Επιστήμονες εκφράζουν φόβους ότι νερό «δηλητήριο» σε Αττική, Βοιωτία, Εύβοια, Πτολεμαΐδα, νησιά Β. Αιγαίου, Πηνειό και αλλού επηρεάζει την αγροτική παραγωγή και θεωρούν επιτακτική την ανάγκη δειγματοληψιών, κυρίως σε τρόφιμα-στόχους όπως οι βολβοί, προκειμένου να διερευνηθούν ενδεχόμενοι κίνδυνοι από την κατανάλωσή τους. Ερευνα που διενήργησε διεπιστημονική επιτροπή από το Γεωπονικό και το Πανεπιστήμιο Αθηνών για λογαριασμό του ΕΦΕΤ και παραδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2009 στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, φέρνει στο φως αποκαλυπτικά ευρήματα:
*Στο νερό ύδρευσης της Καλαμάτας ανιχνεύθηκε νικέλιο σε οριακές τιμές (20,00 μg/l). Στον δήμο Ασωπού Λακωνίας εντοπίζεται συγκέντρωση μολύβδου (30,00 μg/l) τριπλάσια της οριακής τιμής. Δηλητήριο και στο νερό της Χίου, όπου οι αναλύσεις ανίχνευσαν οριακές (1,00 μg/l) πλην όμως υψηλές τιμές συγκέντρωσης σε υδράργυρο.
Χαρακτηριστικό στοιχείο των νερών ύδρευσης δημοτικών διαμερισμάτων της Θήβας αποτελεί όχι μόνο η παρουσία εξασθενούς χρωμίου (από 3,00μg/l-12,80μg/l) αλλά και οι εξαιρετικά υψηλές τιμές υδραργύρου.
Από τα διαθέσιμα στοιχεία προέκυψε ότι η παρουσία τοξικών βαρέων μετάλλων γίνεται αισθητή σε όλα σχεδόν τα εξεταζόμενα πόσιμα νερά. Αν και τα περισσότερα δείγματα παρουσιάζουν τιμές συγκέντρωσης που βρίσκονται χαμηλότερα από την παραμετρική τιμή η οποία ορίζεται μέσω της Οδηγίας 98/83 Ε.Ε., οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: «Μπορεί οι συγκεντρώσεις να είναι χαμηλές και να μην υπερβαίνουν τα όρια, όμως τα βαρέα μέταλλα όταν εισέλθουν στον οργανισμό δρουν σωρευτικά», τονίζουν.
*Στην Πάτρα ανιχνεύθηκαν νικέλιο, ολικό χρώμιο, μόλυβδος και αρσενικό (στο Ν. Σούλι) σε τιμές που κυμαίνονται εντός ορίων. Το ίδιο κοκτέιλ βαρέων μετάλλων, πάλι εντός ορίων, ανιχνεύθηκε στα πόσιμα ύδατα Ορεστιάδας, Ν. Βύσσας και Αρδα.
*Χαμηλές συγκεντρώσεις εντοπίζονται στις λίμνες Μαραθώνα, Υλίκης, Μόρνου. Τα νερά κρίνονται κατάλληλα για ύδρευση και άρδευση.
Σίδηρος και μαγγάνιο σε υψηλές συγκεντρώσεις -κατά περίπτωση πάνω από τα όρια- βρέθηκε στο νερό του νομού Εβρου.
Στην Ορεστιάδα το αρσενικό κυμαίνεται από 6,03 μg/l έως 9,69 μg/l. Αν και οι τιμές δεν ξεπερνούν τις παραμετρικές (10 μg/l) χαρακτηρίζονται υψηλές. Ιδιαίτερα στην κοινότητα Μπάκι παρατηρούνται τιμές ενίοτε διπλάσιες του επιτρεπτού, με αποτέλεσμα το νερό να κρίνεται ακατάλληλο.
*Τα υπόγεια νερά στο Λαύριο είναι έντονα επιβαρυμένα σε μόλυβδο (83,30 μg/l), νικέλιο (77μg/l), κάδμιο (28,30 μg/l) και διάφορα άλλα στοιχεία των οποίων οι συγκεντρώσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τα ανώτατα επιτρεπτά όρια. Οι ερευνητές τονίζουν ότι η χρήση των νερών αυτών είναι απαγορευτική τουλάχιστον για ανθρώπινη κατανάλωση.
