Τι σημαίνει πρακτικά το «κούρεμα» για τον απλό πολίτη;
Καταθέσεις
Οι τράπεζες του εσωτερικού θα δεχθούν μεγάλη πίεση στη ρευστότητά τους, καθώς θα υποστούν σημαντικές ζημιές, εξαιτίας των ομολόγων που βρίσκονται στην κατοχή τους. Για τη στήριξή τους θα δοθούν κεφάλαια από τον Έκτακτο Μηχανισμό Ρευστότητας της ευρωζώνης (EFSF). Θεωρητικά δεν θα υπάρξει πρόβλημα, όπως τουλάχιστον διαβεβαιώνουν. Πρόβλημα θα υπάρξει εάν για «ψυχολογικούς» κυρίως λόγους σπεύσουν οι καταθέτες να αποσύρουν μαζικά τα χρήματά τους από την τράπεζα, αν και δεν υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο. Στην περίπτωση αυτή δεν αποκλείεται να εφαρμοστούν μέτρα για τη «μη επιλεκτική χρεοκοπία», όπως το πλαφόν στα όρια αναλήψεων, έστω και για λίγες ημέρες. Πρόκειται για ακραίο οπωσδήποτε σενάριο, αλλά υπαρκτό.
Δάνεια
Η πίεση ρευστότητας στις τράπεζες ίσως οδηγήσει στη διακοπή κάθε πίστωσης, μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Εάν το EFSF ανταποκριθεί άμεσα στο καθήκον του να χορηγήσει ρευστότητα, το πρόβλημα θα είναι ασήμαντο ή μικρής διάρκειας. Εάν διαρκέσει, δεν αποκλείεται να διακοπούν και οι «ανοιχτές» γραμμές πίστωσης, όπως π.χ. οι αναλήψεις χρημάτων μέσω των πιστωτικών καρτών, που είτε θα κοπούν εντελώς είτε θα τεθεί σε αυτές μικρό όριο. Αρκετές τράπεζες ενδέχεται να διακόψουν επίσης τη δυνατότητα αγοράς καταναλωτικών ειδών με πιστωτικές κάρτες, όπως ήδη έχουν κάνει ακόμη και για καθυστερήσεις δύο ημερών στην καταβολή της δόσης. Στην περίπτωση αυτή η κάρτα σας θα χρησιμεύει μόνο για να πληρώνετε την ελάχιστη δόση στο ATM αλλά δεν θα μπορείτε να κάνετε αγορές! Δυστυχώς, ενώ οι τράπεζες θα σταματήσουν να χορηγούν εντελώς πιστώσεις για κάποιο διάστημα, θα συνεχίσουν να ζητάνε την αποπληρωμή των δανείων που ήδη έχουν δώσει. Δεν αποκλείεται όμως να υπάρξει συντονισμένη κίνηση ρύθμισης των δανείων, με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής ή με καταβολή μόνο των τόκων για ένα διάστημα, ώστε να μην καταρρεύσει από την αδυναμία πληρωμών όλο το σύστημα.
Μισθοί και συντάξεις
Στον ιδιωτικό τομέα, εάν δεν υπάρξουν άλλες απρόβλεπτες καταστάσεις, δεν αναμένεται να υπάρξει άμεσα πρόβλημα ή θα αφορά αυτό μικρές κυρίως εταιρείες που στηρίζουν τη ρευστότητά τους στην τραπεζική χρηματοδότηση.
Σε δεύτερο χρόνο όμως η εσωτερική υποτίμηση κατά 50% ενδέχεται να οδηγήσει σε μειώσεις μισθών και ομαδικές απολύσεις.
Στο Δημόσιο τομέα, πέρα από τα μέτρα που είναι ήδη γνωστά, ίσως τεθούν επί τάπητος και άλλα. Εάν επίσης προηγηθεί μερική στάση πληρωμών πριν από το «κούρεμα», ίσως υπάρξει καθυστέρηση λίγων εβδομάδων στην καταβολή μισθών και συντάξεων. Το μεγάλο πρόβλημα όμως στις συντάξεις θα έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων σε βάθος χρόνου, καθώς θα υποστούν μεγάλες ζημιές από τα «κουρεμένα ομόλογα» και θα χρειασθούν ανακεφαλαίωση για να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Καταναλωτικά αγαθά – Super Market
Από τη στιγμή που δεν υπάρχει «κανονική» χρεοκοπία και η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ, δεν υπάρχει πρόβλημα εφοδιασμού από εισαγόμενα είδη. Οι τιμές των αγαθών αναμένεται να πέσουν, προσαρμοζόμενες και αυτές στη μείωση του βιοτικού επιπέδου, σε μια από τις ελάχιστες θετικές συνέπειες.
