Ας πάρουμε τα πράγματα αντίστροφα. Από το τέλος προς την αρχή. Ο Επαμεινώνδας Σταθόπουλος στη Νέα Υόρκη, στις αρχές του εικοστού αιώνα, γνωστός στους κύκλους οργανοποιών και μουσικών με το προσωνύμιο «Έπι», υπήρξε ο καινοτόμος οργανοποιός υπεύθυνος στη μετεξέλιξη ακουστικών οργάνων όπως η κιθάρα, το μαντολίνο, το μπουζούκι, το μπάντζο σε ηλεκτρικές κιθάρες, χωρίς ακουστικά ηχεία. Η φίρμα του Epiphone (το «Επι» και το phone από την ελληνική λέξη ήχος – φωνή) ιδρύθηκε το 1924. Το 1941 ο «Επι» Σταθόπουλος μαζί με τον βιρτουόζο κιθαρίστα Les Paul κατασκεύασαν την πρώτη κιθάρα φτιαγμένη σε μασίφ ξύλο.
Λέγεται πως εκείνη την περίοδο έκαναν δοκιμές τις Κυριακές. Όταν στο εργοστάσιο του Σταθόπουλου υπήρχε ησυχία. Μέχρι τότε οι κατασκευαστές οργάνων έβαζαν μαγνήτες σε ακουστικές και ημιακουστικές κιθάρες. Η ηλεκτρική κιθάρα, στο σώμα που γνωρίζουμε σήμερα και αποθεώθηκε από τους μουσικούς του μπλουζ, της τζαζ, της ροκ, είναι αποτέλεσμα πολύωρων δοκιμών ενός παθιασμένου με τον ήχο των εγχόρδων Έλληνα.
Ο «Επι» πέθανε χτυπημένος από λευχαιμία το 1943. Το 1957 η Epiphone, το καμάρι του, αγοράστηκε από τον τότε μεγαλύτερο ανταγωνιστή της Gibson στην τιμή των, μόλις, 20.000 δολαρίων. Ακόμα και έτσι. Δηλαδή την υποταγή της «θρυλικής» Epiphone στον αντίπαλό της οι κιθάρες που ο Σταθόπουλος εμπνεύστηκε, σχεδίασε, κατασκεύασε, θεωρούνται έως σήμερα ανίκητες στην ποιότητα του ήχου τους. Κοιτάξτε προσεκτικά φωτογραφίες συγκροτημάτων όπως των Μπίτλς, των Oasis, των U2, γνωστών και λιγότερων γνωστών μπλούζμεν. Θ’ ανακαλύψετε πως συχνά στα χέρια τους κρατούν κιθάρες σχεδιασμένες από εμπνεύσεις του Έλληνα εμιγκρέ. Οι αυθεντικές Epiphone – που έχουν ως λογότυπο το κεφαλαίο Ε – εκείνες που έβγαλε το εργοστάσιο του «Επι»- είναι ένας ζωντανός θρύλος.
