Ανεξέλεγκτοι ψεκασμοί με επικίνδυνα εντομοκτόνα διέλυσαν τη μελισσοκομία της Αττικής
Περνά, περνά η μέλισσα; Στην Αττική το τελευταίο διάστημα δεν περνούν δυστυχώς ούτε η μέλισσα ούτε τα μελισσόπουλα. Και αυτό λόγω της «επέλασης» γεωργικών φαρμάκων που ψεκάζονται... αφειδώς και με λανθασμένο τρόπο μέσα σε αστικές περιοχές για την αντιμετώπιση ενός σκαθαριού που αποδεκατίζει τους φοίνικες, όπως καταγγέλλουν στο «Βήμα» μελισσοκόμοι αλλά και επιστήμονες. Ποια είναι η τελική εικόνα; Χιλιάδες μελίσσια της Αττικής μάς έχουν αποχαιρετήσει προ πολλού, αφού δηλητηριάζονται μετά τις επισκέψεις των μελισσών στα «άνθη του κακού» των φοινίκων, ενώ και οι φοίνικες συνεχίζουν να αργοπεθαίνουν. Σε όλο αυτό το «μεγάλο θανατικό» πανίδας και χλωρίδας έρχονται να προστεθούν και οι πρόσφατοι ψεκασμοί για την αντιμετώπιση του επικίνδυνου κουνουπιού-ξενιστή του ιού του Δυτικού Νείλου που τάραξε το καλοκαίρι που μας πέρασε τη χώρα μας και ιδιαίτερα τους κατοίκους της Ανατολικής Αττικής. Ψεκασμοί που, σύμφωνα με τους ειδήμονες, ίσως συνέβαλαν στον πρόσφατο εκτεταμένο αφανισμό των μελισσών. Μπορεί όλα αυτά να σας φαίνονται ψιλά γράμματα που αφορούν μόνο τους μελισσοκόμους, αν όμως σκεφτείτε ότι οι μέλισσες που χάνονται επικονιάζουν τα φυτά που είναι η πηγή για το 80% των τροφίμων που καταναλώνουμε, ίσως αντιληφθείτε πιο εύκολα ότι χωρίς τις ταπεινές μελισσούλες κινδυνεύουμε να μην έχουμε να φάμε!
Σε λίγο καιρό ίσως κερδίζει… βραβείο όποιος δει μέλισσα να πετάει στον αττικό ουρανό. Το «ΒΗΜΑScience» είχε ήδη καταγράψει με άρθρο της 17ης Απριλίου 2011 («Ποιος δολοφονεί τις μέλισσες;») το συνεχιζόμενο πρόβλημα του αφανισμού των μελισσών σε ολόκληρη την επικράτεια που συνδέεται με τη χρήση μιας κατηγορίας γεωργικών φαρμάκων τα οποία ονομάζονται νεονικοτινοειδή. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται να λαμβάνει το τελευταίο διάστημα ανυπολόγιστες διαστάσεις στην Αττική, όπου οι μέλισσες…φύγανε (για την ακρίβεια, όπως όλα δείχνουν, δεν ξεφύγανε από τα «χημικά δίχτυα» των ανθρώπων).
Το καμπανάκι ακούστηκε ηχηρό ήδη από τα τέλη του 2010 από τους μελισσοκόμους και συγκεκριμένα από τον Μελισσοκομικό Σύλλογο Ανατολικής Αττικής «Ο Κηφήνας». Οπως αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Σπύρος Χάσκος, σε έγγραφο που εστάλη στις 7 Δεκεμβρίου του 2010 προς τη Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και βρίσκεται στη διάθεση του «Βήματος» υπογραμμίζεται το πρόβλημα του ψεκασμού των φοινικοειδών και της καταστροφής των μελισσιών. Οπως χαρακτηριστικά αναγράφεται, «όλα τα χρησιμοποιούμενα ως σήμερα χημικά σκευάσματα τίποτε δεν προσέφεραν στην αντιμετώπιση του προβλήματος της καταστροφής των φοινίκων, παρά μόνο στην επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος και στην ενίσχυση του κύκλου εργασιών των χημικών βιομηχανιών».