Ακίνητα
Όπως και με τα καταναλωτικά αγαθά, οι τιμές των ακινήτων θα προσαρμοσθούν προς τα κάτω, σε εφαρμογή του νόμου προσφοράς και ζήτησης. Όσοι αγόρασαν σπίτι με δάνειο όμως θα δουν να μεγαλώνει το ποσοστό του εισοδήματος που πρέπει να διαθέτουν για το στεγαστικό τους δάνειο, την ίδια στιγμή που η αξία του ακινήτου τους θα ακολουθεί την αντίστροφη διαδρομή και θα πέφτει σημαντικά.
Ελεγχόμενη πτώχευση
Πρόκειται λοιπόν επί της ουσίας για ελεγχόμενη πτώχευση για την οποία έκαναν λόγο -μεταξύ άλλων- ο γερμανός υπουργός οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί.
Τι είναι όμως το κούρεμα χρέους και τι διαφορά έχει από τη χρεοκοπία;
Κατ' αρχή ήδη είμαστε σε τροχιά αναδιάρθρωσης χρέους. Τα νούμερα δεν βγαίνουν και αυτό το γνωρίζει τόσο η κυβέρνηση όσο και οι δανειστές.
Γιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα;
Γιατί εξερχόμενοι από την τριετή προσαρμογή, η χώρα θα έχει εξωτερικό χρέος περίπου 149% ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (περίπου 360 δισεκατομμύρια ευρώ). Θεωρητικά, από το 2012 και μετά, θα πρέπει να παρουσιάζουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Δηλαδή, μη υπολογιζομένων των τόκων εξυπηρέτησης του χρέους, τα έσοδα του κράτους, θα πρέπει να είναι περισσότερα από τις δαπάνες (υπολογίζονται κοντά στο αναιμικό 0.9% του ΑΕΠ το 2012). Αυτό σημαίνει ότι, από το 2012 και για τουλάχιστον 30 χρόνια, δε θα επιτρέπεται καμία δημοσιονομική παρέκκλιση. Σε απλά ελληνικά, είμαστε καταδικασμένοι να παρουσιάζουμε ετησίως, σεβαστό πρωτογενές πλεόνασμα, ώστε αυτό να χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη μείωση του εξωτερικού χρέους ή του ρυθμού που αυτό αυξάνεται. Σύμφωνα με τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, το πρωτογενές πλεόνασμα κατά το έτος 2014, θα αγγίζει το 4.9% του τότε ΑΕΠ, ήτοι ~12 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να προσεγγίσουμε τις προϋποθέσεις ένταξης στη νομισματική ένωση, που θέτει η συνθήκη του Μάαστριχτ (3% έλλειμμα και 60% εξωτερικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ), θα πρέπει από τα 360 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους, να κατρακυλήσουμε στα ~144 δισεκατομμύρια ευρώ. Κάνοντας την αυθαίρετη παραδοχή ότι μας χαρίζονται για κάποιο λόγο οι τόκοι, χρειαζόμαστε 18 χρόνια, με πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 12 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Μπορείς τώρα να προσθέσεις τους τόκους και να επανυπολογίσεις τα χρόνια.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς ότι, για να συμβούν όλα αυτά σημαίνει ότι: • θα έχουμε πατάξει τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή και τη διαφθορά σε βαθμό εργαστηριακής ακρίβειας,
• θα έχουμε ενσωματώσει μεγάλο κομμάτι της παραοικονομίας στην οικονομία,
• θα έχουμε πατάξει ολοκληρωτικά τη γραφειοκρατία ώστε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις, οι οποίες θα απευθύνονται αποκλειστικά στην εξωτερική κατανάλωση, καθώς η εσωτερική θα έχει ισοπεδωθεί,
• θα έχουμε αναθερμάνει την πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή της χώρας, ότι θα υπάρχει πολιτική σταθερότητα και ότι,
• ο ελληνικός λαός, σε καμία, μα σε καμία περίπτωση, δεν θα εξεγερθεί....
