Χτισμένη πάνω στην Εγνατία οδό, είχε ανέκαθεν το προνόμιο να συνδέει την Ανατολή με τη Δύση και να συνδυάζει βουνό και θάλασσα· έτσι, είδε ν’ ανοίγουν οι εμπορικοί και πολιτιστικοί της ορίζοντες και παραμένει έως σήμερα μια όμορφη και ζωντανή πόλη ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΣ ΛΟΥΠΑΚΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΤΣΟΥΡΑΣ
Πηγή πλούτου ο καπνός για κάποιους, απλού μεροκάματου για άλλους, τις συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις των οποίων -εδώ έγιναν εν έτει 1896 οι πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια- έμεινε να τις θυμίζει το σχετικό μνημείο στο κέντρο της μικρής πλατείας. Υπάρχει και μια δόση σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Είναι μια πλευρά της Καβάλας που, αν δεν έχεις εκ των προτέρων μελετήσει την ιστορία της, θα τραβήξει σίγουρα την προσοχή σου. Ούτως ή άλλως, αξίζει τον κόπο -και με το παραπάνω μάλιστα- να επισκεφτείς το Μουσείο Καπνού, που λειτουργεί στο ισόγειο του επιβλητικού κτιρίου που αναφέραμε.
Υπεύθυνη τώρα για τη σχέση της πόλης με τον καπνό είναι η... γεωγραφία. Προικισμένη να έχει το δικό της λιμάνι αλλά και να βρίσκεται στην περιοχή που κάποτε καλλιεργούσαν συστηματικά τον «μπασμά», την εξαιρετική αυτή ποικιλία καπνού, η Καβάλα δεν δυσκολεύτηκε να αναδειχθεί στα μέσα του 19ου αιώνα σε μεγάλο καπνεμπορικό κέντρο της Βαλκανικής. Και μπορεί το 1950 να ήρθε η «βιρτζίνια» και ο «μπασμάς» να μην παίζει πια το ρόλο που έπαιζε, αλλά οι βάσεις για να σταθεί η πόλη στα πόδια της είχαν ήδη τεθεί.
ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΒΟΥΝΟ
Το αν θα πρωτοδείς τις Καμάρες ή το Κάστρο και την Παλιά Πόλη μπαίνοντας στην Καβάλα εξαρτάται από το από πού έρχεσαι και ποιο δρόμο χρησιμοποιείς. Ομολογουμένως την πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της Καβάλας τη σχηματίζεις αν κινηθείς στην παραλία, από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη. Δεν μπορείς να πεις ότι οι πολυώροφες πολυκατοικίες που ξεκινούν από τη θάλασσα και τραβούν για το βουνό είναι ό,τι πιο γραφικό υπάρχει. Είναι όμως τέτοια η θέση τους και η συνύπαρξή τους με τη βλάστηση του όρους Σύμβολο, που τελικά το αποτέλεσμα σου αρέσει. Κάποιοι παρομοίασαν την Καβάλα με το... Μόντε Κάρλο και, τηρουμένων των αναλογιών, δεν έχουν άδικο. Αξίζει πάντως τον κόπο να περπατήσεις (ή, έστω, να οδηγήσεις) κατά μήκος της ακτής της, να περάσεις από παραλίες όπου μπορείς να κολυμπήσεις το καλοκαίρι (Καλαμίτσα, Ραψάνη, Περιγιάλι) ατενίζοντας σε κάθε σου βήμα το Κάστρο, στο οποίο αναπόφευκτα θα καταλήξεις για να παρατηρήσεις την πόλη από ψηλά.
  |
Πριν ανέβεις, όμως, η επιβεβλημένη βόλτα στο κέντρο της πόλης δεν σου αποκαλύπτει μόνον την πλατεία Καπνεργάτη, αλλά επίσης το πάρκο των Ηρώων και το δημαρχείο, στην οδό Κύπρου, που αποτελεί μικρογραφία ουγγρικού πύργου και χτίστηκε το 1885 από τον Ούγγρο καπνέμπορο βαρώνο Πιερ Χέρτζογκ. Είναι από τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα της πόλης, με ξένη αρχιτεκτονική γραμμή, μοναδική για τα δεδομένα της Καβάλας. Εδώ στεγάζεται ο δήμος από το 1937. Στην οδό Κύπρου θα βρείτε επίσης τη Μονή Λαζαριστών, το νεοκλασικό κτίριο της Μεγάλης Λέσχης, το Μέγαρο Wix που άνηκε στον Γερμανό βαρώνο Αδόλφο Δε Ζολνάι Βηξ και το Μέγαρο Τόκου που χτίστηκε το 1879 ως κατοικία του καπνέμπορου Δημήτριου Τόκου. Επίσης, σε μικρή απόσταση, στην οδό Παλαιολόγου, μπορείτε να δείτε το παλιό Παρθεναγωγείο.
