Μετά την νικηφόρα κατάληψη της Σμύρνης απο τον Ελληνικό στρατό το γενικό επιτελείο με παρότρυνση του βασιλιά Κωνσταντίνου αποφάσισε την προέλαση του ελληνικού στρατού.Αγνοώντας τις συμμαχικές συμβουλές που ήταν να οχυρωθεί ο ελληνικός στρατός στην Σμύρνη και έχοντας την βοήθεια του στόλου να προβεί σε αγώνα φθοράς ώστε να αναγκάσει τους Τούρκους να διαπραγματευτούν.
Ετσι στις 27 Ιουνίου 1921 άρχισε η προέλαση των ελληνικών δυνάμεων τα οποία κατέλαβαν την Κιουτάχεια και το Δορύλαιο και περνώντας απο την Αλμυρά Έρημο έφθασαν στον Σαγγάριο όπου και έφτιαξαν αμυντικά οχυρώματα.
Το πρωί της 8ης Ιουλίου οι ελληνικές δυνάμεις κατάκοπες απο τις συνεχείς μάχες χωρίς τα απαιτούμενα πολεμοφόδια καθώς το δημόσιο ταμείο ήταν άδειο αλλά και λόγω της τεράστιας απόστασης των γραμμών ανεφοδιασμού αναγκάστηκε να παρατάξει σε ένα μέτωπο 80 χλμ. 14 μεραρχίες πεζικού και δυο ιππικού.
Οι Τούρκοι απο την πλευρά τους σκοπεύοντας στην διάσπαση του ελληνικού κέντρου παρέταξαν μονο σε εκείνο το σημείο 8 μεραρχίες πεζικού και μεγάλο αριθμό πυροβολικού.
Η μάχη δεν άργησε να ξεσπάσει με του Τούρκους να επιτίθενται με μανία κατα κύματα αδιαφορώντας για τις απώλειες.Το ελληνικό κέντρο προσπαθούσε να κρατήσει με νύχια και δόντια την θέση του αναγκάζοντας ακόμα και τους βοηθητικούς,τους μηχανικούς αλλά και τους μεταγωγούς να μεταφερθούν στην πρώτη γραμμή.
Στις χαράδρες γυρω απο τον Σαγγάριο γινόντουσαν πλεον μάχες σώμα με σώμα καθώς οι Τούρκοι προσπαθούν να κερδίσουν έδαφος και οι Έλληνες φωνάζοντας "αέρα" προσπαθούν με τις λόγχες να απωθήσουν τον εχθρό.
Στα αριστερά της παράταξης στο Εσκι-Σεχήρ οι Τούρκοι αρχίζουν να υποχωρούν.Απο εκείνη την στιγμή μια ταξιαρχία ιππικού που βρισκόταν ανατολικά της πόλης επιτίθεται κατα μέτωπο και σταδιακά ολόκληρη η τουρκική παράταξη τρέπεται σε άτακτη φυγή.
Μια ανηλεής καταδίωξη θα αρχίσει που κράτησε πάνω απο τρείς ώρες και μετέτρεψε το πεδίο της μάχης σε εφιαλτική εικόνα καθώς τα άλογα πηδούσαν πάνω απο τα πτώματα.
Ο εχθρός καταδιωκόμενος συνεχίζει να υποχωρεί όλη την νύχτα.
Αυτή ήταν και η τελευταία αναλαμπή νίκης των ελληνικών όπλων στην Μικρά Ασία που οφείλεται μόνον στην ανδρεία και την αυτοθυσία του απλού Ελληνα στρατιώτη.
Παρ όλη την μεγαλειώδη νίκη ο ελληνικός στρατός αδυνατούσε να προχωρήσει λόγο κούρασης,ελλείψεων,ασθενειών αλλα και της εγκληματικής ενέργειας αντικατάστασης αξιωματικών που είχαν χύσει το αίμα τους και είχαν την απεριόριστη εμπιστοσύνη και θαυμασμό των στρατιωτών επειδή ηταν βενιζελικοί.Ετσι ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε σε παθητική άμυνα.
Μεγάλο επίσης σφάλμα ήταν η απόφαση του στρατηγού Χατζηανέστη και του πρωθυπουργού Γούναρη να αποδυναμώσουν το μέτωπο και να μεταφέρουν 8.000 άνδρες με σκοπό την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης.Κανεις δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ακόμα και σήμερα αν η πράξη αυτή ήταν στα πλαίσια της προδοσίας για την οποία και εκτελέστηκαν ή ανόητος ενθουσιασμός αφού γνώριζαν ή τουλάχιστον όφειλαν να γνωρίζουν και την κατάσταση στο μέτωπο αλλά και τις εχθρικές διαθέσεις των "συμμάχων" μας.