Νευροτοξικά και για τον άνθρωπο;
Στο έγγραφο επισημαίνεται μάλιστα ότι τα γεωργικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τους ψεκασμούς μπορεί να μην είναι βλαπτικά μόνο για τις μέλισσες αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο. «Τα εν λόγω χημικά σκευάσματα είναι ιδιαίτερα βλαπτικά, νευροτοξικά για την ανθρώπινη υγεία».
Οπως καταγγέλλει στο «Βήμα» ο κ. Χάσκος, στις εκκλήσεις αυτές της προηγούμενης χρονιάς προκειμένου να ληφθούν μέτρα για τη σωτηρία των μελισσών το υπουργείο αρκέστηκε να επαναλάβει τις οδηγίες χρήσης στα φοινικοειδή των κατ' εξαίρεση εγκεκριμένων γεωργικών φαρμάκων. Και αυτό «γνωρίζοντας ήδη ότι σχεδόν καμία από τις οδηγίες δεν ετηρείτο». Ετσι ο σύλλογος επανήλθε με νέα έγγραφα από τις αρχές του προηγούμενου μήνα (Σεπτέμβριος 2011), καθώς από τον περασμένο Ιούλιο, οπότε και οι φοίνικες άρχισαν να ανθοφορούν, οι θάνατοι μελισσών έγιναν ακόμη πιο μαζικοί.
Με έγγραφά του που εστάλησαν τον προηγούμενο μήνα προς τους αρμόδιους δήμους (βρίσκονται στη διάθεση του «Βήματος») το υπουργείο αναφέρεται σε αυτές τις καταγγελίες των μελισσοκόμων του «Κηφήνα», τονίζοντας μάλιστα ότι «η αρμόδια υπηρεσία διερευνά το θέμα για τυχόν παραβάσεις» και ζητεί να του παρασχεθούν άμεσα στοιχεία για την κατάσταση. «Ωστόσο η τεράστια ζημιά έχει ήδη γίνει λόγω παρατυπιών όλο αυτό το διάστημα» σημειώνει ο κ. Χάσκος.
Ποια είναι όμως αυτά τα κατ' εξαίρεση εγκεκριμένα γεωργικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την (αμφίβολη) σωτηρία των φοινίκων της Αττικής τα οποία συγχρόνως φαίνεται να οδηγούν τις μέλισσες στο να… μη σώζονται με τίποτε και ποιες οι παρατυπίες που αφορούν την εφαρμογή τους;
Παράνομοι ψεκασμοί
Οπως εξηγεί στο «Βήμα» ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής του Εργαστηρίου Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας κ. Πασχάλης Χαριζάνης, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έδωσε άδεια στις 23 Ιουνίου 2011 και με ισχύ 120 ημερών για χρήση εντομοκτόνων που περιέχουν τις νεονικοτινοειδείς ουσίες imidacloprid, clothianidin και thiamethoxam, καθώς και τη μακροκυκλική λακτόνη abamectin. «Η έγκριση φαρμάκων που έδωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει ισχύ ως τις 23 Οκτωβρίου 2011 και τα εντομοκτόνα πρέπει να εφαρμόζονται με συγκεκριμένη δόση στην καρδιά του δένδρου του φοίνικα χωρίς ψεκασμό, αφού προηγουμένως κοπούν οι ταξιανθίες ώστε να μη βρίσκουν οι μέλισσες γύρη και δηλητηριάζονται. Ολα τα εντομοκτόνα που πήραν έγκριση είναι μελισσοτοξικά» λέει ο καθηγητής και προσθέτει: «Στην πράξη όμως έγιναν πολλές παράνομες ενέργειες. Εγιναν και ψεκασμοί με ισχυρές δόσεις και με μη εγκεκριμένα εντομοκτόνα, χωρίς να κοπούν οι ταξιανθίες των φοινικόδεντρων. Καταστήματα γεωργικών φαρμάκων ανέφεραν ότι πούλησαν μεγάλες ποσότητες εντομοκτόνων σε ιδιώτες που ψέκαζαν τους φοίνικές τους χωρίς να τηρούν τα μέτρα προστασίας. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για τα μελίσσια όλης της περιοχής. Το Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών έκανε καταγγελία επώνυμη προς τη Διεύθυνση Γεωργίας Ανατολικής Αττικής και περιμένουμε τις ενέργειες από τις αρμόδιες υπηρεσίες».
