Σε σύγχρονη επιδημία αναδεικνύεται τα
τελευταία χρόνια το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ), με την
οικονομική κρίση να έχει ενισχύσει σημαντικά τον ρυθμό αύξησης των
κρουσμάτων.
Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα έξι στους
δέκα ασθενείς που φτάνουν στο γαστρεντερολογικό ιατρείο περιγράφουν τα
συμπτώματα του συνδρόμου: μετεωρισμό, δυσκοιλιότητα ή διάρροια και
έντονους πόνους στην κοιλιακή χώρα.
«Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα για το
οποίο οι ασθενείς πηγαίνουν στον γαστρεντερολόγο είναι ο έντονος
μετεωρισμός, το λεγόμενο φούσκωμα. Μπορεί επίσης να υπάρχει πόνος, που
κυμαίνεται από απλή ενόχληση μέχρι πολύ έντονο πόνο (κολικός εντέρου)
και, τέλος, διαταραχές στις κενώσεις. Κάποιοι ασθενείς έχουν
δυσκοιλιότητα, άλλοι διάρροια και ορισμένοι εναλλαγές μεταξύ των δύο
καταστάσεων», εξηγεί η γαστρεντερολόγος κυρία Άννα Γαριπίδου.
Αιτία
όλων αυτών των συμπτωμάτων (και κύρια αιτία του ΣΕΕ) είναι συνήθως το
άγχος. Όχι τυχαία, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου «χτυπά την πόρτα» σε
άτομα που ανήκουν σε συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας. Είστε
ευσυνείδητος και τυπικός; Βάζετε πάνω από όλα το καθήκον; Θέλετε να
κάνετε τα πάντα τέλεια και να τα έχετε με όλους καλά; Αγχώνεστε και
στενοχωριέστε με το παραμικρό; Τότε είστε υποψήφιος να εμφανίσετε το
σύνδρομο, αν δεν πάσχετε ήδη από αυτό.
«Όταν ένα άτομο που ανήκει σε αυτόν τον
τύπο προσωπικότητας βιώσει έντονο στρες, το έντερό του, το οποίο έτσι κι
αλλιώς νευρώνεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και δεν υπόκειται
στον έλεγχο του νου, κάνει σπασμούς. Με τους σπασμούς αυτούς,
εγκλωβίζεται αέρας στο έντερο που κάνει το άτομο να νιώθει έντονο
μετεωρισμό, με ή χωρίς πόνο», εξηγεί η κυρία Γαριπίδου.
Επιπτώσεις
Ανεξάρτητα από το είδος των συμπτωμάτων
που επικρατούν, το σύνδρομο φαίνεται πως επηρεάζει και υποβαθμίζει
σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. «Αυτήν τη στιγμή, στον δυτικό
κόσμο, το ΣΕΕ αποτελεί την πρώτη αιτία απώλειας εργατοωρών. Τα άτομα που
πάσχουν από το σύνδρομο νιώθουν εξαντλημένα ή ανίκανα να εργαστούν, ενώ
συχνά ο πόνος ή η διάρροια τούς δημιουργεί τέτοιο στρες, που τα κρατά
μέσα στο σπίτι», τονίζει η ειδικός. Τα άτομα που έχουν σαν κύριο
σύμπτωμα τη δυσκοιλιότητα, αισθάνονται φοβερή δυσφορία και
ευερεθιστότητα, ενώ όσοι εμφανίζουν διάρροιες, διστάζουν να βγουν από το
σπίτι από φόβο μήπως δεν βρουν τουαλέτα, τη στιγμή της ανάγκης.
Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία της
43χρονης Κατερίνας, που ζει με το σύνδρομο από τα 30 της: «Μερικές φορές
ο πόνος στην κοιλιά μου είναι τόσο έντονος, που αν περπατάω, πρέπει να
σταματήσω και να καθίσω κάπου μέχρι να μου περάσει. Κι όμως, συχνά
αναγκάζομαι παρά τους πόνους να πάω στη δουλειά μου- δεν μπορώ να λείπω
συνέχεια… Εκείνες τις μέρες, πιέζομαι πολύ για να ανταποκριθώ. Το
αποτέλεσμα βέβαια, είναι τα σαββατοκύριακα να μην μπορώ να σηκωθώ από το
κρεβάτι. Αισθάνομαι εξουθενωμένη… Και σαν να μην έφτανε αυτό, κάθε φορά
που είναι να βγω από το σπίτι ξυπνάει μέσα μου αυτή η ανησυχία, η
αγωνία ότι μπορεί να χρειαστώ τουαλέτα, που με κάνει πολλές φορές να
διστάζω να βγω από το σπίτι. Όσο για τον μετεωρισμό; Όταν κάνει την
εμφάνισή του, η κοιλιά μου πρήζεται τόσο πολύ, που μοιάζω με έγκυο!».
«Όλα αυτά μπορεί σε κάποιον που δεν
υποφέρει από το σύνδρομο να ακούγονται τραβηγμένα, όμως είναι ανησυχίες
και πραγματικά προβλήματα που απασχολούν πολύ συχνά τους ασθενείς μας»,
ομολογεί η κυρία Γαριπίδου.
Τα καλά νέα για τους πάσχοντες, είναι
ότι ακόμη κι αν δεν λάβουν θεραπεία, το σύνδρομο δεν μπορεί να οδηγήσει
σε χειρότερες καταστάσεις, όπως κάποιον καρκίνο ή κάποια φλεγμονή.
Άλλωστε, η θεραπεία δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβάται κανείς. Η πρώτη
γραμμή άμυνας στο σύνδρομο, περιλαμβάνει φυσικές και ήπιες παρεμβάσεις,
που μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση και να βελτιώσουν σημαντικά την
ποιότητα ζωής των ασθενών.
Διάγνωση
Δεδομένης της έντονης συσχέτισης της
εμφάνισης -και επιδείνωσης- του συνδρόμου με καταστάσεις στρες και
άγχους, «η διάγνωσή του προϋποθέτει πολύ καλή λήψη ιστορικού, στο οποίο,
εκτός από λεπτομερή καταγραφή των συμπτωμάτων, καταγράφεται και η
ψυχοσύνθεση του ατόμου», σημειώνει η κυρία Γαριπίδου.
Προκειμένου να τεθεί η διάγνωση, πρέπει
να αποκλειστεί η ύπαρξη άλλων, σοβαρότερων καταστάσεων από το παχύ
έντερο, με μια κολονοσκόπηση. «Οι διαταραχές στις κενώσεις, μπορούν να
είναι ένδειξη πολύποδας εκκολπωμάτων, ακόμη και καρκίνου. Αν βέβαια ο
ασθενής είναι νέο άτομο και παραπονείται μόνο για μετεωρισμό, η κλινική
εκτίμηση και το ιστορικό μπορούν να θέσουν τη διάγνωση, χωρίς τέτοιου
είδους εξετάσεις», διευκρινίζει η γιατρός.
Κάτι άλλο που θα πρέπει να αποκλειστεί,
πριν τεθεί η διάγνωση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου είναι η
πιθανότητα να πάσχει το άτομο από δυσανεξία στη λακτόζη. Στους πάσχοντες
από δυσανεξία στη λακτόζη, η κατανάλωση γάλακτος μπορεί να προκαλέσει
δυσκοιλιότητα, διάρροια ή μετεωρισμό, συμπτώματα δηλαδή παρόμοια με του
ΣΕΕ. Γι’ αυτό, και η μόνη τροφή που αποκλείεται στο ΣΕΕ είναι το γάλα.