*Ακατάλληλα για κατανάλωση είναι και τα υπόγεια ύδατα στα Μεσόγεια. Κατά τόπους η επιβάρυνση είναι τόσο έντονη που κρίνονται ακατάλληλα και για άρδευση. Στην περιοχή μεταξύ Κορωπίου-Μαρκοπούλου-Παιανίας εντοπίζεται ολικό χρώμιο που κατά τόπους ξεπερνά τα 100 μg/l (με όριο τα 50 μg/l). Οπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές «το μεγαλύτερο ποσοστό της συγκέντρωσης αυτής βρίσκεται προφανώς στην εξασθενή μορφή». Εκτός ορίων καταγράφεται ο μόλυβδος και το κάδμιο.
*Σε Ωρωπό και Οινόφυτα εκτός από το γνωστό πρόβλημα με το εξασθενές που εντοπίζεται σε τιμές μέχρι και 80 μg/l όλα τα τοξικά βαρέα μέταλλα υπερβαίνουν τα όρια.
*Προβληματικός και ο υδροφόρος ορίζοντας της Πτολεμαΐδας, κυρίως λόγω της έντονης εκμετάλλευσης λιγνιτών, της καύσης και της αιωρούμενης τέφρας. Παρατηρούνται υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού (20,00 μg/l), υδραργύρου (5,00 μg/l), μολύβδου (20,00 μg/l) και καδμίου (5,00 μg/l).
Εξίσου εκτεταμένη ρύπανση χαρακτηρίζει τους υδροφορείς στο Αλιβέρι και τη Μεγαλόπολη.
*Εντονη είναι η τοξικότητα σε υπόγεια ύδατα της Ορεστιάδας, της Κομοτηνής, της Ξάνθης και του Πύργου Ηλείας, όπου ανιχνεύεται κοκτέιλ μεταλλικών ιχνοστοιχείων.
Ειδικότερα στον Πύργο το νερό περιέχει μαγγάνιο 50 φορές πάνω από το όριο και σίδηρο σχεδόν τριπλάσιο του επιτρεπτού. Τα υπόγεια ύδατα είναι ακατάλληλα για ανθρώπινη χρήση και κατά περίπτωση ακατάλληλα για άρδευση.
*Οσον αφορά τους ποταμούς, τα αναμενόμενα «πρωτεία» στη ρύπανση κατέχει ο Ασωπός, καθώς όλα τα μεταλλικά ιχνοστοιχεία υπερβαίνουν τα όρια. Χρώμιο 65 μg/l (όριο 50), εξασθενές χρώμιο μέχρι και 148 μg/l, μόλυβδος 20 φορές πάνω, κάδμιο 12πλάσιο του επιτρεπτού.
Ο Πηνειός παρουσιάζει υψηλές συγκεντρώσεις σε νικέλιο και χρώμιο. Ο Εβρος εμφανίζει τη μεγαλύτερη τιμή όσον αφορά τον υδράργυρο. Λιγότερο επιβαρημένοι, Βοιωτικός Κηφισός και Αλφειός.
*Στο «κόκκινο» βρίσκεται ο υδράργυρος στη λίμνη Πετρών νομού Φλώρινας. Με όριο το 1 μg/l η μέση τιμή φτάνει τα ...112 μg/l! Η λίμνη δέχεται τα απόβλητα των εργοστασίων της Πτολεμαΐδας. Δοϊράνη και Κορώνεια παρουσιάζουν υψηλές τιμές αρσενικού. Γενικότερα, όλα τα λιμναία συστήματα της Βόρειας Ελλάδας εμφανίζουν επιβαρύνσεις σε αρσενικό μόλυβδο και νικέλιο.
Οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σε περιοχές με έντονη βιομηχανική ρύπανση, τα παραγόμενα τρόφιμα είναι σαφώς πιο επιβαρημένα σε βαρέα μέταλλα. Εστιάζουν την προσοχή τους σε βολβούς (καρότα, πατάτες, κρεμμύδια) αλλά και φυλλώδη λαχανικά (λάχανο, μαρούλι, σπανάκι).
Πάντως η έρευνα των δυο πανεπιστημίων ολοκληρώθηκε μετ' εμποδίων. «Στείλαμε περισσότερα από τριάντα αιτήματα για αποστολή στοιχείων σε αρμόδιες υπηρεσίες, όμως καμία δεν ανταποκρίθηκε», καταγγέλει ο Γ. Ζαμπετάκης, επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων.
Πηγή