Γιατί δεν κόβουν τα άνθη;
Ενα απλό μέτρο που πρέπει να τηρούν τα συνεργεία των δήμων που είναι υπεύθυνα για τη συντήρηση των φοινίκων (αλλά πιθανότατα αρκετές φορές άβολο όταν οι φοίνικες έχουν μεγάλο ύψος), το κόψιμο των ανθέων των φοινίκων, φαίνεται ότι μπορεί να σώσει τις μέλισσες. Ιδού γιατί είναι τόσο σημαντικό: όπως εξηγεί ο κ. Χαριζάνης, τα νεονικοτινοειδή γεωργικά φάρμακα είναι διασυστηματικά, αυτό σημαίνει ότι κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη των φυτών, όπως και στα άνθη τους. Ετσι, αν οι ταξιανθίες του φοίνικα δεν κοπούν όπως ορίζουν οι οδηγίες (και όπως δυστυχώς όλα δείχνουν ότι συμβαίνει συστηματικά) πριν από την εφαρμογή των εντομοκτόνων οι μέλισσες που αναζητούν γύρη δηλητηριάζονται. «Και όχι μόνο αυτό: μεταφέρουν τη δηλητηριασμένη γύρη στην κυψέλη, με αποτέλεσμα να αφανίζεται ολόκληρο το μελίσσι» υπογραμμίζει ο καθηγητής και προσθέτει ότι την καταστροφή που προκαλούν αυτά τα γεωργικά φάρμακα αποδεικνύει και το γεγονός ότι από τον χάρτη της Αττικής εξαφανίζονται και οι άγριες μέλισσες. «Αυτό μαρτυρεί ότι υπάρχει αρνητική επίδραση και στην άγρια πανίδα».
Μελίσσια - νεκροταφεία
Ενόσω όμως τα μελίσσια πεθαίνουν και οι αρμόδιες υπηρεσίες καλούνται (έστω και αργοπορημένα) να ενεργήσουν, τα μελισσοκομεία έχουν μετατραπεί σε… νεκροταφεία. Σύμφωνα με τον κ. Χαριζάνη, «από τις πρώτες εκτιμήσεις ο αριθμός των μελισσιών που καταστράφηκαν είναι αρκετές χιλιάδες και η καταμέτρηση συνεχίζεται κάθε μέρα. Οι ζημιές που παρατηρήθηκαν στην Ανατολική Αττική ξεκινούν από το Λαύριο και φθάνουν ως το Γραμματικό».
Τη μελισσοτοξικότητα αυτών των γεωργικών φαρμάκων μαρτυρούν διαφορετικά ερευνητικά στοιχεία, όπως προκύπτει από έγγραφο ειδικών της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) που εστάλη τον περασμένο Μάρτιο (9.3.2011) προς το Τμήμα Γεωργικών Φαρμάκων της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στο έγγραφο αυτό, που βρίσκεται στη διάθεση της εφημερίδας, σημειώνεται ότι τα σκευάσματα (abamectin, imidacloprid, thiamethoxam) που έχουν εγκριθεί κατ' εξαίρεση για διάθεση στην αγορά με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης του σκαθαριού στα φοινικοειδή έχουν συνδεθεί μέσω μελετών με τοξική επίδραση για τις μέλισσες.
