Η τελευταία μάχη του ελεύθερου ελληνικού κράτους δόθηκε στην Κρήτη.Οι ελληνικές δυνάμεις που αποτελούσαν την άμυνα του νησιού ήταν 8 τάγματα προερχόμενα απο Τρίπολη και Καλαμάτα που συμπληρώθηκαν με όσους μπόρεσαν να περάσουν απο την Πελοπόννησο,3 τάγματα που αποτελούσαν Κρητικοί.Η σχολή Ευελπίδων που με πρωτοβουλία των ίδιων των φοιτητών κατάφερε να φτάσει στο νησί με 338 άνδρες και η χωροφυλακή με 975 άνδρες.
Η στρατιωτική διοίκηση δόθηκε στον Νεοζηλανδό στρατηγό Φράιμπεργκ που στην διάθεση του είχε 16.000 Βρετανούς,7.000 Νεοζηλανδούς,6.500 Αυστραλούς και περίπου 1.000 Κύπριους.
Ολες όμως οι μονάδες αυτές είχαν κακό εξοπλισμό και έλλειψη πυρομαχικών και τροφής μιας και οι περισσότεροι ήταν άνδρες που κατέφυγαν στην Κρήτη για να αποφύγουν την αιχμαλωσία και ως εκ τούτου πολλοί απο αυτούς ήταν άοπλοι.
Δύσκολη ήταν και η τροφοδοσία του νησιού καθώς οι βρετανικές νηοπομπές που προσπαθούσαν να προσεγγίσουν πολλές φορές δέχονταν την επίθεση της γερμανικής αεροπορίας με μεγάλες απώλειες.
Ο συνολικός αριθμός των ανδρών στο νησί ήταν 11.000 Ελληνες και 30.000 περίπου Αγγλοι,Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί.
Απο την μεριά τους οι Γερμανοί για την κατάληψη της Κρήτης εκπόνησαν το σχέδιο "Ερμής" που περιελάμβανε 24.000 άνδρες της Βέρμαχτ,10.000 αλεξιπτωτιστές με 720 ανεμοπλάνα,80 πολεμικά πλοία,3.000 μεταγωγικά αεροπλάνα καθώς και μεγάλο αριθμό μαχητικών αεροπλάνων καθώς η πρώτη φάση της επίθεσης προέβλεπε την απόλυτη υπεροχή στον κρητικό ουρανό.
Στις 14 Απριλίου άρχισε μαζικός βομβαρδισμός των πλοίων που προσπαθούσαν να μεταφέρουν εφόδια στο νησί αλλά και χτυπήματα στα λιμάνια της Σούδας και του Ηρακλείου.
Στις 20 Μαίου μετά απο σφοδρό βομβαρδισμό στο τομέα του αεροδρομίου του Μάλεμε που υπερασπιζόταν απο 1 τάγμα Νεοζηλανδών και 2 ελληνικά συντάγματα φάνηκε το πρώτο κύμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών.Οι υπερασπιστές του αεροδρομίου καθώς και οι κάτοικοι που ξεσηκώθηκαν και πολεμούσαν ακόμα και με γυμνά χέρια απέκρουσαν τον εχθρό που υπέστη βαριές απώλειες.Το μόνο που κατάφεραν οι Γερμανοί ήταν ενας λόχος να πλησιάσει το ύψωμα 107 που ήταν όμως στρατηγικής σημασίας.Οι Νεοζηλανδοί αντεπιτέθηκαν αλλά δεν κατάφεραν να εκδιώξουν τον εχθρό.
Αναπάντεχα όμως ο Βρετανός διοικητής που κρατούσε την θέση μην υπολογίζοντας την μικρή δύναμη του αντιπάλου και φοβούμενος ότι δεν θα άντεχε σε περίπτωση γερμανικής επίθεσης θεώρησε σκόπιμο όταν έπεσε η νύχτα να αποσύρει τις δυνάμεις του αφήνοντας ετσι το ύψωμα στα γερμανικά χέρια.