Αποτέλεσμα ήταν και να αποδυναμωθεί το μέτωπο στην Μικρά Ασία αλλά και η δύναμη που στάλθηκε αφού έφτασε εξω απο την Πόλη και πήρε θέσεις μάχης άκουσε τον Αγγλο στρατηγό Χάριγκτον να απειλεί ότι σε περίπτωση ελληνικής επίθεσης θα χρησιμοποιούσε βία.
Δεν έφτανε όμως μονο αυτό αλλά το ίδιο διεμήνυσαν και τα γαλλικά πλοία που βρίσκονταν στον Κεράτιο και έτσι η ενέργεια απέβη άκαρπη.
Στο μεταξύ στο Αφιόν-Καραχισάρ ο ελληνικός στρατός αποδυναμωμένος και εξασθενημένος δέχθηκε γενική αντεπίθεση στις 13 Αυγούστου 1922.Η ελληνική γραμμή διασπάστηκε στο Τουμλού-Μπουνάρ επιτρέποντας στους Τούρκους να μεταφέρουν στις ελληνικές γραμμές πλήθος στρατού και εφοδίων που λάμβαναν άφθονα απο τους "συμμάχους" μας και κυρίως τους Ιταλούς.
Αυτό ήταν και το τέλος με την ελληνική παράταξη να καταρρέει υπο μορφή ντόμινο.Οι ελληνικές δυνάμεις έκαναν ορισμένες ασχήμιες σε αυτή την περίπτωση αφου υποχωρώντας πυρπόλησαν σοδειές και μερικά χωριά.
Μεγάλα τμήματα του ελληνικού στρατού αιχμαλωτίσθηκαν ανάμεσα σε αυτούς και ο στρατηγός Νικόλαος Τρικούπης που είχε πρόσφατα αντικαστήσει τον Χατζηανέστη σε μια κίνηση ωστε να βρεί άλλοθι το παλάτι.
Οσοι διασώθηκαν πλημμύρισαν μαζί με τον άμαχο πληθυσμό την Σμύρνη και αλλόφρονες προσπαθούσαν να περάσουν στα νησιά για να σωθούν.Οι Τούρκοι μπήκαν στην Σμύρνη στις 8 Σεπτεμβρίου 1922 και ακολούθησαν τρομερές σφαγές και λεηλασίες.
Ανάμεσα στα θύματα και ο μητροπολίτης Χρυσόστομος ο οποίος αφου προσκάλεστηκε στο διοικητήριο απο τον Τούρκο νομάρχη με το πρόσχημα εξεύρεσης λύσης παραδόθηκε στον όχλο που αφού τον περιέφερε στους δρόμους της Σμύρνης μαζί με τους δημογέροντες τον ακρωτηρίασε.Οι νεκροί απο τις σφαγές είναι ανυπολόγιστες.
Η ειρωνεία είναι πως οι ξένες δυνάμεις που ήταν παρούσες αν ήθελαν θα μπορούσαν να ελέγξουν τον όχλο και να σώσουν τον άμαχο πληθυσμό αλλά παρακολουθούσαν αμέτοχες.
Ακόμα και στην προκυμαία που είχε στοιβαχτεί ο κόσμος για να σωθεί δεν γινόταν δεκτός πάνω στα ξένα πλοία.Τα αμερικανικά πλοία μόνο με μια βολή στον αέρα θα μπορούσαν να σταματήσουν την σφαγή αλλά δεν έκαναν τίποτα.Στα γαλλικά πλοία υπήρχαν ακόμα και μαρτυρίες ότι έκοβαν τα χέρια ανθρώπων που πεσμένοι στην θάλασσα προσπαθούσαν να πιαστούν απο αυτά.
Ο Γάλλος συγγραφέας Ντιτρώ αναφέρει "Χιλιάδες δυστυχισμένες υπάρξεις συγκεντρωμένες κατα μήκος της προκυμαίας ρίχτηκαν στην θάλασσα.Σε αρκετό μήκος εκατοντάδες πτώματα είχαν γεμίσει την θάλασσα ώστε να μπορεί κάποιος να βαδίσει πάνω σε αυτούς.Και αυτούς που επέπλεαν στην θάλασσα τους αποτελείωναν οι Τούρκοι με μαχαίρια και ξύλα....."
Πηγή
http://protesilaos.blogspot.com/