Οπως συγκεκριμένα σημειώνει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας του ΑΠΘ, καθηγητής Ανδρέας Θρασυβούλου στο έγγραφο, το abamectin έχει χαρακτηριστεί από το υπουργείο Γεωργίας, Τροφίμων και Αλιείας της Αγγλίας ως υψηλής τοξικότητας. Οσον αφορά το imidacloprid στο έγγραφο τονίζεται ότι αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν την τοξική δράση της συγκεκριμένης ουσίας στις μέλισσες, η οποία οφείλεται είτε στην ίδια την ουσία, η οποία είναι αρκετά σταθερή στο έδαφος, είτε στους μεταβολίτες της. Συμπληρώνεται ότι «τόσο η ίδια η δραστική ουσία όσο και τα παράγωγά της μπορούν να επηρεάσουν τις μέλισσες και σε μικρές δόσεις λόγω του ότι προκαλούν όχι μόνο άμεσα τοξικά αποτελέσματα αλλά και χρόνια τοξίκωση». Και το thiamethoxam διαπιστώθηκε από πειράματα ότι επιδρά στο νευρικό σύστημα της Apis mellifera (μέλισσα που παράγει μέλι) επηρεάζοντας τη συμπεριφορά της. Στο έγγραφο του ΑΠΘ επισημαίνεται ότι «από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι τα σκευάσματα αυτά δύναται να προκαλέσουν προβλήματα όταν οι ψεκασμοί πραγματοποιούνται εντός της ακτίνας πτήσης των μελισσών».
Στις δύο αυτές φωτογραφίες φαίνονται καθαρά οι παρατυπίες που γίνονται σε ό,τι αφορά την εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων στους φοίνικες. Ο Δήμος Μαραθώνος προειδοποιεί ότι θα γίνει ψεκασμός των φοινίκων στη Νέα Μάκρη (και όχι έγχυση των φαρμάκων στον κορμό, όπως κανονικά θα έπρεπε) τις εντελώς ακατάλληλες ώρες 8 π.μ. - 11.30 π.μ. Και αυτό ενώ οι ίδιες οι οδηγίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναφέρουν ρητώς ότι η εφαρμογή των φαρμάκων δεν πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει μεγάλη κινητικότητα των μελισσών (σημειώνεται ότι οι μέλισσες ξεκινούν τις πτήσεις τους με το πρώτο χάραμα και σταματούν τουλάχιστον μία ώρα μετά τη δύση). Οι παρατυπίες όμως δεν σταματούν εδώ: ο φοίνικας που αναμένεται να ψεκαστεί... υπό το άπλετο φως του ηλίου είναι γεμάτος καρπούς, γεγονός που σημαίνει ότι δεν κόπηκαν ποτέ οι ταξιανθίες του, όπως επιβαλλόταν. (Φωτογραφία: Μελισσοκομικός Σύλλογος Ανατολικής Αττικής «Ο Κηφήνας», Σπύρος Χάσκος).
Διπλή χημική επίθεση
Και σαν να μην έφθανε το «χημικό» μέτωπο των ψεκασμών στα φοινικοειδή, πιθανότατα εφέτος η «επίθεση» στις μέλισσες να είναι διττή, αναφέρει στο «Βήμα» η ερευνήτρια του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Ερευνας (ΕΘΙΑΓΕ) και πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας κυρία Σοφία Γούναρη: «Εκτός από το θέμα των ψεκασμών για την αντιμετώπιση του κόκκινου σκαθαριού των φοινικοειδών υπάρχει και εκείνο που αφορά τους εφετινούς ψεκασμούς για τα κουνούπια-ξενιστές του ιού του Δυτικού Νείλου». Η κυρία Γούναρη επισημαίνει ότι «υπάρχουν φόβοι ότι και αυτοί οι ψεκασμοί δεν έγιναν με τον σωστό τρόπο, ενώ παράλληλα δεν γνωρίζουμε καν τι φάρμακα χρησιμοποιήθηκαν, αφού δεν υπήρξε καμία ενημέρωση από το υπουργείο Υγείας που ήταν υπεύθυνο για το θέμα».
Η ειδικός σημειώνει ότι, αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης που να δίνουν μια σαφή εικόνα για τις απώλειες μελισσιών, εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής έχουν χαθεί τουλάχιστον 5.000 μελίσσια στην Αττική. «Και δεν είναι μόνο οι απώλειες. Ακόμη και τα μελίσσια που επέζησαν είναι άκρως αδύναμα».
