Προληπτικοί ή μη, οι περισσότεροι απο εμάς δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο καλό... ποδαρικό την πρώτη μέρα του νέου έτους! Ο πρώτος άνθρωπος που θα μπει στο σπίτι ή στο γραφείο μας μετά την αλλαγή του χρόνου, θεωρείται πως μεταδίδει την καλοτυχία ή την κακοτυχία του για μία ολόκληρη χρονιά! Αρχικά το έθιμο του ποδαρικού ήταν διαφορετικό από εκείνο του σπασίματος του ροδιού. Το μεν πρώτο, γινόταν με το πάτημα ενός σίδερου από εκείνον που έκανε το ποδαρικό, ενώ το δεύτερο ήθελε ολόκληρη την οικογένεια να παρακολουθεί τη λειτουργία του Αγίου Βασιλείου στην εκκλησία και ο άντρας του σπιτιού να έχει μαζί του το ρόδι για να το "λειτουργήσει" πριν το σπάσει στην είσοδο του σπιτιού!
Με τα χρόνια, οι δύο αυτές παραδόσεις ενώθηκαν, προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες ζωής και οδήγησαν σε ένα πιο... σύγχρονο ποδαρικό! Αυτό μπορεί να γίνει από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη του σπιτιού, τον πρωτότοκο γιο ή ένα μέλος της οικογένειάς αλλά και από κάποιον φιλο ή συγγενή που θεωρείται "καλότυχος" και "γουρλής". Το pyles.tv, σας παρουσιάζει παρακάτω τον... πεντάλογο του καλού ποδαρικού, σύμφωνα με τις προσταγές της παράδοσης.
Ο πεντάλογος του καλού ποδαρικού!
1ον, αυτός που κάνει το ποδαρικό, πρέπει οπωσδήποτε να χτυπήσει το κουδούνι ή την πόρτα και όχι να ανοίξει με δικά του κλειδιά
2ον, κρατάει το ρόδι με το δεξί του χέρι. Αν τα άτομα που κάνουν το ποδαρικό είναι περισσότερα από ένα, τότε θα πρέπει να έχουν ένα μόνο ρόδι, το οποίο θα αγγίζουν όλοι μαζί με το δεξί τους χέρι.
3ον, μπαίνει μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι. Σε κάποιες περιοχές, τον βάζουν να πατήσει με αυτό ένα σίδερο για να είναι όλοι "σιδερένιοι" και υγιείς μέσα στο σπίτι. Στη συνέχεια πετάει με δύναμη το ρόδι στο πάτωμα για να σπάσει και να πεταχτούν οι κόκκινες ρώγες του στο εσωτερικό του σπιτιού (γεγονός που δημιουργεί ένα πρόβλημα στις νοικοκυρές, αλλά η παράδοση είναι παράδοση!)
4ον, την ώρα που σπάζει το ρόδι λέει δυνατά την ευχή : "όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόση υγεία, ευτυχία και χαρά να έχει το σπίτι μας και τόσα χρήματα η τσέπη μας όλη τη χρονιά!".
5ον, σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, κοιτούν τις ρώγες που έχουν βγει από το σπασμένο ρόδι και τις ερμηνεύουν αναλόγως. Όσο πιο γερές και κόκκινες είναι, τόσο πιο ευλογημένος θα είναι ο νέος χρόνος για το σπιτικό.
Αμέσως μετά, οι σπιτονοικοκύρηδες προσφέρουν στον άνθρωπο που έκανε το ποδαρικό ένα κέρασμα - παλιά συνήθιζαν να δίνουν γλυκό του κουταλιού- ενώ αν είναι παιδί, τον ανταμείβουν με ένα χρηματικό ποσό- όπως κάνουμε στα κάλαντα.
Είτε πιστεύετε, είτε όχι, στις παραδόσεις, σας ευχόμαστε ολόψυχα να έχετε μία καλή χρονιά!
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Το έθιμο του ποδαρικού είναι ένα έθιμο που δεν ξεκίνησε μέσα από τα χριστιανικά περιβάλλοντα αλλά έχει συμβολική σημασία.
Οι νοικοκυραίοι πιστεύουν ότι αν ένας τυχερός και γουρλής άνθρωπος μπει στο σπίτι τους μόλις αλλάξει ο χρόνος και ευχηθεί όλα τα αγαθά, τότε θα πάει καλά όλη η χρονιά, η οικογένεια θα έχει υγεία, ευτυχία, αγάπη και όλες τις οικονομικές ανέσεις.
Πολλές φορές, από την παραμονή κιόλας, λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο να έρθει αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου να τους κάνει ποδαρικό. Συνήθως προτιμούν ένα μικρό παιδί (αγόρι, αν το σπίτι έχει πολλά κορίτσια, αλλιώς κορίτσι), επειδή τα παιδιά είναι αθώα και αγνά και στην καρδιά τους δεν υπάρχει η ζήλια κι η κακία.
Μόλις μπει στο σπίτι με το δεξί πόδι, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά και καλότυχα, τον βάζουν να πατήσει ένα σίδερο για να είναι όλοι σιδερένιοι και γεροί μέσα στο σπίτι στη διάρκεια του νέου χρόνου.
