Το 1824 το φρούριο του Μεσολογγίου είχε ενισχυθεί με πύργους,περιτειχίσματα που το ύψος τους έφθανε τα 3 μέτρα και μια βαθειά τάφρο.Επίσης είχαν τοποθετηθεί 48 πυροβόλα και 4 όλμοι ενώ στο νησάκι Βασιλάδι που αποτελούσε φυσικό οχυρό τοποθετήθηκαν 6 πυροβόλα και 2.000 περίπου γυναικόπαιδα ώστε να μην βαραίνουν την φρουρά.
Η φρουρά της πόλης αποτελούνταν απο 4.000 άνδρες με αρχηγούς τον Νότη Μπότσαρη,τον Κίτσο Τζαβέλλα και τον Μακρή καθώς και 12.0000 γέρους,γυναίκες και παιδιά.
Ο σουλτάνος μετά την νίκη του Κιουταχή της μάχης του Πέτα τον διόρισε αρχιστράτηγο και τον διέταξε να καταλάβει το Μεσολόγγι αλλιώς του μήνυσε ότι θα του πάρει το κεφάλι.
Ο Κιουταχής ξεκίνησε την άνοιξη του 1825 απο τα Ιωάννινα επικεφαλής 20.000 ανδρών και χωρίς να συναντήσει αντίσταση έφθασε στο Μεσολόγγι στις 15 Απριλίου και αμέσως ξεκίνησε την πολιορκεία.
Ταυτόχρονα ο τουρκικός στόλος με επικεφαλής τον ναύαρχο Χοσρέφ αποτελούμενος απο 80 πλοία απέκλεισε και αυτός την πόλη καταλαμβάνοντας την λιμνοθάλασσα.
Μετά την άρνηση της φρουράς να παραδοθεί ακολούθησαν αλλεπάλληλες τουρκικές εφόδοι οι οποίες αποκρούστηκαν όλες με εξόδους της φρουράς και αιματηρές μάχες.
Η θέση των πολιορκημένων μετά 3 μήνες άρχισε να γίνεται δύσκολη λόγω έλλειψης πυρομαχικών.
Ευτυχώς όμως τέλος Ιουνίου κατέφθασε ο ελληνικός στόλος στην λιμνοθάλασσα με επικεφαλής τον Μιαούλη και σπάζοντας τον τουρκικό κλοιό κατάφερε να εφοδιάσει την πόλη.Στις 24 Ιουλίου οι πολιορκημένοι αφού συνεννοήθηκαν με τον Καραισκάκη επιχείρησαν έξοδο και πέφτοντας πάνω στα τουρκικά στρατεύματα επέφεραν σοβαρές απώλειες γυρνώντας στην πόλη με πολλές τουρκικές σημαίες,όπλα και αιχμαλώτους.
Ο τουρκικός στόλος έκανε μια προσπάθεια να εμφανιστεί ξανά στην λιμνοθάλασσα και να επαναλάβει τον αποκλεισμό αλλά ο Μιαούλης επιτέθηκε αμέσως αναγκάζοντας τον τουρκικό στόλο να καταφύγει στην Κεφαλλονιά.
Στις 7 Αυγούστου η φρουρά πήρε κουράγιο καθώς στην πόλη έφθασε ο Κίτσος Τζαβέλλας με τους Σουλιώτες.Εφθασε ο Οκτώβριος και η κατάσταση για τους Τούρκους ήταν απελπιστική καθώς μετα απο τόσους μήνες δεν είχαν καταφέρει τίποτα και ο χειμώνας πλησίαζε.Αρχισαν μάλιστα να εμφανίζονται ασθένειες απειλώντας το τουρκικό στρατόπεδο με διάλυση.
Μπροστά σε αυτό τον κίνδυνο ο σουλτάνος διέταξε τον Ιμπραήμ να σπεύσει σε βοήθεια.
Πράγματι ο Ιμπραήμ επικεφαλής του αιγυπτιακού στόλου και 10.000 ανδρών αποβιβάστηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1825 στο Κρυονέρι και αφού συναντήθηκε με τον Κιουταχή απόρησε πως με τόσο στρατό δεν κατάφεραν τίποτα και πρότεινε να καταλάβουν τον "φράχτη" όπως χαρακτήρισε το τείχος του Μεσολογγίου,μόνοι τους οι Αιγύπτιοι μέσα σε 15 μέρες.
