Μετά την πτώση του παλιού συστήματος στην Τουρκία και την επικράτηση των Νεότουρκων οι Βαλκανικές χώρες ήλπιζαν σε μια μετριοπαθέστερη πολιτική έναντι των υπόδουλων λαών της βαλκανικής.Αντ' αυτού η κατάσταση χειροτέρεψε όταν η τουρκική βουλή ψήφισε νόμους περί γενικού αφοπλισμού και εποπτείας των σχολείων και των εκκλησιών.
Ταυτόχρονα άρχισαν σφαγές στην Μακεδονία,την Βόρεια Αλβανία και σε πολλά βουλγαρικά χωριά όσων δεν συμμορφώνονταν με τις τουρκικές οδηγίες ενώ αποκορύφωμα ήταν η δολοφονία του επισκόπου Γρεβενών.Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξαγριωθούν οι χριστιανικοί πληθυσμοί και να υπάρχουν καθημερινά συλλαλητήρια και διαδηλώσεις.
Στις 16 Μαίου 1912 συμφωνήθηκε στην Σόφια Ελληνοβουλγαρική συμμαχία,στις 24 Φεβρουαρίου υπογράφηκε Σερβοβουλγαρική συμμαχία ενώ το Σεπτέμβριο μετά απο συνεννόηση με την Ελλάδα προσχώρησε και το Μαυροβούνιο υπογράφοντας συμμαχία με την Σερβία.
Τον Σεπτέμβριο του 1912 αιφνιδιαστικά οι Βούλγαροι συγκέντρωσαν 50.000 άνδρες με το πρόσχημα των γυμνασίων πράγμα που θορύβησε την τουρκική κυβέρνηση που απαίτησε την άμεση διάλυση του στρατού.Την κίνηση όμως αυτή των Βουλγάρων ακολούθησε και η Σερβία και η Ελλάδα συγκεντρώνοντας και αυτές στρατό παντα υπό το πρόσχημα των γυμνασίων.
Η Τουρκία απάντησε προχωρώντας σε γενική επιστράτευση αλλά λίγο αργότερα μετα απο πιέσεις της Αυστρίας και της Ρωσίας που δεν επιθυμούσαν πόλεμο προσπάθησε να κατευνάσει τα πράγματα προτείνοντας την αποστράτευση όλων.
Την απάντηση έδωσε πρώτος ο βασιλιάς Νικήτας Α' του Μαυροβουνίου ο οποίος επικεφαλής 35.000 ανδρών κατέλαβε την Μπεράνη και κατευθύνθηκε προς τα Σκόδρα.
Στις 30 Σεπτεμβρίου οι σύμμαχοι επέδωσαν τελεσίγραφο στην Τουρκία απαιτώντας την χάραξη νέων συνόρων με εθνολογική βάση και το αυτοδιοίκητο των χριστιανικών λαών.
Η Τουρκία απέρριψε το τελεσίγραφο στις 4 Οκτωβρίου χαρακτηρίζοντας το "θρασύτατη προσπάθεια παρέμβασης" και κήρυξε τον πόλεμο σε Βουλγαρία και Σερβία.Δεν έκανε όμως το ίδιο με την Ελλάδα θέλοντας να κερδίσει χρόνο ώστε να μεταφέρει ελεύθερα στρατό και εφόδια μέσω θαλάσσης στην Μακεδονία.
Την ακριβώς όμως επόμενη μέρα 5 Οκτωβρίου η Ελλάδα θέτοντας σε ισχύ τις αμυντικές συμφωνίες κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία.
Η Ελλάδα πήρε μέρος στον πόλεμο ρίχνοντας στην μάχη 8 μεραρχίες στρατού και 1 ταξιαρχία ιππικού συνολικού αριθμού 90.000 ανδρών με επικεφαλής τους στρατηγούς Παναγιώτη Δαγκλή και Βίκτωρα Δούσμανη.
Ο Ελληνικός στρατός σύμφωνα με το σχέδιο χωρίστηκε σε δυο σώματα το ένα προχώρησε προς την Μακεδονία ενω το δεύτερο προς την Ηπειρο.
Το πρώτο αφού προέλασε προς την Ελασσόνα και τις διαβάσεις του Ολύμπου έφτασε στα στενά του Σαραντάπορου και βρέθηκε απέναντι απο τον εχθρό.Η θέση αυτή ήταν πολύ καλά οχυρωμένη και μάλιστα για αυτό το σκοπο οι Τούρκοι είχαν φέρει Γερμανούς μηχανικούς που επέβλεπαν τα οχυρωματικά έργα.Παρόλα αυτά το θάρρος και η αυτοθυσία των ευζώνων έκαμψαν την τουρκική άμυνα οι οποίοι μετά απο σφοδρή μάχη που διεξήχθη στις 10 Οκτωβρίου άρχισαν να υποχωρούν προς τον Αλιάκμονα έχοντας βαριές απώλειες.
