Η «Απλοποίηση» ή ο «Εκμοντερνισμός» της Ελληνικής Γλώσσας: Ο εχθρός προ των πυλών της Πατρίδας μας!
Του Βασίλη Θεοδωρόπουλου
«Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα», Οράτιος
«Πολύ δεν θέλει ο Έλληνας να χάσει την λαλιά του και να γίνει μισέλληνας από την αμυαλιά του» Νίκος Γκάτσος
Το πρόβλημα
Δυστυχώς η χώρα μας σήμερα βαδίζει σ’ ένα τραγικό μονόδρομο κατήφορο, χωρίς καμιά πρακτική, έστω, κι αντανακλαστική διαδικασία διαχείρισης της επόμενης μέρας, κυρίως στον οικονομικό τομέα. Οι Έλληνες ξεπέρασαν τα υποτιθέμενα παραδεκτά όρια φτώχειας, αγγίζοντας την εξαθλίωση και αγωνιζόμενοι μόνο και μόνο για την επιβίωσή τους. Στα πλαίσια αυτά ειπώθηκε απ` τον Πρωθυπουργό μας το αμίμητο: «Ήταν μια γιορτή…», εννοώντας πως είχε παραστεί στα Χριστουγεννιάτικα Συσσίτια του Δήμου Αθηναίων!!!
Στην προσπάθεια επιβίωσης, οι άνθρωποι συνήθως ασχολούνται μόνο και μόνο στην εξασφάλιση τροφής και στέγης… Κι ενώ η πατρίδα βάλλεται πανταχόθεν απ` την εξωτερική τρόϊκα και την εσωτερική βαρωνία, δεν λείπουν και τα συντροφικά, τα φίλια μαχαιρώματα…
Προ έτους περίπου, την απλοποίηση της Ελληνικής Γραφής ζήτησε ο Κύπριος Ευρωβουλευτής κ. Μάριος Ματσάκης, με σχετική εισήγηση που υπέβαλε προς τον Υπουργό Παιδείας της Κύπρου κ. Ανδρέα Δημητρίου. Την πρότασή του αυτή κοινοποίησε και στους Έλληνες Ευρωβουλευτές, των οποίων την απάντηση – φυσικά – δεν γνωρίζουμε…
Ο κ. Ματσάκης πρότεινε στον Κύπριο Υπουργό τη σύσταση μιας ολιγομελούς Επιτροπής Γλωσσολόγων, οι οποίοι θα μπορούσαν, εμπεριστατωμένα να ενδιατρίψουν επί του θέματος και να δώσουν μια επιστημονικά έγκυρη πρόταση για τον εκμοντερνισμό ή την απλοποίηση της Ελληνικής γραφής…
Στην επιστολή του ο Κύπριος Ευρωβουλευτής παρέθεσε, ως τροφή για σκέψη, τα εξής:
1… Να καταργηθούν τα γράμματα ‘η’ και ‘υ’ και ν` αντικατασταθούν από το
γράμμα ‘ι’.
2… Να καταργηθεί το γράμμα ‘ω’ και ν` αντικατασταθεί από το γράμμα ‘ο’.
3… Να καταργηθούν οι παρακάτω συνδυασμοί γραμμάτων και ν`
αντικατασταθούν ως εξής: ‘αι’—> ‘ε’, ‘ει’—>’ι’, ‘οι—>ι’, ‘υι’—>ι’, ‘αυ’—>’αβ’,
‘ευ’—>’εβ’
4… Να καταργηθεί η χρήση του ‘γγ’ και ν` αντικατασταθεί από το ‘γκ’.
5… Να καταργηθεί το τελικό γράμμα ‘ς’ και ν` αντικατασταθεί από το γράμμα ‘σ’.
Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω αλλαγών, αναφέρει ο Κύπριος Ευρωβουλευτής, το Ελληνικό Αλφάβητο θα έχει μόνο 21γράμματα (α, β, γ, δ, ε, ζ, θ, ι, κ, λ, μ, ν ,ξ , ο ,π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ) και ένα μόνο δίψηφο (το ‘ου’)…
Οι «πρόθυμοι»
Ο κ. Ματσάκης υποστήριξε ότι η απλοποίηση της Ελληνικής γραφής καθίσταται αναγκαία, μέσα στα πλαίσια μιας τάσης ενωτικής πορείας των γλωσσών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επιπλέον, μια τέτοια αλλαγή, θα καθιστούσε την Ελληνική γραφή πιο απλή και πολύ πιο εύχρηστη. Ιδιαίτερα, όσον αφορά την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και σε σχέση με το μεγάλο αριθμό ατόμων, που έχουν διάφορες μορφές «δυσλεξίας»…
Αναρωτιέμαι αν και πόσοι από μάς έχουν πάρει χαμπάρι τι γίνεται με την Ελληνική Γλώσσα και Γραφή. Θα μου πείτε μ` όλα τα υπόλοιπα, που να καταλάβουμε πως εκδόθηκε από το National Geographic η «Οδύσσεια» του Όμηρου, εκείνου του καλού παραμυθά από το παρελθόν, στα Ελληνικά! Θά `λεγε κανείς περήφανος: «Πόσο μας εκτιμούν οι Ευρωπαίοι και πόσο σημαντικά πράγματα έκαναν οι πρόγονοί μας», κ.λ.π,. Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι. Η Οδύσσεια αυτή τη φορά εκδόθηκε σ` ένα έκτρωμα, που μόνο ελληνική γλώσσα δεν θυμίζει: Αποτελείται από μόλις 21 γράμματα, όπως είχε ζητήσει ο Ευρωβουλευτής της Κύπρου, αλλά εμείς ασχολούμασταν με «τις φωτιές στα μπατζάκια» μας που είχαμε ήδη και δεν το προσέξαμε …καθόλου μάλλον!
Θαύμα, φίλοι μου, θαύμα μέγα… Θυμούμαι, προ εφταετίας, η τότε Επίτροπος και νυν Υπουργός της Διά Βίου Μάθησης κα Διαμαντοπούλου, είχε θρασύτατα εισηγηθεί στην τότε Ελληνική Κυβέρνηση την καθιέρωση της Αγγλικής ως επισήμου γλώσσας της χώρας μας…!!! Φυσικά οι τότε «πρόθυμοι» δεν τόλμησαν… Δεν απογοητεύονται όμως και πάντα αναζητούν την …ευκαιρία. Χρησιμοποιώντας πομπώδεις λέξεις, «Απλοποίηση», «Εκμοντερνισμός» ή έννοιες, όπως λ.χ. «πιο πρακτική», «πιο απλή», ενδιαφέρονται θέλουν να πιστέψουμε να μάθουν την Ελληνικήν οι Παπούα ή οι Αβορρίγοι… Κόπτονται, οι «πρόθυμοι» να στοιχηθούν πίσω απ` το περίφημο «Δόγμα του Χένρυ Κίσσινγκερ», που στα τέλη της δεκαετίας του `60, είχε ανερυθρίαστα δηλώσει:
«Ο Ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ δηλαδή, να του πλήξουμε:
1. τη γλώσσα,
2. τη θρησκεία,
3. τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα
Με τον τρόπο αυτό θα εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητα του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ…».
Ο Αντίλογος
«Στις μέρες μας, όπου ακόμα και τα αυτονόητα αμφισβητούνται, έχει αρχίσει ν` ακούγεται η άποψη ότι δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες γλώσσες, αλλ` ότι όλες έχουν την ίδια αξία. Αυτό είναι τόσο παράλογο να το πιστεύει κανείς, όσο το να πιστεύει ότι μπορούν σ` ένα αγώνα δρόμου, όλοι οι δρομείς να τερματίσουν ταυτόχρονα! Κάτι τέτοιο, είν` απλά αδύνατον…» (Αλέξανδρος Αγγελής, Γλωσσολόγος).