Και βέβαια με αυτούς τους ψεκασμούς που, όπως όλα δείχνουν, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων γίνονται με λανθασμένες μεθόδους, πιθανότατα τίθεται ένα γενικότερο ζήτημα δημόσιας υγείας. «Οι ψεκασμοί είναι επιβαρυντικοί όχι μόνο για τις μέλισσες αλλά και για άλλα έντομα και φυτά-μη στόχους. Και βέβαια κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει την επίδραση στην υγεία των ανθρώπων».
Κινδυνεύουν και τα λαχανικά;
Το γεγονός ότι οι ψεκασμοί των φοινίκων μπορεί να… ψεκάσουν με προβλήματα υγείας τον άνθρωπο τονίζει από την πλευρά του και ο κ. Χαριζάνης. «Με τον ψεκασμό τα φάρμακα μπορούν να μεταφερθούν και σε άλλες καλλιέργειες, όπως σε λαχανικά που καταναλώνονται από τον πληθυσμό. Παράλληλα μπορούν να φθάσουν ακόμη και μέσα στις οικίες όταν οι ψεκασμοί γίνονται σε κατοικημένες περιοχές. Με δεδομένο ότι έχει φανεί από πλήθος στοιχείων πως τα γεωργικά αυτά φάρμακα είναι νευροτοξικά για πολλούς οργανισμούς, τίθεται ζήτημα και για πιθανές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου».
Ολα αυτά έχουν οδηγήσει τους εκπροσώπους του Μελισσοκομικού Συλλόγου Ανατολικής Αττικής να πάρουν τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Μέσα στον Οκτώβριο αναμένεται να καταθέσουν μηνυτήρια αναφορά ζητώντας εισαγγελική έρευνα τόσο για τις απώλειες των μελισσών όσο και για τους τρόπους ψεκασμού των φοινικοειδών και τη διακίνηση μη εγκεκριμένων γεωργικών φαρμάκων από ιδιώτες γεωτεχνικούς.
Σημειώνεται ότι στις 22 Οκτωβρίου ο Μελισσοκομικός Σύλλογος Ανατολικής Αττικής «Ο Κηφήνας» σε συνεργασία με την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας διοργανώνουν ημερίδα στη Νέα Μάκρη (ώρα 10 π.μ., στην αίθουσα του Δημοτικού Κινηματογράφου «Αλίκη» στο Πολιτιστικό και Αθλητικό Πάρκο Νέας Μάκρης, λεωφόρος Μαραθώνος 196) σχετικά με το ζήτημα του αφανισμού των μελισσιών στην Αττική, όπου θα τεθούν επί τάπητος όλα τα υπάρχοντα ανησυχητικά δεδομένα.