Ο Πόλ ΜακΚέρτνει ποζάρει για διαφημιστικό της Epiphone
Η ιστορία της οικογένειας Σταθόπουλου είναι ένας φάρος ευγενικής προσφοράς στη μουσική. Οι ρίζες της αναζητούνται στη Λακωνία. Ο Αναστάσιος Σταθόπουλος γεννήθηκε στο 1863 στο χωριό Καστανιά του Δήμου Πελάνας. Και εγγράφηκε στο μητρώο της κοινότητας Μαγούλας Λακωνίας ένα χρόνο αργότερα. Το 1873 η οικογένεια του μετανάστευσε στη Σμύρνη. Λέγεται πως ο Αναστάσιος Σταθόπουλος, που είχε κατασκευάσει το πρώτο του μουσικό όργανο ήδη από ηλικίας 10 ετών, εκεί βρήκε την ιδανική ατμόσφαιρα, τους κατάλληλος ανθρώπους να εξελίξει το ενδιαφέρον του στην κατασκευή οργάνων. Η πρώτη εργασία του νεαρού Σταθόπουλου ήταν στο κατάστημα ενός Ιταλού με το όνομα Κορλέτι. Μαζί του εντρύφησε στην κατασκευή μαντολίνων. Πήρε τα εφόδια να προχωρήσει στη ζωή του. Να τολμήσει το άνοιγμα του δικού του χώρου κατασκευής οργάνων. Μετά το γάμο του με την Μαριάνθη Βάμβα, μια Χιώτισσα γεννημένη στη Σμύρνη, άνοιξε το πρώτο του εργαστήριο. Απ’ εκεί έβγαιναν μαντολίνα, λαούτα, βιολιά, κιθάρες και πιθανότατα μπάντζο δικής του κατασκευής. Η οικογένεια απέκτησε τέσσερα παιδιά τον Επαμεινώνδα (όνομα εμπνευσμένο από τον αρχαίο στρατηγό Επαμεινώνδα), τον Ορφέα, τον Αλέξανδρο και την Αλκμήνη. Η αρχαιοελληνική επιλογή στα ονόματα των παιδιών είναι η δεύτερη σημαντικότερη πληροφορία που διαθέτουμε για τον Σταθόπουλο. Ήταν γνώστης της Αρχαιοελληνικής ιστορίας. Είχε εθνική συνείδηση. Στη δεύτερη επιλογή ζει η ανάγκη αναζήτησης, για δεύτερη φορά, νέου μεταναστευτικού προορισμού για την εξαμελή οικογένεια του. Ήταν η άνοδος του τούρκικου εθνικισμού στην Σμύρνη που τον ενοχλούσε. Ήταν οι διώξεις του ελληνικού στοιχείου που τον φόβιζαν. Όπως και αν έχει το 1903, όχι νέος, σε ηλικία 43 ετών, ο Σταθόπουλος αποφάσισε πως νέος σταθμός της οικογένειάς του θα ήταν η Νέα Υόρκη. Ήταν μια εποχή που ολοένα και περισσότεροι Έλληνες αναζητούσαν την τύχη τους στο «μεγάλο μήλο». Η πίστη του στη δοκιμή προκλητικών προορισμών ήταν αδιαπραγμάτευτη.
Ο Les Paul εκτός από εξαίρετος μουσικός ήταν εκείνος που βοήθησε τον «Επι» στην εξέλιξη του ήχου της ηλεκτρικής κιθάρας
Η οικογένεια Σταθόπουλου έφτασε στη Νέα Υόρκη το Σεπτέμβρη του 1903. Εγκαταστάθηκε στη γειτονιά Κουίνς. Εκεί ο Αναστάσιος έστησε το σπίτι και το νέο εργαστήριο του. Θα ασχολούνταν, αποκλειστικά, με την οργανοποιία. Και επειδή εκείνη την περίοδο η ζήτηση για μαντολίνα ήταν ιδιαίτερη προσέλαβε τον Ιταλό και χαρισματικό μάστορα Χέρι Τσιαπέλο. Θα τον βοηθούσε στην εξάπλωση της φήμης του. Ήταν ο κατάλληλος παιδαγωγός των παιδιών του στην διδαχή της τέχνης κατασκευής οργάνων. Και επειδή ο Αναστάσιος Σταθόπουλος ήταν κοσμοπολίτης, όλα τα παιδιά της οικογένειας (το ζευγάρι στις Η.Π.