Η νοικοκυρά φιλεύει τον άνθρωπο που κάνει ποδαρικό για το καλό του χρόνου. Συνήθως του δίνει μήλα ή καρύδια και μια κουταλιά γλυκό κυδώνι ή ότι άλλο γλυκό έχει φτιάξει για τις γιορτές. Αν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς έχει λιακάδα, πιστεύουν πως ο καιρός θα είναι ο ίδιος σαράντα μέρες.
Λένε: "Τ' άλιασε η αρκούδα τα αρκουδάκια της, δε θα 'χουμε χειμώνα βαρύ".
Αν όμως ο καιρός είναι άσχημος την Πρωτοχρονιά θα συμβεί το αντίθετο, δηλαδή σαράντα μέρες θα έχουμε βαρυχειμωνιά.
Το έθιμο αυτό είναι πολύ παλιό. Υπήρχε στους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους αλλά και τους Ιουδαίους. Οι βυζαντινοί ονόμαζαν τους τυχερούς ανθρώπους «καλόποδες» και τους έβαζαν στο σπιτικό τους την Πρωτοχρονιά.
Στις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας το ποδαρικό συνδέθηκε με την καλή σοδειά και την ευκαρπία της γης. Σε μερικά χωριά (Ρούμελη) ο καλοπόδαρος σκόρπιζε και ρύζι για να ριζώσει το καλό. Η συνήθεια αυτή συναντάται και σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα στην Αγγλία.
Οι πατέρες στο Βυζάντιο κατέκριναν το έθιμο αυτό, και ιδιαίτερα ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου.
Το ποδαρικό σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας μας το ποδαρικό το κάνει ο ίδιος ο νοικοκύρης ή ο πρωτότοκος γιός ή ένα τυχερό παιδί.
Κρήτη: Το πρωί της Πρωτοχρονιάς κάθε μέλος της οικογένειας βγαίνει έξω, παίρνει μια πέτρα και τη βάζει μέσα στο σπίτι και αφού κάτσει πάνω σ' αυτή λέει μια ευχή κάνοντας το σταυρό του και λέγοντας:
«Κλου-κλου στα ορνίθια μας, καλοχρονιά στο σπίτι μας,
αρνιά και ρίφια θηλυκά και κοπέλια αρσενικά.»
Μετά οι γονείς κάνουν τη καλή χέρα στα παιδιά. Το ίδιο κάνει και κάθε επισκέπτης, επαναλαμβάνοντας το παραπάνω δίστιχο ή λέγοντας «Σιδερένιο και στέρεο το σπίτι σας» ή «Καλημέρα στην αφεντιά σας καλή Αγία Αρχιμηνιά. Όσο βάρος έχει τούτη εδώ η πέτρα, τόσο χρυσάφι να μπαίνει στο σπιτικό σας.»
Αμοργό: Το ποδαρικό το κάνει ένας του σπιτιού, καθώς γυρίζει από την εκκλησία
με ένα εικονισματάκι στο χέρι . Μπαίνει δύο βήματα στο σπίτι λέγοντας: «Μέσα καλό.» Γυρίζει πάλι δύο, τρία βήματα πίσω και ξαναλέει «Κι όξω το κακό.»
Τούτο το κάνει τρείς φορές. Ρίχνει έπειτα ένα ρόδι να σπάσει μέσα στο σπίτι. Κατόπιν βάζουν όλοι το δάχτυλο μέσα στο μέλι για να είναι γλυκιά η ζωή τους όλο το χρόνο, και αμέσως μετά βάζουνε και τρώνε καλούδια για χάρη του Άγιου Βασίλη.
Καστοριά: Στη περιοχή της Καστοριάς φωνάζουν ένα παιδί που έχει καλό ποδαρικό και το βάζουνε με την «τζουμάγια» (ξύλο με κόμπο κάτω) και ανακατώνει την φωτιά και λέει «Αρσενικά παιδιά, θηλυκά αρνιά.»
Κάρπαθο: Στην Κάρπαθο, του Αγίου Βασιλείου βάζουν άσπρο σκύλο πρωί-πρωί μες το σπίτι για το καλό και του δίνουνε να φάει μπακλαβά . Τούτο το κάνουν για να σκυλιάσει το σπίτι και να θεριέψουν οι άνθρωποί του.
Λήμνο: Στη Λήμνο, βάζουν στο τραπέζι ρόδι, για να' ναι όπως το ρόδι γεμάτο. Βάζουν γλυκίσματα και μέλι απαραιτήτως καθώς και τηγανόπιτες. Έτσι όπως είναι το τραπέζι στολισμένο το αφήνουν όλη μέρα.
Κορώνη: Στην Κορώνη, του Αγίου Βασιλείου δεν σφάζουν κότα, γιατί η κότα , καθώς σκάβει το χώμα διώχνει τα καλά του σπιτιού κατά πίσω. Σφάζουν γουρούνι που τα σπρώχνει μπρος του, ή κατσίκι που τρώει όλα όσα του ρίχνουν.
http://www.pyles.tv/News/thriskies-profities/kalo_podariko.aspx
http://xmas.pathfinder.gr/tradition/symbols/good-luck.html