Ετσι απελευθερώθηκαν διαδοχικά η Κατερίνη,η Βέροια,η Νάουσα και η Εδεσσα.
Ακολούθησε ένας αγώνας δρόμου του ελληνικού στρατού μετά από παρότρυνση του Βενιζέλου ώστε να καταφέρει να μπεί στην Θεσσαλονίκη πριν το βουλγαρικό στρατό ο οποίος αποτελούμενος απο 8.000 άνδρες και το στρατηγό Θεοδόρωφ είχε συντρίψει τους Τούρκους στις Σαράντα Εκκλησιές και το Λουλέ Μπουργάς και προχωρούσε τάχιστα προς την πόλη με σκοπό να την καταλάβει και να εγείρει αξιώσεις.
Στις 17 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός έφθασε στα Γιαννιτσά όπου οι Τούρκοι περίμεναν οχυρωμένοι στην δεξιά πλευρά του Αξιού και μετά απο μάχη που έγινε την ίδια μέρα αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς την Θεσσαλονίκη.Ετσι οι ελληνικές δυνάμεις έφτασαν έξω απο την πόλη και την ημέρα που γιόρταζε ο πολιούχος Άγιος Δημήτριος ο φρούραρχος αρχιστράτηγος Χασάν Ταχτσίν παρέδωσε την πόλη.
Μετα δυο μέρες έφτασε ο Θεοδόρωφ και βλέποντας ότι η πόλη έχει καταληφθεί ζήτησε άδεια να εισέλθει με το πρόσχημα να ξεκουράσει το στρατό του,στην πραγματικότητα όμως επεδίωκε συνκατοχή.Μην όμως θέλοντας να προξενήσουν οι δικοί μας προβλήματα στην συμμαχία παραχώρησαν την άδεια.
Στο μεταξύ το δεύτερο ελληνικό σώμα που κατευθυνόταν στην Ήπειρο κατέλαβε την Φλώρινα,το Γρίμποβο,την Φιλιππιάδα και την Πρέβεζα και έφτασε έξω απο τα Ιωάννινα που προστατεύονταν απο τα οχυρωματικά έργα του Μπιζανίου.Ο στρατηγός Σαπουντζάκης που επιχειρούσε σε αυτή την θέση παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του δεν είχε καταφέρει πολλά πράγματα.
Μετά όμως την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και την άφιξη σημαντικών ενισχύσεων ακολούθησαν αλλεπάλληλες επιθέσεις με αποτέλεσμα την 18 και 19 Φεβρουαρίου μετα απο συνεχή βομβαρδισμό των τουρκικών θέσεων από το ελληνικό πυροβολικό και έφοδο με προτεταμένες τις λόγχες να καταληφθούν όλα τα οχυρά και την επόμενη η πόλη των Ιωαννίνων να παραδοθεί στα ελληνικά χέρια.
Ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τον Παύλο Κουντουριώτη κατέλαβε όλα τα νησιά του Αιγαίου και απέκλεισε τον τουρκικό στόλο στα Δαρδανέλεια.Επίσης κατατρόπωσε τον εχθρό στις ναυμαχίες της Ελλης και της Λήμνου εμποδίζοντας την μεταφορά ενισχύσεων στην Θράκη.Η κυριαρχία του ελληνικού ναυτικού έδωσε την ευκαιρία να επαναστατήσει η Σάμος και να κηρύξει την ένωση με την μητέρα Ελλάδα.Αλλά και στην Κρήτη που ουσιαστικά ήταν ελεύθερη η κυβέρνηση για να επισημοποιήσει την ένωση έστειλε ως αρμοστή τον Στέφανο Δραγούμη.
Στις 17 Μαΐου 1913 υπογράφηκε στο Λονδίνο συνθήκη η οποία παραχωρούσε στους νικητές όλα τα ευρωπαϊκά εδάφη της Τουρκίας εκτός της Αλβανίας δημιουργώντας ένα νεο κράτος μετά απο απαίτηση της Ιταλίας και της Αυστρίας που πρόσβλεπαν σε βάση στα Βαλκάνια σε βάρος της Ελλάδας που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Χειμάρα και την Κορυτσά αλλα και της Σερβίας που εγκατέλειψε το Δυρράχιο και του Μαυροβουνίου που άφησε τη Σκόδρα.
Η διανομή των κατακτηθέντων εδαφών αφέθηκε στους συμμάχους ενω η Κρήτη περιήλθε υπο την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων όπως και το Αγιο Ορος.