Στο κέντρο πληροφόρησης του δήμου στην πλατεία Ελευθερίας θα σας δώσουν οδηγίες για το τρενάκι που κάνει το γύρο της πόλης και θα σας πάει -δωρεάν- και στο Κάστρο. Η βόλτα με τα πόδια όμως έχει άλλο κόπο και γοητεία, άλλη αμεσότητα με την παλιά πόλη, που σου κάνει εντύπωση για το πόσο καλά συντηρημένη είναι. Τα καλντερίμια προσθέτουν έξτρα γραφικότητα στο σύνολο, αλλά δεν προσφέρονται για τακούνια... Ούτως ή άλλως, μια τέτοια βόλτα απαιτεί παπούτσι περιπάτου. Ξεκινώντας την περιήγηση από την οδό Θ. Πουλίδου, συναντά κανείς το 5ο Γυμνάσιο (σήμερα Οικονομικό Γυμνάσιο), γραφικά ταβερνάκια και καφέ, ενώ, συνεχίζοντας την περιήγηση στα ιστορικά δρομάκια της παλιάς πόλης, συναντάμε τον μεντρεσέ του Χαλίλ Μπέη, ο οποίος υπήρξε τέμενος και είναι χτισμένος σε ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής.
ΑΠΟ ΨΗΛΑ
Από τον κεντρικό στρογγυλό πύργο του Κάστρου, έχεις όλη την πόλη των 55.000 κατοίκων -το δεύτερο σε μέγεθος πολεοδομικό συγκρότημα της Βόρειας Ελλάδας- στη διάθεσή σου. Γύρω-γύρω κυριαρχούν οι σκεπές των παλιών σπιτιών που βρίσκονται στο χώρο που ορίζουν τα εξωτερικά τείχη, τα οποία περιβάλλουν το λόφο της Παναγίας και καταλήγουν στον όμορφο φάρο. Τα τείχη αυτά συναντούν κάποια στιγμή το Ιμαρέτ, το περίφημο δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής που χτίστηκε το 1817 από τον αντιβασιλιά της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή Πασά, για να χρησιμεύσει ως ιεροδιδασκαλείο και να καταλήξει στις μέρες μας να λειτουργεί ως ξενοδοχείο πολυτελείας, αφού προηγουμένως, από το 1902 ώς το 1923, χρησίμευσε ως φιλανθρωπικό ίδρυμα όπου βρήκαν καταφύγιο χιλιάδες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Ο Μεχμέτ Αλή φρόντισε επίσης να προικίσει την Καβάλα με ένα ακόμα αξιοθέατο, την κατοικία του, που βρίσκεται λίγο πιο πάνω από το Ιμαρέτ.
Εκτός των τειχών τώρα, η πόλη μπορείς να πεις ότι χωρίζεται νοητά σε δύο μέρη: στο δυτικό της τμήμα, προς τη μεριά της Θεσσαλονίκης δηλαδή, όπου η σύγχρονη πολυώροφη δόμηση συνυπάρχει με όμορφες μεγάλες και μικρές πλατείες, ενώ ανατολικά κάνουν αισθητή την παρουσία τους τα παλαιότερα, παραδοσιακά κτίσματα. Κάπου ανάμεσά τους στέκουν οι περίφημες Καμάρες, σήμα κατατεθέν και στολίδι της πόλης, που συνδέουν τη βραχώδη χερσόνησο της Παναγίας με τους απέναντι λόφους. Πρόκειται για το υδραγωγείο που έχτισε (το 1530 μ.Χ.) ο σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής με τον βεζίρη του Ιμπραήμ πασά πάνω σε παλαιότερο βυζαντινό διατείχισμα, αμυντικό έργο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου (1306).