Στο μεταξύ στην περιοχή της Αγιάς ανατολικά του Μάλεμε έπεσαν 2 συντάγματα αλεξιπτωτιστών και 2 λόχοι με σκοπό την κατάληψη των Χανίων.
Το 6ο ελληνικό σύνταγμα που κρατούσε τα υψώματα του Γαλατά μετά απο σφοδρή μάχη και καθώς το συμμαχικό πυροβολικό δεν μπορούσε να βοηθήσει μιας και οι μάχες γινόντουσαν σώμα με σώμα αφού έχασε τον διοικητή και τον υποδιοικητή του αναγκάστηκε να υποχωρήσει έχοντας βαριές απώλειες.Στο τομέα Κισσάμου όμως που βρισκόταν το 1ο ελληνικό σύνταγμα οι αλεξιπτωτιστές εξολοθρεύτηκαν σχεδόν με του πάτησαν το πόδι τους στην ελληνική γη.Οι Ευέλπιδες στο Κολυμπάρι πολέμησαν μέχρι που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν λόγω έλλειψης πυρομαχικών.
Στον τομέα Χανίων-Σούδας ο εχθρός αποκρούστηκε με επιτυχία απο το μεικτό Ελληνο-νεοζηλανδικό σώμα και το έμπεδο Χανίων και αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί κοντα στις φυλακές της Αγιάς.Το ίδιο συνέβη και στον τομέα Ρεθύμνου-Γεωργιούπολης όπου 2 ελληνικά συντάγματα και 1 αυστραλιανό αιφνιδίασαν τους Γερμανούς αναγκάζοντας του να συμπτυχθούν πιάνοντας 80 αιχμαλώτους και σκοτώνοντας περίπου 400.
Στον τομέα Ηρακλείου που υπερασπιζόταν απο την 14η βρετανική ταξιαρχία και 2 ελληνικά συντάγματα προξένησαν βαριές απώλειες στον εχθρό καθώς ένα γερμανικό τάγμα που προσπάθησε να καταλάβει το αεροδρόμιο τράπηκε σε φυγή αφήνοντας 320 νεκρούς.Κατάφερε τελικά να οχυρωθεί κοντά στα τείχη της πόλης του Ηρακλείου αλλά και εκεί δέχθηκε επίθεση απο τους άνδρες της χωροφυλακής και ένοπλους πολίτες και διαλύθηκε.
Στις 21 Μαίου παρόλο που ο εχθρός δεν είχε σε κανένα τομέα πραγματοποιήσει τους στόχους του εντούτοις το μοιραίο λάθος του Βρετανού διοικητή να εγκαταλείψει το ύψωμα 107 ήταν αρκετό για τους Γερμανούς αφου το κατέλαβαν αμαχητί εξασφάλισαν το αεροδρόμιο του Μάλεμε και απο εκείνη την στιγμή όλα είχαν τελειώσει καθώς είχαν τρόπο να μεταφέρουν ενισχύσεις στο νησί ενω οι σύμμαχοι όχι.
Την ίδια κιόλας μέρα προσγειώθηκαν τμήματα της 5ης ορεινής μεραρχίας ώστε να βοηθήσουν τους αλεξιπτωτιστές και πυροβολικό ώστε να ασφαλιστεί το αεροδρόμιο.
Παρόλα αυτά η άμυνα συνεχιζόταν και στον τομέα Ρεθύμνου οι Γερμανοί συνέχιζαν να έχουν σοβαρές απώλειες και αναγκάστηκαν να οχυρωθούν στο χωριό Περιβόλια κυνηγημένοι απο ένοπλους κατοίκους χάνοντας μάλιστα τον διοικητή τους συνταγματάρχη Στούρμ που πιάστηκε αιχμάλωτος.