Δεδομένα που πρέπει να «κεντρίσουν» το ενδιαφέρον όχι μόνο των ειδικών και των αρμόδιων φορέων αλλά του καθενός από εμάς. Διότι οι μέλισσες αποτελούν πραγματικές «εργάτριες» που συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στην παγκόσμια (κλονισμένη) οικονομία. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι μέλισσες μαζί με τις πεταλούδες, τα σκαθάρια και τα πουλιά προσφέρουν ετησίως στην οικονομία εργασία που αποτιμάται σε 153 δισ. ευρώ - ποσό που αντιστοιχεί στο 9,5% της συνολικής αξίας της εργασίας για την παραγωγή ανθρώπινης τροφής. Είναι λοιπόν μάλλον καταστροφικό να χάνουμε αυτό το… εργατικό δυναμικό που με τους σκληρούς όρους της εποχής μας συμφέρει και με το παραπάνω: δουλεύει αμισθί για όλους μας ζητώντας μόνο να μην το δηλητηριάζουμε…
Ενα
από τα «νεκροταφεία» μελισσών της Αττικής. Σε αυτή τη φωτογραφία που
ελήφθη στις 16 Αυγούστου 2011 φαίνονται καθαρά χιλιάδες μέλισσες
πεθαμένες έξω από την κυψέλη τους. (Φωτογραφία: Εργαστήριο Σηροτροφίας
και Μελισσοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής
Πασχάλης Χαριζάνης)ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ «ΦΡΕΝΟ» ΣΤΑ ΝΕΟΝΙΚΟΤΙΝΟΕΙΔΗ;
Τα νεονικοτινοειδή γεωργικά φάρμακα αποτελούν μια κατηγορία διασυστηματικών εντομοκτόνων (κυκλοφορούν δηλαδή σε όλα τα μέρη του φυτού) τα οποία έχουν δράση παρόμοια με το φυσικό εντομοκτόνο νικοτίνη που δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι ουσίες της συγκεκριμένης κατηγορίας είναι οι acetamiprid, clothianidin, dinotefuran, fipronil, imidacloprid, nitenpyram, thiacloprid και thiamethoxam. Τα γεωργικά φάρμακα της κατηγορίας χρησιμοποιούνται ευρέως τις τελευταίες περίπου δύο δεκαετίες σε διαφορετικές χώρες - στην Ελλάδα από το 1997. Τα ολοένα αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την (αν)ασφάλειά τους για τις μέλισσες οδήγησαν την ΕΕ με Οδηγία που εξεδόθη στις 12.3.2010 (2010.21.ΕΕ) να ζητήσει από τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν νομοθετικά μέτρα για την προστασία των μελισσών από τα νεονικοτινοειδή γεωργικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται ως επικάλυμμα σπόρων. Παρ' ότι στην Οδηγία αναφερόταν ότι τα μέτρα έπρεπε να έχουν ληφθεί ως τις 31 Οκτωβρίου 2010, το ελληνικό υπουργείο δεν έλαβε κάποιο μέτρο ως εκείνη την ημερομηνία. Εφαρμόζοντας - έστω και αργοπορημένα - τη σχετική Οδηγία, η χώρα μας αρχίζει τώρα να λαμβάνει μέτρα για τα νεονικοτινοειδή τροποποιώντας τις εγκρίσεις κυκλοφορίας ορισμένων νεονικοτινοειδών φυτοπροστατευτικών φαρμάκων που εφαρμόζονται με ψεκασμό φυλλώματος, ενώ εκκρεμούν οι τροποποιήσεις που αφορούν τις εγκρίσεις φαρμάκων που επενδύουν τους σπόρους.
Εκπονείται εξάλλου ένα σχέδιο δράσης που θα αφορά ένα πρόγραμμα συνεχούς ελέγχου της θνησιμότητας των μελισσών στον αγρό από επικαλυπτικά σπόρων, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία για την επαναξιολόγηση των σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται ως επενδυτικά σπόρων. Τη δημιουργία του σχεδίου που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2012 έχει αναλάβει το Τμήμα Φυτοπροστασίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το οποίο συνεργάζεται με τους εμπλεκόμενους φορείς, όπως η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας, προκειμένου να σωθούν τα (εναπομείναντα) μελίσσια. Οπως αναφέρει στο «Βήμα» η ερευνήτρια του ΕΘΙΑΓΕ και πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας κυρία Σοφία Γούναρη, «στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε ως επιστημονική εταιρεία ότι οι μέλισσες πρέπει να αποτελέσουν δείκτες που θα μαρτυρούν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα γεωργικά φάρμακα. Παράλληλα, είναι σημαντικό να αλλάξει η νομοθεσία έγκρισης των γεωργικών φαρμάκων, αφού οι εταιρείες σήμερα, προκειμένου να υποβάλουν φάκελο για έγκριση, διεξάγουν τεστ που δεν επαρκούν. Τα τεστ αυτά αφορούν θανατηφόρες δόσεις των φαρμάκων και δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις μικρότερες, υποθανατηφόρες δόσεις που δεν σκοτώνουν τα μελίσσια αλλά προκαλούν πλήθος προβλημάτων, όπως προβλήματα μάθησης και μνήμης, υποθερμίας και κακής διατροφής των αναπτυσσόμενων μελισσών, αλλά και αποδυνάμωση του αμυντικού συστήματος των μελισσών».
