων.Ομως δεν υπήρχε καμία κεντρική οργάνωση με αποτέλεσμα να υπάρχουν συχνά πολλές διαφορετικές γνώμες πανω σε πολλές πλευρές της χριαστινικής διδασκαλίας.Οταν λοιπόν αναπόφευκτα τέτοιες διδασκαλίες έπαιρναν διαστάσεις που επηρέαζαν όλοκληρη την χριστιανική διδασκαλία την λυση έδινε ο επίσκοπος της Ρώμης που όμως δεν έιχε την εξουσία να επιβάλει τις αποφάσεις του στις άλλες εκκλησίες.
Στην εποχή του Κωνσταντίνου σημειώθηκαν πάμπολλες τέτοιου ειδους θρησκευτικές διενέξεις και η απόφαση του αυτοκράτορα να εξαλειφθούν πριν εξασθενήση εντελώς ο χριστιανισμός ήταν ένα μεγάλο βήμα προώθησης της θρησκείας αλλά ενίσχυσης της θέσης του αυτοκράτορα και κατ' επέκταση και της αυτοκρατορίας.
Ο Γαλέριος παραιτήθηκε το 307 και τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Ανατολής ο Λικίνιος που άρχισε νέους διωγμούς κατά των χριστιανών με αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό των χριστιανών στην Δύση.Ο Κωνσταντίνος κάλεσε τον Λικίνιο σε μια συζήτηση στο Μιλάνο ώστε να τερματιστούν οι διώξεις.
Ομως οι πραγματικές βλέψεις του Λικίνιου που ήταν να μείνει μοναδικός αυτοκράτορας Ανατολής και Δύσης οδήγησαν σε πόλεμο το 314 χωρίς πραγματικά να υπάρξει νικητής.
Είχε όμως ως αποτέλεσμα να εφαρμοστεί εκεχειρία 9 ετών και να σταματήσουν σε αυτό το διάστημα οι διωγμοί.
Ο Κωνσταντίνος είτε σαν χριστιανός είτε επειδή κατάλαβε ότι η αναμέτρηση θα ηταν αναπόφευτκη και χρειαζόταν τους χριστιανούς στο πλευρό του στο διάστημα αυτό ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την θέση των χριστιανών στο κράτος και μάλιστα άρχισε να ενδιαφέρεται προσωπικά για τα ζητήματα τους με αποκορύφωμα την σύνοδο της Αρλ το 314 που καταδίκασε αίρεση που είχε χωρίσει στα δύο την εκκλησία της Αφρικής.
Το 321 ο Λικίνιος ξανάρχισε τους διωγμούς και τότε ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να στηρίξη τους χριστιανούς αλλά και να καταστεί κύριος της αυτοκρατορίας.
Το 323 οι δυο αυτοκράτορες συγκρούστηκαν στην Ανδριανούπολη.Ο Λικίνιος ηττήθηκε αλλά ανασυντάχτηκε και αντεπιτέθηκε στην Χρυσόπολη όπου έπαθε πανωλεθρία αιχμαλωτίστηκε και τελικά καταδικάστηκε σε θάνατο.
Πλέον ο Κωνσταντίνος ήταν ο μοναδικός αυτοκράτορας σε Δύση και Ανατολή όμως στα δυο τμηματα του κράτους υπήρχαν σημαντικές διαφορές που μόνο η θρησκεία θα μπορούσε να ενώσει.
Δυστυχώς όμως για τον νεο αυτοκράτορα εκείνη την στιγμή η χριστιανοσύνη βρισκόταν σε αναβρασμό εξαιτίας μιας αιρέσεως που απειλούσε το ακριβώς αντίθετο απο αυτό που επιδίωκε ή συνέφερε τον Κωνσταντίνο.
Αυτή η αίρεση έγινε γνωστή ως αρειανισμός.Και απειλούσε τον ενοποιητικό παράγοντα (θρησκεία) που ήλπιζε να χρησιμοποιήσει ο Κωνσταντίνος για την ένωση των δυο κρατών.
Η αίρεση αυτή διατυπώθηκε για πρώτη φορά απο τον Αρειο αλεξανδρινό κληρικό και ο ποιος φανατικός αντίπαλος του ήταν ο Αθανάσιος κληρικός επίσης απο την Αλεξάνδρεια που επεδίωκε να ανταγωνισθεί την Ρώμη σαν κέντρο της χριστιανικής εκκλησίας.
Με λίγα λόγια ο Αρειος αρνιόταν ότι ο Χριστός ήταν ομοούσιος με τον Θεό.
Αποτέλεσμα ήταν ο επίσκοπος Αλεξάνδρειας με προτροπή του Αθανάσιου να συγκαλέσει μια μικρή σύνοδο επισκόπων και να κυρήξη ψεύτικη την διαδασκαλία του Αρειου και να εξορίσει τον ίδιο στην Παλαιστίνη.
Κατι που έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα καθώς όλο και περισσότεροι χριστιανοί της Ανατολής άρχισαν να ασπάζωνται την διαδασκαλία του Αρείου.
Ετσι επενέβη ο Κωνσταντίνος που έβλεπε ότι το όλο θέμα θα καθιστούσε αδύνατη την ένωση των δυο κρατών και το 325 συγκάλεσε όλους τους επισκόπους στην Νίκαια.
300 επίσκοποι εμφανίστηκαν στην σύνοδο όπου και καταδίκασαν το δόγμα του Αρειου και τον εξόρισαν στην Ιλλυρία.
Με αυτόν τον τρόπο είχε εκλείψει για την ώρα ο κίνδυνος σχίσματος και ο Κωνσταντίνος μπορούσε να προχωρήσει στην εφαρμογή των σχεδίων του.Ετσι όταν ο αυτοκράτορας κύρηξε την ανεξιθρησκεία σε όλο το κράτος του έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα για την επικράτηση του χριστιανισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πηγή
http://protesilaos.blogspot.com/2011/02/blog-post_14.html