Στις 22 Μαίου οι Νεοζηλανδοί επιχείρησαν να ανακαταλάβουν το ύψωμα 107 αλλά υποχώρησαν έχοντας βαριές απώλειες καθώς δέχτηκαν επίθεση απο τους οχυρωμένους Γερμανούς αλλά και το σφυροκόπημα της αεροπορίας.Μετα και αυτή την αποτυχία ανακατάληψεις του υψώματος οι Γερμανοί ανενόχλητοι μετέφεραν στο νησί συνεχώς άνδρες και πυρομαχικά.
Στις 24 Μαίου οι νέες αμυντικές θέσεις των συμμάχων απείχαν πλέον 6 χλμ απο το αεροδρόμιο του Μάλεμε και υπήρχε φόβος σε περίπτωση γερμανικής προέλασης να κυκλωθούν αλλά και να χαθεί η πόλη των Χανίων.Στην περιοχή του Ηρακλείου ο Γερμανός διοικητής σε μια αισχρή ενέργεια απείλησε να εκτελέσει πολίτες αν η πόλη δεν παραδινόταν σε 2 ώρες,η απάντηση όμως ήταν αρνητική.
Οι σφοδροί βομβαρδισμοί είχαν πλήξει στο μεταξύ ανεπανόρθωτα την πόλη αφού κατέστρεψαν νοσοκομεία,δημόσια κτίρια,εκατοντάδες σπίτια αλλα και την παροχή νερού της πόλης.
Στις 25 Μαίου στην γραμμή Γαλατά οι Γερμανοί κατόρθωσαν να εισέλθουν στην πόλη αλλά η αποφασιστική αντεπίθεση των Ελλήνων στρατιωτών και των κατοίκων μετά απο οδομαχίες τους εκδίωξε.
Το επόμενο πρωί όμως ο εχθρός με ενισχύσεις που κατέφθασαν κατάφερε να καταλάβει τον Γαλατά.Το ίδιο απογοητευτικά ήταν και τα αποτελέσματα στον τομέα Χανίων καθώς μετά απο σφοδρό βομβαρδισμό οι Γερμανοί κατάφεραν να πλησιάσουν μόλις 4 χλμ έξω απο τα Χανιά αναγκάζοντας τους Νεοζηλανδούς σε νεα υποχώρηση υπο τον φόβο της περικύκλωσης.
Στις 27 Μαίου η μικτή ταξιαρχία που υπερασπιζόταν τα Χανιά διαλύθηκε υπο το βάρος των συνεχόμενων βομβαρδισμών και επιθέσεων και απο τους 1.300 άνδρες μόνο 350 κατάφεραν να διαφύγουν.
Στις 6 το απόγευμα ο δήμαρχος Χανίων παρέδωσε την πόλη στους Γερμανούς.
Το 8ο ελληνικό σύνταγμα όταν έμαθε την παράδοση διαλύθηκε και αυτό φεύγοντας οι περισσότεροι προς τα βουνά εκτός 100 περίπου που παραδόθηκαν μαζί με τον διοικητή τους.
Στις 28 Μαίου άρχισε και η εκκένωση του νησιού απο τους Βρετανούς απο το λιμάνι του Ηρακλείου και τις ακτές των Σφακίων και του Λουτρού.
Στις 30 Μαίου εγκατέλειψε το νησί με υδροπλάνο ο Φράιμπεργκ αφήνοντας την διοίκηση των εναπομείναντων τμημάτων στον υποστράτηγο Ουένστον ο οποίος και αυτός την επόμενη μέρα εγκατέλειψε το νησί αφού έδωσε εντολή για συνθηκολόγηση.Να σημειώσουμε εδω ότι οι μάχες συνεχιζόντουσαν.
Στο Ρέθυμνο μαθαίνοντας την αποχώρηση και τις εντολές η πόλη παραδόθηκε χωρίς καμία αντίσταση στο μηχανοκίνητο απόσπασμα Βίτμαν.Οι Αυστραλοί επίσης που υπεράσπιζαν το αεροδρόμιο Ηρακλείου παραδόθηκαν και αυτοί.