Η αλαζονεία εξόργισε τον Κιουταχή αλλά δεν μπορούσε παρά να υποχωρήσει.
Στο μεταξύ ο Μιαούλης στα τέλη Νοεμβρίου είχε καταφέρει για δεύτερη φορά να εφοδιάσει την πόλη και το ίδιο έγινε και στις 12 Ιανουαρίου μετά απο μάχη με τον τουρκικό στόλο φέρνοντας σιτάρι και προμήθειες 2 μηνών στους πολιορκημένους οι οποίοι πριν απο αυτό είχαν φτάσει να τρώνε τα γαϊδούρια τους και να ζούν μόνο με σιτάρι.
Στις 26 Ιανουαρίου ο Ιμπραήμ διέταξε γενική επίθεση με απο βομβαρδισμό 40 πυροβόλων χωρίς όμως να καταφέρει τίποτα αναγκάζοντας τους Αιγυπτίους να υποχωρήσουν.
Νεα επίθεση γίνεται στις 14 Φεβρουαρίου με την ίδια κατάληξη.Το βράδυ όμως η φρουρά επιφύλασσε δυσάρεστη έκπληξη στους αλαζόνες Αιγύπτιους και επιχειρώντας νεα έξοδο χτύπησε τα εχθρικά οχυρώματα προκαλώντας πανικό.
Ο Ιμπραήμ τότε αναγκάστηκε να καταπιεί την περηφάνια και την αλαζονεία του και ζήτησε βοήθεια απο τον Κιουταχή.Ετσι οι δυο πασάδες αποφάσισαν να αλλάξουν τακτική σκεπτόμενοι ότι έπρεπε με καθε τρόπο να καταλάβουν τα 3 νησάκια στην λιμνοθάλασσα σταματώντας τον εφοδιασμό της πόλης.
Για το σκοπό αυτό μετέφεραν στα αβαθή νερα της λιμνοθάλασσας 32 ειδικά πλοία και μετά απο μάχες που κόστισαν πάνω απο 1.000 νεκρούς κατάφεραν να κυριεύσουν το Βασιλάδι.Μετά απο αυτή την εξέλιξη ο Αγγλος αρμοστής των Ιονίων Ανταμς προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για την παράδοση της πόλης,πράγμα που απορρίφθηκε κατηγορηματικά απο τους πολιορκημένους.
Στις 25 Μαρτίου οι Τουρκαλβανοί με αρχηγό τον Ρεσάτ πασά επιτέθηκαν στην Κλείσοβα που υπερασπιζόταν απο τον Κίτσο Τζαβέλλα και 130 άντρες.Η σύγκρουση ήταν σφοδρή και ο εχθρός υποχώρησε αφήνοντας 600 νεκρούς.Ο Ρεσίτ επέμεινε παρόλα αυτά αλλά η έφοδο που επιχείρησαν οι λιγοστοί υπερασπιστές προκάλεσε τον τραυματισμό του Ρεσίτ και την ολοκληρωτική υποχώρηση των Τουρκαλβανών.
Ο Ιμπραήμ μάλλον αμετανόητος αφού κοροίδευσε τους Αλβανούς για την αποτυχία τους διέταξε 2 τάγματα Αιγυπτίων με επικεφαλής τον Χουσείν μπέη που είχε καταπνίξει την επανάσταση στην Κρήτη σφάζοντας ακόμα και γυναικόπαιδα να καταλάβουν την θέση.Οι Αιγύπτιοι πλησίασαν αλλά δέχτηκαν βροχή πυροβολισμών με αποτέλεσμα να υποχωρήσουν και αυτοί αφήνοντας 800 νεκρούς και τον Χουσείν μπέη ο οποίος χτυπήθηκε απο σφαίρα στο μέτωπο.
Η νήσος Ντολμάς αφού αμύνθηκε γενναία επι δυο μέρες αφού δέχθηκε επίθεση 3.000 Αιγυπτίων και το θάνατο του φρούραρχου της Λιακατά αναγκάστηκε σε παράδοση.
Τέλος Φεβρουαρίου και τα 3 μικρά νησάκια είχαν περιέλθει στα χέρια του εχθρού και η κατάσταση των πολιορκημένων γινόταν όλο και ποιο δύσκολη καθώς όχι μόνο τέλειωναν τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια αλλά υπήρχε και έλλειψη νερού.
Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να πίνουν νερό των φρεατίων και να τρέφονται με γάτες,ποντίκια,φύκια και ότι άλλο έβρισκαν με αποτέλεσμα να εμφανίζονται επιδημίες.Οι νεκροί μονο απο την πείνα και τις ασθένειες είχαν φθάσει τους 3.000.Στις 19 Μαρτίου ο Μιαούλης έκανε μια απέλπιδα προσπάθεια να σπάσει εκ νέου τον τουρκικό κλοιό αλλά συνάντησε 57 τουρκικές φρεγάτες και παρά τον πεισματώδη αγώνα που έδωσαν τα ελληνικά πληρώματα αναγκάστηκε σε υποχώρηση.
Μετα απο αυτό στο Μεσολόγγι χάθηκε καθε ελπίδα για συνέχιση του αγώνα και οι 3.000 άνδρες της φρουράς που είχαν απομείνει αποφάσισαν αντί να παραδοθούν να επιχειρήσουν έξοδο με την ελπίδα επωφελούμενοι απο την έκπληξη του εχθρού να καταφέρουν να περάσουν και τα γυναικόπαιδα.
Για το λόγο αυτό ήρθαν σε συνεννόηση με τους οπλαρχηγούς του Ζυγού να κτυπήσουν τον εχθρό για αντιπερισπασμό,το σχέδιο όμως προδόθηκε.Την νύχτα της 10ης Απριλίου 1826 η φρουρά χωρισμένη σε τρία σώματα με αρχηγούς, η πρώτη τον Νότη Μπότσαρη,η δεύτερη τον Κίτσο Τζαβέλλα και η 3η τον Δημήτριο Μακρή πεινασμένοι και κατάκοποι μετά απο τον πολύμηνο αγώνα τράβηξαν τα ξίφη τους και με κραυγές όρμησαν έξω απο την πόλη πέφτοντας πανω στον εχθρό.
Τα πρώτα τουρκικά τάγματα δεν μπόρεσαν να αντιταχθούν στην ελληνική αποφασιστικότητα και ορμή και τράπηκαν σε φυγή με αποτέλεσμα κάποιοι να μπορέσουν περάσουν.Μέσα όμως στην σύγχυση και στον πανικό της μάχης πολλά απο τα γυναικόπαιδα είτε γιατί όπως λέγεται ακούστηκε μια φωνή "στην πόλη,στην πόλη" είτε γιατί μπερδεύτηκαν μπήκαν ξανά στο Μεσολόγγι.
Απο αυτό επωφελήθηκαν οι Τούρκοι και εισήλθαν στην πόλη όπου γράφτηκε ο τραγικός επίλογος καθώς οι πολιορκημένοι άντρες,γυναίκες,γέροι και παιδιά πολεμούσαν απελπισμένοι ακόμα και με τα γυμνά τους χέρια.Ο γέροντας Καψάλης που είχε παραμείνει στην πόλη με άλλους ηλικιωμένους και ασθενείς έβαλε πυρ στα όποια πυρομαχικά έιχαν απομείνει σκοτώνοντας 2.000 Ελληνες και Τούρκους.3.000 Ελληνες αποκεφαλίστηκαν και πολλά γυναικόπαιδα αιχμαλωτίστηκαν.Μόνο 1.300 Ελληνες κατάφεραν να σωθούν οι οποίοι κατάφεραν να φτάσουν στην Αμφισσα.
Η θυσία των πολιορκημένων είχε μεγάλες επιπτώσεις καθώς πέρα απο το γεγονός ότι συγκίνησε ολόκληρη την Ευρώπη αλλάζοντας τα φιλοτουρκικά αισθήματα επέφερε και μεγάλες απώλειες στον τουρκοαιγυπτικό στρατό που έφτασαν της 20.000 άνδρες.
Επίσης απασχόλησε τον Ιμπραήμ για μεγάλο χρονικό διάστημα δίνοντας χρόνο στους Ελληνες να προετοιμαστούν.Το ποιο σημαντικό όμως είναι ότι οι Ελληνες που ταλαιπωρούνταν απο τον εμφύλιο ενώθηκαν ξανά.
Πηγή
http://protesilaos.blogspot.com/