ΤΙ ΑΠΑΝΤΑ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
«Το Βήμα» ήλθε σε επαφή με το αρμόδιο Τμήμα Γεωργικών Φαρμάκων της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προκειμένου να λάβει απαντήσεις σχετικά με τους ψεκασμούς των φοινίκων και τους θανάτους των μελισσών στην Αττική. Σύμφωνα με τους αρμοδίους, οι αποφάσεις για εφαρμογή κατ' εξαίρεση ορισμένων γεωργικών φαρμάκων στους φοίνικες ελήφθησαν ύστερα από εξέταση των υπαρχόντων δεδομένων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ανάλυση των επιστημονικών στοιχείων και σε συνεργασία με έγκριτα ελληνικά πανεπιστημιακά εργαστήρια. Στην απάντηση του υπουργείου επισημαίνεται ότι η χώρα μας, σύμφωνα με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε υποχρέωση να λάβει έκτακτα μέτρα για την πρόληψη του σκαθαριού Rynchophorus ferrugineus το οποίο θεωρείται ο σημαντικότερος εχθρός των φοινικοειδών και «έπληξε» την Ελλάδα για πρώτη φορά το 2005.
Οσον αφορά τις καταγγελίες για μη τήρηση των οδηγιών ψεκασμού των γεωργικών φαρμάκων στους φοίνικες, το υπουργείο απαντά ότι «δόθηκε άμεσα η εντολή στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής να διενεργήσει έλεγχο για το αν έγινε μη ορθή ή παράνομη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε φοινικοειδή. Η διαδικασία είναι σε εξέλιξη και, εφόσον διαπιστωθούν παραβάσεις, θα επιβληθούν οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία κυρώσεις».
Σε εξέλιξη φαίνεται ότι βρίσκεται και η διαδικασία ελέγχου σχετικά με την επίδραση που μπορεί να είχαν στις μέλισσες οι ψεκασμοί που έγιναν εφέτος στην Ανατολική Αττική για τα κουνούπια. Το υπουργείο αναφέρει μεν ότι «σε ανάλογες εφαρμογές που γίνονται στη Βόρεια Ελλάδα τόσο για τα κουνούπια όσο και στα φοινικοειδή τα τελευταία δύο χρόνια δεν μας έχει κοινοποιηθεί αρνητική επίδραση σε μελίσσια». Προσθέτει πάντως ότι για την περίπτωση της Αττικής αναμένονται αποτελέσματα εργαστηριακών αναλύσεων που θα δείξουν το αίτιο θανάτου των μελισσών. «Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου και συνεκτιμώντας τυχόν νέα διαθέσιμα στοιχία θα προχωρήσουμε στις δέουσες ενέργειες» σημειώνεται στην απάντηση της αρμόδιας Διεύθυνσης.
Σε εξέλιξη και πάλι βρίσκεται και ο έλεγχος των καταγγελιών για τυχόν παράνομη χρήση ή μη ορθή χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε φοινικοειδή, όπως ζήτησε το υπουργείο από την αρμόδια Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής.
Τέλος, οι υπεύθυνοι της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής υπογραμμίζουν ότι, σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχουν γίνει ως σήμερα, πρόβλημα παρουσιάζουν τα μελίσσια σε πολλές περιοχές της Ανατολικής Αττικής, επισημαίνοντας ωστόσο ότι η αρμόδια υπηρεσία έχει ενημερώσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης του οικοσυστήματος από τη χρήση των εντομοκτόνων στα φοινικοειδή.
Πάντως εμείς θα σημειώσουμε ότι, ενώ όλες αυτές οι διαδικασίες βρίσκονται τώρα… σε εξέλιξη, η… κατάληξη για χιλιάδες μελίσσια της Αττικής είναι ήδη η χειρότερη.
Πηγή