Και μετά τη διάγνωση τι;
Τρεις είναι οι βασικοί τρόποι αντιμετώπισης του συνδρόμου:
Ο πρώτος και ο πιο βασικός, είναι η
αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς του ατόμου. Η διατροφή του πάσχοντα
πρέπει να εμπλουτιστεί σε κυτταρίνη και να καταναλώνει περισσότερα
φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, πολύ νερό, γιαούρτι, λαδερά και
όσπρια. Επίσης, συστήνεται η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών, όπως το
ψύλλιο και η λήψη προβιοτικών. «Αυτός είναι ο πρώτος και ο πιο φυσικός
τρόπος αντιμετώπισης των περιστατικών του ευερέθιστου εντέρου. Τα
προβιοτικά είναι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί, που ζουν φυσιολογικά μέσα
στο έντερο και είναι απαραίτητοι στη φυσιολογική του λειτουργία.
Προβιοτικά μπορεί να λάβει κανείς και μέσω της διατροφής, τρώγοντας
γιαούρτι ή κεφίρ. Όταν όμως η πρόσληψη μέσω της διατροφής δεν είναι
επαρκής ή όταν κάποιος έχει πολύ στρες, καπνίζει ή ασκείται πολύ,
χορηγούμε προβιοτικά σε κάψουλες. Με αυτά τα δύο μέτρα, τη διατροφή και
την πρόσληψη φυτικών ινών και προβιοτικών, οι πάσχοντες από ΣΕΕ μπορούν
να ρυθμίσουν πολύ ικανοποιητικά το σύνδρομο, αποφεύγοντας τα πολύ
έντονα συμπτώματα. Οι πάσχοντες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι, ένας
πιο φυσικός τρόπος ζωής, με μακροπρόθεσμη αλλαγή στη διατροφή τους και
με χρήση προβιοτικών, μπορεί να τους καταστήσει ασυμπτωματικούς και να
βελτιώσει την καθημερινότητά τους, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν σε
βαριά φάρμακα», τονίζει η γιατρός.
Στα άτομα που εμφανίζουν πιο έντονα
συμπτώματα, χορηγούνται σπασμολυτικά, που δρουν στις λείες μυϊκές ίνες
του παχέος εντέρου, λύουν τον σπασμό και ανακουφίζουν το άτομο από τον
μετεωρισμό και τον πόνο.
Το πρόβλημα με τα φάρμακα αυτά είναι ότι
αν η λήψη τους συνεχιστεί επί μακρόν, ο οργανισμός τα συνηθίζει και η
αποτελεσματικότητά τους μειώνεται. Τα σπασμολυτικά χορηγούνται σε οξείες
φάσεις του συνδρόμου, για σύντομα χρονικά διαστήματα.
Τρίτη ομάδα φαρμάκων είναι τα
αντικαταθλιπτικά. Στο σημείο αυτό γίνεται προφανής η συσχέτιση του
συνδρόμου με την ψυχοσύνθεση του ατόμου.
Στομάχι και έντερο «καθρέπτες» της ψυχής
Ο αντικατοπτρισμός του στρες και της
κακής ψυχολογικής κατάστασης στην υγεία του πεπτικού συστήματος,
αποτυπώνεται ευδιάκριτα και στις εκφράσεις της ελληνικής γλώσσας.
- «στριμμένο άντερο»: Ο δύστροπος άνθρωπος, ο εξαιρετικά σφιγμένος και νευρικός.
- «αυτός μου κάθισε στο στομάχι»: Εκεί, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν καταλήγουν μόνο οι τροφές αλλά και οι εμπειρίες.
- Σημαίνει, ότι κάποιος μας προκαλεί έντονη αντιπάθεια.
- «έχω μεγάλο στομάχι»: Δείχνω μεγάλη ανεκτικότητα.
- «δεν μπορώ να το χωνέψω»: Έκφραση που χρησιμοποιείται, όταν μας είναι δύσκολο να αποδεχθούμε κάτι.
- «ένιωσα ένα σφίξιμο/ έναν κόμπο στο στομάχι»: Προκαλείται συνήθως από φόβο ή όταν ακούμε μια κακή είδηση, είναι χαρακτηριστικές της αντίδρασης του σώματος σε αρνητικά γεγονότα.
Info
Γαριπίδου Άννα, ΓαστρεντερολόγοςΚαρόλου Ντηλ 6, Θεσσαλονίκη,
Της Νεκταρίας Καρακώστα
