Πέμπτη 11 Αυγούστου 2011

Νεογέννητα άστρα στο κέντρο του γαλαξία


Στο κέντρο του γαλαξία μας βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που καταβροχθίζει οτιδήποτε υπερβεί τον ορίζοντα γεγονότων της. Μόλις όμως μερικά έτη φωτός από το κέντρο εντοπίστηκαν άστρα-βρέφη. Οι αστροφυσικοί αγνοούν τις διεργασίες που συνετέλεσαν στη δημιουργία τους.

Προ εκπλήξεως βρέθηκε ομάδα Γερμανών και Αμερικανών αστρονόμων όταν στις αρχές του 2009 επιχείρησε να εντοπίσει νεαρά άστρα. Πολύ κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας, σε απόσταση δηλαδή 7 και 10 ετών φωτός αντίστοιχα, ανίχνευσε δύο νεογέννητα άστρα. Λίγους μήνες μετά η ανακάλυψη αυτή επιβεβαιώθηκε από Γάλλους και Αμερικανούς ερευνητές που εντόπισαν με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Spitzer τη γένεση ενός νέου άστρου κοντά στο κέντρο του γαλαξία. Συνολικά ανακαλύφθηκαν τρία τέτοια άστρα-βρέφη.

Η ηλικία τους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ανέρχεται στο ένα εκατομμύριο, όταν ο Ήλιος έχει ήδη συμπληρώσει τα 4,6 δισεκατομμύρια έτη και θεωρείται πλέον «μεσήλικας». Η παρατήρηση του κέντρου του γαλαξία δεν είναι εφικτή με οπτικά τηλεσκόπια, καθώς τα πυκνά νέφη αερίων και σκόνης που το περιβάλλουν είναι αδιαφανή στην ορατή ακτινοβολία. Όμως, το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer μπορεί να καταγράψει την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπουν τα διάφορα ουράνια σώματα η οποία, όπως και τα ραδιοκύματα, δεν παρεμποδίζεται από τα αέρια νέφη και τη σκόνη.

Ωστόσο, για τους επιστήμονες παραμένει δυσεξήγητο το γεγονός της γέννησης των νέων άστρων στην κεντρική περιοχή του γαλαξία μας και μάλιστα τόσο κοντά στην κεντρική, υπερμεγέθη μαύρη τρύπα του και αυτό διότι, εάν τα μοριακά νέφη, δηλαδή αυτά τα αστρικά μαιευτήρια μέσα στα οποία γεννιούνται νέα άστρα, βρίσκονταν σε τόσο μικρές αποστάσεις από τη μαύρη τρύπα, οι τεράστιες παλιρροϊκές δυνάμεις της θα τα διέλυαν προτού προλάβουν να σχηματιστούν νέα. Οι δυνάμεις αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι, επειδή η βαρυτική έλξη της μαύρης τρύπας μειώνεται όσο απομακρυνόμαστε από αυτήν, το τμήμα του μοριακού νέφους που βρίσκεται πλησιέστερα έλκεται με περισσότερη δύναμη από αυτό που βρίσκεται μακρύτερα.

Η ανίχνευση όμως αυτών των τριών νέων άστρων αποδεικνύει ότι πράγματι είναι δυνατό να σχηματιστούν άστρα κοντά σε υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Πώς ακριβώς δεν είναι ακόμη απολύτως κατανοητό. Η ανακάλυψη όμως αυτή υποδεικνύει ότι ίσως τα μοριακά νέφη γύρω από το γαλαξιακό κέντρο είναι πυκνότερα απ’ όσο νομίζαμε προηγουμένως. Γιατί σε αυτή την περίπτωση η μεγαλύτερη πυκνότητα θα βοηθούσε τα μοριακά νέφη να υπερνικήσουν τις παλιρροϊκές δυνάμεις της μαύρης τρύπας, επιτρέποντάς τους όχι μόνο να επιβιώσουν σε αυτό το ακραίο περιβάλλον αλλά και να καταρρεύσουν σχηματίζοντας νέα άστρα.


επιλεγμένες φωτογραφίες του άρθρου από την έντυπη έκδοση



Πηγή