Η δική μας γλώσσα είναι μοναδική. Είναι η γλώσσα, που λ.χ. μετέτρεψε τον προδότη Εφιάλτη, ένα ιστορικό πρόσωπο της μεγαλειώδους, δυστυχώς, θυσίας των Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, ένα απ` τα πιο μισητά πρόσωπα της αρχαιότητας, σε ουσιαστικό «ο εφιάλτης», «οι εφιάλτες» ή σε επίθετο «η εφιαλτική νύχτα»… Σκεφτείτε την εννοιολογική σημασία της γλώσσας μας, που αντίθετα με τις άλλες γλώσσες, «το σημαίνον» δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα…
Μάλιστα, ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός, Βέρνερ Χάϊζενμπεργκ, είχε παρατηρήσει αυτή τη σημαντική ιδιότητα, για την οποία είχε πει: «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είν` ότι συνήθως η κάθε ελληνική λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο, που εντυπωσιάζει και συνάμα δίνει τροφή για τη σκέψη!!
Είναι προφανής η σχέση, που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει κι ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», «απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη». Στο έργο του αυτό, το «εφιαλτικό καθεστώς», που περιγράφει προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις!!!
«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάϊ Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.
Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά, σημαίνει, ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να δημιουργείς διαρκώς λόγο κι όχι μόνο να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις. Αναλογιστείτε, λοιπόν, πόσο πραγματικά μεγάλο κρίμα είναι να διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά (αλήθεια δόθηκαν τα ελληνικά βιβλία απ` το Υπουργείο Διά Βίου Μάθησης; Γιατί γνωρίζουμε πως οι μαθητές πήραν πρώτα τα Αγγλικά βιβλία…) με τέτοιο φρικτό τρόπο στο σχολείο, ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όμορφο και συναρπαστικό… Κάτι τόσο συνεκτικό μεταξύ μας και των προγόνων μας, στους 40 αιώνες της εθνικής μας διαδρομής…
Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω», που σημαίνει «τραγουδώ». Όπως γράφει κι ο μεγάλος ποιητής μας κι ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς, θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική».
Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι: «η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής».
Αλλά κι ο Γίββων μίλησε για: «μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων».
Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για τις νότες, παρά χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου μας… Να τονίσουμε εδώ ότι οι επαρχιώτες, λ.χ., οι Κερκυραίοι, οι Κρητικοί, οι Κύπριοι κι οι Πόντιοι, του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά, απ` ότι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως τούτης…
Πολλές Ομηρικές λέξεις σώζονται ακόμα και σήμερα στις Ευρωπαϊκές γλώσσες κι αυτές οι πάμπολλες λέξεις, φυσικά δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των «αμιγώς Ελληνικών». Μια απ` αυτές τις λέξεις είναι το γνωστό «kiss». Ακούγεται αστεία, σαν δήλωση, ότι είναι στην ουσία Ελληνική λέξη, ε; Κι όμως, στ` Αρχαία Ελληνικά, το «φιλώ» είναι «κυνέω / κυνώ», εξ’ ού και το «προσκυνώ» (σημαίνει «κάνω ένα βήμα μπροστά και δίνω ένα φιλί»). Στην προστακτική το ρήμα γίνεται «κύσον με», δηλαδή «φίλησέ με», όπως θα είπε κι η Πηνελόπη στον Οδυσσέα, όταν τον είδε να επιστρέφει στην Ιθάκη. Στα Αγγλικά θα λέγαμε «kiss me»… Ο βαθμός ομοιότητας των δύο φράσεων, δεν αφήνει χώρο γι` αμφιβολίες. Κι αυτό είναι μόνο ένα απ` τα πολλά παραδείγματα!!! («Η μαγεία της Ελληνικής γλώσσας», Αλέξανδρος Αγγελής, Αντίβαρο, Δεκέμβρης 2007).
Ο εχθρός προ των πυλών!