Περίπου 4.000 άνδρες των συμμάχων κατάφεραν χωρίς να τους αντιληφθούν μέσα στην νύχτα να φύγουν απο το λιμάνι με 8 πλοία αφήνοντας έκπληκτους το επόμενο πρωί τους Ελληνες στρατιώτες οι οποίοι είχαν εγκαταληφθεί αναγκάζοντας τους να παραδοθούν.
Ο υποστράτηγος Λιναρδάκης ανέλαβε τελικά την υπογραφή ανακωχής για λογαριασμό των συμμάχων που έιχαν γίνει άφαντοι δίνοντας 15θημερη άδεια στους Κρητικούς στρατιώτες ώστε να αποφύγουν την αιχμαλωσία.
Παρόλα αυτά οι Γερμανοί συνέχιζαν να βομβαρδίζουν αδιακρίτως με σκοπό την τρομοκράτηση του πληθυσμού με την δικαιολογία ότι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές που πιάστηκαν αιχμάλωτοι κακοποιήθηκαν μετά όμως απο την διαμαρτυρία του Ελληνα υποστράτηγου και αφου πείσθηκαν για το αντίθετο σταμάτησαν.
Τελικώς ίσως η τύχη της Κρήτης να ηταν διαφορετική,ίσως να μην μπορούσε να αποφύγει το μοιραίο αλλά σίγουρα θα μπορούσε να είχε μεγαλύτερη διάρκεια η υπεράσπιση της αν οι Κρητικοί είχαν οργανωθεί καλύτερα απο την συμμαχική διοικηση και ήταν επαρκώς εξοπλισμένοι.
Να σημειώσουμε ότι όλοι οι Ελληνες που βρέθηκαν στο νησί και κυρίως ο απλός κόσμος πολέμησαν ηρωικά χωρίς ουσιαστικά εξοπλισμό καθώς οι υποσχέσεις των Αγγλων έμειναν στα λόγια.Θα μπορούσαμε αν και είναι τραβηγμένο να κάνουμε μια σύγκριση με την Μάλτα η οποία υπερασπίστηκε απο τους Αγγλους και ουδέποτε έπεσε σε γερμανικά χέρια καθόλη την διάρκεια του πολέμου.
Παρόλα αυτά οι Ελληνες έδωσαν για μια ακόμα φορά το αίμα τους για την πατρίδα και θα το ξαναπούμε ειδικά οι απλοί πολίτες.Οι οποίοι πολλές φορές μόνοι τους οργάνωσαν ένοπλα τμήματα και βοηθούσαν όπου μπορούσαν με μεγαλύτερο κίνδυνο απο ότι οι στρατιώτες γιατί σε περίπτωση που αιχμαλωτίζονταν θα εκτελούνταν.
Πολλοί απο αυτούς κατέφυγαν στα βουνα να συνεχίσουν τον αγώνα.
Οι Γερμανοί τελικά κατόρθωσαν τον στόχο τους αλλά με μεγάλο κόστος,4.500 ήταν οι νεκροί ενω έχασαν και 220 αεροπλάνα.Η σημαντικότερη όμως απώλεια ήταν ότι καταστράφηκε ολοσχερώς το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών 8.000 νεκροί και τραυματίες και δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε σε όλη την διάρκεια του πολέμου.
Το ΓΕΣ για τις συμμαχικές απώλειες δίνει 336 νεκρούς Ελληνες μεγάλο αριθμό τραυματιών και αιχμαλώτων.Καμία καταγραφή όμως δεν δίνει για τον αριθμό των πολιτών που έχασαν την ζωή τους στις μάχες και τους σφοδρότατους βομβαρδισμούς.
Οι σύμμαχοι είχαν 1742 νεκρούς,1735 τραυματίες και 11.835 αιχμαλώτους ενω έχασαν και 8 πλοία.
Πηγή
http://protesilaos.blogspot.com/