 |
Κάτω από το Ιμαρέτ βρίσκεται ο χώρος των τελωνείων (εδώ υπάρχει και πάρκινγκ για να αφήσετε το αυτοκίνητό σας και να κάνετε τη βόλτα σας στο κέντρο της πόλης ή να ανεβείτε στο Κάστρο) και το λιμάνι με τα κάθε λογής πλεούμενα και φυσικά με τα άφθονα ψαροκάικα. Τα τελευταία μάς θυμίζουν ότι η Καβάλα αποτελεί, πλην των άλλων, ένα από τα σημαντικότερα αλιευτικά κέντρα της χώρας. Στην πόλη λειτουργεί μία από τις μεγαλύτερες ιχθυόσκαλες της Μεσογείου, απ' όπου διακινούνται εμπορεύματα στις εσωτερικές και διεθνείς αγορές. Δεν είναι τυχαίο επίσης που στην Καβάλα βρίσκεται το ένα από τα τρία Ινστιτούτα Αλιευτικών Ερευνών που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Δίπλα στο λιμάνι βρίσκεται το εμπορικό κέντρο, που φιλοξενεί και σημαντικό μέρος της νυχτερινής ζωής της πόλης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια δοκιμή θα... σας πείσει! Μην ξεχνάτε ότι η Βόρεια Ελλάδα φημίζεται για τον τρόπο που διασκεδάζει αλλά και που επιλέγει φαγητό και ποτό. Και η Καβάλα δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά, ίσα-ίσα, επιβεβαιώνει τον κανόνα. Το μενού περιλαμβάνει από εστιατόρια με εξεζητημένη κουζίνα μέχρι κουτούκια με φαγητό στη λαδόκολλα, ενώ στη συνέχεια τη σκυτάλη παραλαμβάνουν πολλά συμπαθητικά μπαράκια. Η Καβάλα είναι μια ζωντανή πόλη και δεν το κρύβει...
Η ΜΑΚΡΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ
Η ιστορία της πόλης ανάγεται στον 7ο π.Χ. αιώνα, με την ονομασία Νεάπολη. Υπήρξε επίνειο για τα μεταλλεία χρυσού του Παγγαίου, τη χρησιμοποίησαν οι Θάσιοι για τις συναλλαγές τους με την ενδοχώρα, πιθανολογείται ότι από εδώ απέπλευσε ο Μ. Αλέξανδρος για την ασιατική εκστρατεία και είναι επίσης η πόλη όπου ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία στην Ευρώπη. Στα βυζαντινά χρόνια αλλάζει το όνομά της σε Χριστούπολη και αναδεικνύεται σε συγκοινωνιακό κόμβο λόγω της Εγνατίας οδού. Μετά την κατάκτηση και την καταστροφή της Χριστούπολης από τους Τούρκους, η πόλη έπαψε να υφίσταται και στη θέση της υπήρχε μόνον ένα φρούριο. Η σημερινή ακρόπολη προέκυψε από το επισκευασμένο κάστρο του 1425. Το όνομα Καβάλα εμφανίζεται προς τα τέλη του 15ου αιώνα. Ο εποικισμός και η ίδρυση της Καβάλας τοποθετείται το 1527 ή 1528 και οι πρώτοι της κάτοικοι πρέπει να ήταν Εβραίοι της Ισπανίας. Τον 16ο αιώνα θα πραγματοποιηθούν έργα υποδομής από τον Σουλεϊμάν Β' τον Μεγαλοπρεπή, που θα συμβάλουν στην αστική ανάπτυξη. Το σημαντικότερο από αυτά είναι το υδραγωγείο - οι γνωστές Καμάρες. Ο «χρυσός αιώνας» της πόλης αρχίζει μετά το 1800. Τότε, η καλλιέργεια του καπνού και η ανάπτυξη του λιμανιού της Καβάλας, που ήταν απαραίτητη για τη διακίνηση των καπνών, δημιουργούν σημαντική γεωργική, εμπορική και βιοτεχνική δραστηριότητα. Ακολουθεί η εμφάνιση τραπεζών, προξενείων ευρωπαϊκών χωρών κ.