Αγαπητοί φίλοι μου, είναι απαραίτητο, όλοι να ενημερωθούμε, για τη νέα αυτή και δόλια ανθελληνική επίθεση, με το πρόσχημα δήθεν του «εκσυγχρονισμού» ή της «απλοποίησής» της (ήδη επικίνδυνα …ρημαγμένης τα τελευταία χρόνια) γλώσσας μας! Οι εποχές είναι πονηρές κι επικίνδυνες.
Η γλώσσα μας είναι ο συνδετικός μας κρίκος με την μακρά ιστορική μας μνήμη, με τα λαμπρά προγονικά επιτεύγματα, τους αγώνες μας, την επιβίωσή μας δια μέσου των 40 αιώνων.
Αλλοίμονο, αν θυσιάσουμε και τη γλώσσα μας… Τι θα μείνει τελικά; Ποια γλώσσα θα μιλούμε; Ποια γλώσσα θα μαθαίνουμε; Αυτοί συνεχώς θα προσπαθούν…
Ήδη, λόγω δήθεν της κρίσης, ελάττωσαν το προσωπικό των ελληνικών σχολείων και των ελλήνων εκπαιδευτικών στα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, που τα παιδιά των ξενιτεμένων μας μαθαίνουν τα ελληνικά, παράλληλα με τη γλώσσα της χώρας τους.
Αναλογιστείτε το δεινό φαινόμενο εκατομμυρίων ελλήνων του εξωτερικού, να μη μιλούν και γράφουν ελληνικά!!! Ούτε τολμώ να το φανταστώ…
Θα ήθελα να προσθέσω και τα εξής:
- Ας τολμήσει κάποιος ξένος να προτείνει σ` ένα Γάλλο, να εξαλείψει τους τρεις τόνους ή να γράψει το beaucoup - bocou, ή το couteau – couto
- Aς τολμήσει να προτείνει σ` έναν Άγγλο να γράψει αντί thought -thot, αντί wrought – rot
- ή σ` ένα Γερμανό να γράψει, αντί Gemutsbeschaffenheit -Gemutsbesafenheit ή αντί Erbschleicher – Erbsleiher
και θα δούμε τι θα γίνει!!
Έτσι εμείς θα γράφουμε: «Σίμερα ι μέρα ίνε καλί» ή «Ι άγκελι τον ουρανόν»… Ή τις ακόλουθες φράσεις: «Από αφτίν λιπόν τι διίγισι του Ομίρου λίπουν»…. «Αφτί ι γινέκα φορούσε στο δεξί αφτί τις ένα αρκετά εντιποσιακό σκουλαρίκι φτιαγμένο από φύλλα εφκαλίπτου κε αβγά χελιδονιόν», κ.λ.π. Το να υπάρχουν πολλά, άλλωστε, γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι, κ.λ.π.), όχι μόνο δε θά `πρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της, μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία, αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μιας λέξης («Η μαγεία της Ελληνικής γλώσσας», Αλέξανδρος Αγγελής, Αντίβαρο, Δεκέμβρης 2007).
Πως σας φαίνεται; Πως τολμούν να την προτείνουν; Και πως αντιδρούμε εμείς σ` αυτές τις ακατανόμαστες προκλήσεις; Τι ν` απάντησαν, άραγε, στον κ. Ματσάκη οι συνάδελφοί του, Έλληνες Ευρωβουλευτές; Ή το Υπουργείο Εξωτερικών στο National Geographic; Και γιατί οι πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι δεν παρεμβαίνουν τώρα, όπως δεν έχουν παρέμβει και με τα γκρήκλις, της νεολαίας μας; Όπως θα μπορούσε κανείς να καταλάβει, η επίθεση είναι σ` όλα τα επίπεδα. Αν αφήσουμε να δολοφονηθεί έτσι η γλώσσα μας, τότε έχουμε χάσει όλα τα παιχνίδια του μέλλοντός μας. Εκτός των άλλων, το αγαπητό κι έγκριτο «παγκόσμιο» περιοδικό, εκδίδει το έργο σ` αρκετούς τόμους, νομίζω 8, σ` εβδομαδιαία συνδρομή των 9,95 ευρώ. Δηλαδή και να μας δολοφονούν και να τους πληρώνουμε!!!