Παρά όμως την υπογραφή της συνθήκης οι Βούλγαροι άρχισαν να ζητούν όχι μόνο εδάφη που είχαν καταλάβει αλλά και εδάφη που είχαν καταληφθεί απο τους Έλληνες και Σέρβους.
Ετσι αφού προηγήθηκε προσπάθεια των Βουλγάρων να καταλάβουν τα υψώματα του Νιγρίτα και το Παγγαίο.Ελληνες και Σέρβοι ερχόμενοι σε συμφωνία αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τον Βουλγαρικό στρατό.
Ο τελευταίος αποτελούμενος απο 35.000 άνδρες και 5.000 ιππείς επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στις 17 Ιουνίου 1913 κατά των ελληνικων θέσεων στην Νιγρίτα και εναντίον του ενωμένου ελληνοσερβικού στρατού στην Γευγελή.Ο αιφνιδιασμός των Βουλγαρων αρχικά πέτυχε το σκοπό του αφου οι Σέρβοι εγκατέλειψαν την Γευγελή και οι Ελληνες υποχρεώθηκαν σε υποχώρηση.
Στο μεταξύ στην Θεσσαλονίκη μετα την βουλγαρική επίθεση το ελληνικό στρατηγείο απαίτησε την παράδοση των όπλων του εκεί βρισκόμενου βουλγαρικού στρατού,μετά την άρνηση ακολούθησε κατα μέτωπο επίθεση του ελληνικού πεζικού και σύντομα οι βούλγαροι παραδόθηκαν.Την 19η Ιουνίου 1913 το ελληνικό επιτελείο έδωσε το σύνθημα για γενική αντεπίθεση.Ο ελληνικός στρατός αποφασισμένος κατευθύνθηκε στο Κιλκίς καταλαμβάνοντας την πόλη με την λόγχη αφου πρώτα διεξήχθη αιματηρός αγώνας σωμα με σώμα (21-23 Ιουνίου) που προκάλεσε το θαυμασμό όλης της Ευρώπης αλλά και των Τούρκων κατοίκων που είχαν υποστεί βασανισμούς και κακουργήματα απο τους Βουλγάρους.
Ακολούθως στις 25 Ιουνίου καταλήφθηκε η πόλη των Σερρών την οποία οι Βούλγαροι εγκληματίες φεύγοντας την πυρπόλησαν.Στην συνέχεια κατελήφθη η Δράμα και η Καβάλα.
Και στη Γευγελή οι Βούλγαροι εξαναγκάστηκαν σε άτακτη υποχώρηση απο τον ελληνοσερβικό στρατό.Πανωλεθρία υπεστησαν και στην μαχη της Τζουμάγιας (8-11 Ιουλίου 1913) ενω ο ελληνικός στόλος θριαμβευτικά έμπαινε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και τα πρώτα ελληνικά τάγματα της εμπροσθοφυλάκής έμπαιναν στην πόλη της Ξάνθης.
Στις 28 Ιουνίου 1913 η Ρουμανία κύρηξε και αυτή τον πόλεμο στην Βουλγαρία και με επικεφαλής τον βασιλιά Κάρολο έφτασε 20 χλμ. έξω απο τη Σόφια.Την κατάσταση εκμεταλεύτηκε και η Τουρκία η οποία ανακατέλαβε απο τους Βουλγάρους την Ανδριανούπολη. Παρόλες τις ήττες η Βουλγαρία συνέχισε να προσδοκά έξοδο στο Αιγαίο και έχοντας την υποστήριξη Αυστρίας και Ρωσίας απαιτούσε την Καβάλα και την Δράμα.
Ο Βενιζέλος αντιστάθηκε έχοντας την υποστήριξη Γάλλων και Γερμανών και απείλησε την Βουλγαρία με συνέχιση του πολέμου έτσι στις 28 Ιουλίου υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης με την οποία η Ελλαδα κρατούσε την Καβάλα αλλά υποχρεώθηκε να αφήσει στους Βουλγάρους την Αλεξανδρούπολη.Επίσης την 1η Νοεμβρίου στην συνθήκη των Αθηνών αναγνωρίστηκε η ελληνική κυριαρχία στα νησιά εκτός της Ιμβρου και της Τενέδου.
Επίσης έγινε προσπάθεια αυτονομίας της Β.Ηπείρου μετά την επανάσταση που κύρηξε ο Γεώργιος Ζωγράφος αλλά οι Μ.Δυνάμεις αρκέστηκαν με την σύμβαση της Κέρκυρας στις 4 Μαίου 1914 στην παροχή προνομίων στους Βορηοειπηρώτες εντός της Αλβανικής επικράτειας.Προνομίων όμως που ουδέποτε έγιναν σεβαστά με ευθύνη των ελληνικών κυβερνήσεων.
Πηγή
http://protesilaos.blogspot.com/