λπ. Στα τέλη του 19ου αιώνα η Καβάλα αριθμεί πλέον 20.000 κατοίκους, έχοντας ξεκινήσει -στα τέλη του 18ου αιώνα- από πληθυσμό 2.000 μουσουλμάνων και χριστιανών γεωργών. Η πόλη θα καταληφθεί από τους Βούλγαρους κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, για να απελευθερωθεί στις 29 Ιουνίου 1913 από τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Ο 20ός αιώνας θα φέρει στην Καβάλα ένα δυναμικό νέο πληθυσμιακό στοιχείο: τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής και της ανταλλαγής των πληθυσμών.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Οδικώς, με Ι.Χ. αυτοκίνητο μέσω Εγνατίας οδού (Καβάλα-Αθήνα 652 χλμ., Καβάλα-Θεσσαλονίκη 153 χλμ., Καβάλα-Αλεξανδρούπολη 149 χλμ.). Υπάρχει επίσης τακτική συγκοινωνία με λεωφορεία του ΚΤΕΛ από και προς Θεσσαλονίκη και Αθήνα, αλλά και με όλες τις κοντινές πόλεις (ΚΤΕΛ Καβάλας Τ/2510-222.294). Αεροπορικώς από Αθήνα με καθημερινές πτήσεις προς το αεροδρόμιο «Μ. Αλέξανδρος» της Χρυσούπολης (Τ/25910-53.270-3), που απέχει 30 χλμ. από την Καβάλα (Olympic Air, Τ/801 801.0101, Aegean Airlines, Τ/801 11 20.000 και Athens Airways, Τ/801 801.4000). Ακτοπλοϊκώς η Καβάλα συνδέεται με όλα τα νησιά του Β. Αιγαίου (Λήμνο, Μυτιλήνη, Χίο και Σάμο) με τακτικά δρομολόγια. Υπάρχει επίσης καθημερινή σύνδεση με τη Θάσο από τα λιμάνια της Κεραμωτής και της Καβάλας (Λιμεναρχείο Καβάλας, Τ/2510-223.716, Ναυτιλιακή Εταιρεία Θάσου, Τ/2510-834.464, 25930-22.379, Κοινοπραξία πλοίων Καβάλας-Θάσου, Τ/25930-24.001-2).
ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ (Τ/2510-222.335). Στο κέντρο της πόλης, στο πάρκο του Φαλήρου. Στο μουσείο μπορείτε να δείτε συλλογές προϊστορικών ευρημάτων, ευρημάτων ανασκαφών που έγιναν στη Νεάπολη κ.ά ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΠΝΟΥ (Κ. Παλαιολόγου 4, Τ/2510-223.344). Θεματικό μουσείο με αντικείμενα και αρχειακό υλικό για την καλλιέργεια και την παραγωγή του καπνού, τα βιομηχανικά καπνικά προϊόντα κ.ά. Ιδιαιτερότητα αποτελεί το γεγονός ότι πρόκειται για τεχνολογικό μουσείο που αναδεικνύει την κοινωνική ιστορία της Καβάλας και ευρύτερα της Αν. Μακεδονίας και Θράκης. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΩΝ (Τ/2510- 516.090). Σε απόσταση 17 χλμ. από την Καβάλα, βρίσκεται η αρχαία πόλη των Φιλίππων. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1861 και ολοκληρώθηκαν το 1956 από Ελληνες αρχαιολόγους. Σημαντικά ευρήματα είναι η Εγνατία οδός, τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς, η «φυλακή» του Απoστόλου Παύλου, καθώς και το αρχαίο θέατρο το οποίο διαθέτει κυκλική ορχήστρα και παρόδους ισοδομικά χτισμένες. ΙΣΤΟΡΙΚΟ και ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ των ΕΛΛΗΝΩΝ της ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ (Τ/2510-316.192). Βρίσκεται στη Νέα Καρβάλη (7 χλμ. ανατολικά της Καβάλας). Εδώ εκτίθενται φορεσιές, χαλιά της Καππαδοκικής Σχολής, αγιογραφίες, κοσμήματα, κεντήματα κ.ά. Βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως το καλύτερο μουσείο της Ευρώπης για το έτος 1997.
http://trans.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_taxgreece_1_04/10/2010_358136