Ας θυμηθούμε τι έγραψε ο, πάντα επίκαιρος, ποιητής μας Γεώργιος Σουρής:
«Ὅλα σ᾿ αὐτὴ τὴ γῆ μασκαρευτῆκαν
ὀνείρατα, ἐλπίδες καὶ σκοποί,
οἱ μοῦρες μας μουτσοῦνες ἐγινῆκαν
δὲν ξέρομε τί λέγεται ντροπή»
Κι ας μη ξεχνούμε, πως: «ο δρόμος για την κόλαση, είναι γεμάτος από καλές προθέσεις»…, σαν αυτή του κ. Ματσάκη!!
……………………………………………………………………………………………..
ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ 1: Ο Μαχάτμα Γκάντι είχε πεί: «Εκατό χιλιάδες Άγγλοι δεν μπορούν να κυριαρχήσουν πάνω σε τριακόσια εκατομμύρια Ινδούς, αν οι Ινδοί δε συνεργαστούν». Αν εμείς ενωθούμε, αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τη γλώσσα και την πατρίδα μας, είμαι βέβαιος πως δε θα τολμήσουν!! Και μην ξεχνούμε επίσης πως: «Η πολιτική μηχανή θριαμβεύει, επειδή είναι μια ενωμένη μειοψηφία, που ενεργεί εναντίον μιας διαιρεμένης πλειοψηφίας» (Will Durant, Αμερικανός ιστορικός & φιλόσοφος, 1885-1981)… Έτσι δεν είναι, φίλε μου Μάκη;
ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ 2: Δεν πιστεύω να συγκινηθεί κανείς… Άλλωστε, δεν είν` αυτό που μ` ενδιαφέρει… Μ` ενδιαφέρει ο καθένας σας να το ψάξει, ώστε να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος. Ιδιαίτερα, όλοι όσοι έχουν να κάνουν με την εκπαίδευση. Ξέρω πως η δολοφονία της γλώσσας μας έχει αρχίσει εδώ και αρκετές δεκαετίες και ξεκινάει από πολύ νωρίς (Δημοτικό). Αλλά πιστεύω πως όλες οι παραχωρήσεις, έχουν και κάποιο όριο. Καλά είναι να μην πληγώνουμε τους μικρούς μαθητές, με τα κόκκινα σημάδια στην ορθογραφία… Πως όμως ο πολιτικός κι εκπαιδευτικός μας κόσμος δεν ντρέπεται καθόλου, επιτρέποντας με την αδιαφορία του –έστω και μόνο – ανερυθρίαστα να πληγώνεται η συνείδηση κι η ψυχή ενός λαού, καταστρέφοντας και φτωχαίνοντας ύπουλα τη γλώσσα του;
ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ 3: Φίλε μου Θανάση, έχουμε το καθήκον να διαφυλάξουμε ως «κόρην οφθαλμού» τη γλώσσα μας… Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες, οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον (Α. Τζιροπούλου – Ευσταθίου, «Ο εν τη λέξη λόγος»). Οι λέξεις, εξάλλου, που δώρισε σ` άλλες γλώσσες είναι άπειρες. Αναφέρω ένα απρόσμενο παράδειγμα: Η glamour (αγγλ.) προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «γραμματική», πέρασε στα λατινικά, στην παλαιά Αγγλική, όπου σήμαινε «γνώση των ολίγων μορφωμένων», για να εξελιχθεί μέσω της Σκωτικής (glammar) στη σημασία «μαγική ομορφιά» και κατόπιν σχηματίστηκε σε glamour!! Γιαυτό ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολταίρος είχε πει: «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών»… Κι ο Οδυσσέας Ελύτης έγραψε:
«Tὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική·
τὸ σπίτι φτωχικὸ στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου.
Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου
στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου »
(«Ἄξιον ἐστί»)