Α. απέκτησε ακόμα δύο τον Φρίξο και την Έλλη που έφυγε από τη ζωή το 1994), πέρα από την ενασχόληση τους στο εργαστήριο δέχτηκαν παιδεία που για την εποχή θεωρούνταν «υψηλή». Διδάχτηκαν Γαλλικά, διδάχτηκαν και πιάνο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1900 τα όργανα στου Σταθόπουλου είχαν ολοένα και μεγαλύτερη ανταπόκριση στον κόσμο των μουσικών. Ο πολυσχιδής Έλληνας εμιγκρές αποφάσισε πως, αφού η φήμη της ποιότητας των κατασκευών του άρχισαν να ξεπερνούν τα όρια της πόλης που ζούσε, έπρεπε τα όργανα να έχουν μια ετικέτα που θα έφερναν το όνομα του κατασκευαστή τους. Προτιμά να γράφει το όνομα «A. Stathopoulo» στις κατασκευές του. Το γράμμα «ς» από το επώνυμο του απαλείφεται. Το Stathopoulo είναι περισσότερο ευκολοχώνευτο στην προφορά του από τους Αμερικάνους. Όταν ο Αναστάσιος Σταθόπουλος έφυγε από τη ζωή το 1915, επικεφαλής του εργαστηρίου ανέλαβε ο γιος του Επαμεινώνδας. Ένας άνθρωπος που συνδύαζε το επιχειρηματικό δαιμόνιο με την αγάπη στην εξέλιξη των μουσικών οργάνων. Το 1917 ο «Επι» αποφάσισε ν’ αλλάξει για δεύτερη φορά το όνομα που θα έφεραν τα όργανα του εργοστασίου του. Διάλεξε το «House of Stathopoulo». Το 1924 το αλλάζει για τρίτη, και τελευταία φορά. Διαλέγει το «Εpiphone». Από το 1925 έως το 1937 τα έγχορδα που βγαίνουν από το εργοστάσιο του γίνονται κάτι σαν το «σήμα κατατεθέν» του άριστου μουσικού οργάνου. Κορυφαίοι κιθαρίστες σαν τον Harry Volpe, τον Joe Pass ηχογραφούν καταπληκτική τζαζ, προτιμώντας της κιθάρες του Σταθόπουλου. Το ίδιο κάνει και ο θρύλος του μπλουζ John Lee Hooker. Η εταιρεία κατασκευάζει μπάντζο, ηλεκτρικές και ακουστικές κιθάρες ενώ παρουσιάζει και τους πρώτους μαγνήτες με ρυθμιζόμενους πόλους. Μια καινοτομία που επιτρέπει στους κιθαρίστες να ρυθμίζουν οι ίδιοι το ηχόχρωμα του ήχου του οργάνου τους.
Η αυλαία που πέφτει
Ο Επαμεινώνδας Σταθόπουλος «Επι», πέθανε το 1943 από λευχαιμία. Τα αδέλφια του ανέλαβαν να συντηρήσουν την επιτυχία του. Αποτυγχάνουν. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είναι μια κακή συγκυρία για την εταιρεία. Η παραγωγή της μειώθηκε. Τα χρόνια που ακολουθούν κατασκευάζει μόνο μπάσα. Το 1957 η ανταγωνίστρια της Epiphone, Gibson, την αγοράζει για μόλις 20.000 δολάρια. Της εξαγοράς ακολουθεί η καταστροφή πολλών καλουπιών κατασκευής οργάνων που είχε σχεδιάσει ο «Επι» με τους συνεργάτες του. Σώζονται μόνο εκείνα που θέλει να επενδύσει ο νέος ιδιοκτήτης. Ακόμα και αν η Gibson (μια απ΄ τις μεγαλύτερες φίρμες μουσικών οργάνων παγκοσμίως) δεν φέρθηκε με το σεβασμό που άρμοζε στην παρακαταθήκη του «Επι», μουσικοί απ’ όλο τον κόσμο δεν μπόρεσαν να ξεχάσουν τον ήχο οργάνων σχεδιασμένα απ’ εκείνον. Το 1964 οι Μπίτλς (οι Χάρισον, Λένον, ΜακΚάρτνει) αγόρασαν τρία μοντέλα Epiphone «Casino» για να ηχογραφήσουν χιτ σαν το «Ticket To Ride» ή to «All You Need Is Love». Ενώ ως σήμερα ρόκερς σαν τον Lenny Kravitz, τον Νόελ Γκάλαγκχερ και τον Πολ Γουέλερ διαλέγουν Epiphone όταν θέλουν να δώσουν σωστό κιθαριστικό ήχο στις συνθέσεις τους.
Πηγή
